Pasif bağışıklama ne ile yapılır?
İçindekiler
Hepimiz hastalıklardan korunmanın yollarını ararız. Bazen vücudumuz kendi başına antikor üreterek bağışıklık kazanır, bazen de dışarıdan bir müdahale ile bu bağışıklığı elde ederiz. İşte bu dışarıdan müdahale ile kazanılan bağışıklıklardan biri de pasif bağışıklamadır. Peki, pasif bağışıklama tam olarak nedir ve nasıl elde edilir?
Pasif Bağışıklama Nedir?
Pasif bağışıklama, vücudun kendi antikorlarını üretmek yerine, hazır antikorların dışarıdan verilmesiyle sağlanan geçici bir bağışıklık türüdür. Aktif bağışıklamadan farklı olarak, vücudun kendisi antikor üretmez, bu nedenle bağışıklık kalıcı değildir. Hazır antikorlar, genellikle başka bir canlıda üretilmiş ve saflaştırılmış antikorlardır.
Bu yöntem, özellikle hızlı bir koruma gerektiği durumlarda veya kişinin kendi bağışıklık sistemi yeterince gelişmemişse (örneğin, bebeklerde) tercih edilir. Pasif bağışıklama, vücuda hemen etki eden antikorlar sağlayarak, enfeksiyonlara karşı anında koruma sağlar.
Pasif Bağışıklama Ne İle Yapılır?
Pasif bağışıklama, genellikle iki temel yöntemle yapılır:
- Antiserum (Antikor Serum) Uygulaması: Antiserum, belirli bir enfeksiyona veya toksine karşı bağışıklığı olan bir hayvan veya insandan elde edilen serumdur. Bu serum, yüksek miktarda antikor içerir. Örneğin, tetanoz veya yılan ısırığı gibi durumlarda, antitoksin içeren antiserumlar kullanılır. Antitoksinler, toksinleri nötralize ederek hastalığın ilerlemesini durdurur.
- Anne Sütünden Geçen Antikorlar: Bebekler, anne sütü yoluyla annelerinden antikor alırlar. Özellikle kolostrum (ağız sütü) adı verilen ilk süt, yüksek miktarda IgA antikoru içerir. Bu antikorlar, bebeğin sindirim sistemini enfeksiyonlara karşı korur ve bebeğin bağışıklık sisteminin gelişmesine yardımcı olur. Bu doğal bir pasif bağışıklama yöntemidir.
Pasif Bağışıklamanın Avantajları ve Dezavantajları
Pasif bağışıklamanın en büyük avantajı, hızlı ve anında koruma sağlamasıdır. Acil durumlarda hayat kurtarıcı olabilir. Ancak, bu bağışıklığın geçici olması ve uzun süreli koruma sağlamaması en büyük dezavantajıdır. Antikorlar vücutta bir süre sonra parçalanır ve bağışıklık ortadan kalkar. Ayrıca, antiserum uygulamalarında alerjik reaksiyon riski de bulunmaktadır.
Özetle, pasif bağışıklama, hızlı ve geçici bir koruma sağlayan önemli bir bağışıklık yöntemidir. Antiserum uygulamaları ve anne sütü, bu bağışıklığın sağlanmasında kullanılan başlıca yöntemlerdir. Hızlı koruma ihtiyacının olduğu durumlarda, pasif bağışıklama hayat kurtarıcı olabilir.