Mevsimler neden değişiyor?
İçindekiler
Hepimiz ilkbaharın o iç ısıtan güneşini, yazın deniz kenarındaki keyifli anlarını, sonbaharın renk cümbüşünü ve kışın bembeyaz örtüsünü deneyimlemişizdir. Peki, bu birbirinden güzel ve farklı mevsimler neden değişiyor? Bu sorunun cevabı aslında gezegenimizin uzaydaki hareketlerinde saklı.
Dünya'nın Eksen Eğikliği: Temel Neden
Mevsimlerin değişmesinin en temel nedeni, Dünya'nın dönme ekseninin yörünge düzlemine göre eğik olmasıdır. Dünya, Güneş etrafında dönerken 23.5 derecelik bir eğiklikle hareket eder. Bu eğiklik olmasaydı, yıl boyunca her yerde yaklaşık olarak aynı hava koşulları yaşanırdı. Yani, mevsimler diye bir kavram olmazdı.
Bu eğiklik sayesinde, yılın farklı zamanlarında Güneş ışınları farklı açılarla Dünya'ya ulaşır. Güneş ışınlarının dik geldiği bölgeler daha çok ısınır ve yaz mevsimi yaşanır. Işınların eğik geldiği bölgelerde ise daha az ısı enerjisi emilir ve kış mevsimi yaşanır. Bu durum, Dünya'nın bir yarım küresinde yaz yaşanırken diğer yarım küresinde kış yaşanmasına neden olur.
Dünya'nın Güneş Etrafındaki Hareketi ve Mevsimler
Dünya, Güneş etrafında eliptik bir yörünge izler. Bu yörüngenin bir noktasında Güneş'e daha yakın (günberi), bir noktasında ise daha uzaktır (günöte). Ancak, mevsimlerin oluşumunda Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığının etkisi çok azdır. Asıl belirleyici olan, Güneş ışınlarının Dünya yüzeyine geliş açısıdır.
Örneğin, Kuzey Yarımküre Güneş'e doğru eğildiğinde yaz mevsimi yaşanırken, Güney Yarımküre'den uzaklaştığında kış mevsimi yaşanır. Altı ay sonra, Dünya yörüngesindeki konumunu değiştirdiğinde bu durum tam tersi olur. Bu döngü, bahar ve sonbahar mevsimlerinin geçişini de beraberinde getirir.
Mevsimlerin değişimi, Dünya'nın uzaydaki dansının bir sonucudur. Eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki hareketi sayesinde her yıl bu eşsiz döngüyü tekrar tekrar deneyimleriz.