Korozyon çeşitleri nelerdir?
İçindekiler
Korozyon, metallerin çevresiyle kimyasal veya elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozulmasıdır. Bu süreç, metallerin özelliklerini kaybetmesine ve yapısal bütünlüğünün zayıflamasına neden olabilir. Korozyonun farklı türleri, oluşum mekanizmalarına ve etkilediği malzemelere göre sınıflandırılır. Bu yazıda, en yaygın korozyon çeşitlerini inceleyeceğiz.
Üniform Korozyon
Üniform korozyon, metal yüzeyinin tamamında veya büyük bir bölümünde eşit hızda meydana gelen korozyon türüdür. Genellikle atmosferik koşullar, asidik veya bazik çözeltiler gibi genel çevresel faktörlerden kaynaklanır. Metal yüzeyinde pas veya benzeri bir tabaka oluşumuyla kendini gösterir. Üniform korozyonun tahmini ve kontrolü diğer korozyon türlerine göre daha kolaydır.
Bu tip korozyonda, metalin yüzeyi homojen bir şekilde aşınır. Örneğin, yağmur altında bırakılan bir demir parçasının yüzeyinde zamanla pas tabakası oluşması üniform korozyona örnektir. Koruyucu kaplamalar, uygun alaşımlar ve katodik koruma gibi yöntemlerle üniform korozyonun önüne geçilebilir.
Galvanik Korozyon
Galvanik korozyon, farklı metallerin elektriksel olarak iletken bir ortamda (örneğin, deniz suyu) temas etmesi sonucu ortaya çıkar. Daha aktif olan metal (anot) korozyona uğrarken, daha pasif olan metal (katot) korunur. Bu durum, metallerin elektrokimyasal potansiyellerindeki farklılıklardan kaynaklanır.
Örneğin, çelik bir tekneye bağlanan bakır bir pervane, galvanik korozyona neden olabilir. Bakır, çeliğe göre daha pasif olduğu için çelik pervane daha hızlı korozyona uğrar. Bu tür korozyonu önlemek için iki metal arasına yalıtım malzemesi konulabilir veya kurban anotlar kullanılabilir.
Çukur Korozyonu (Pitting)
Çukur korozyonu, metal yüzeyinde küçük, derin çukurların oluşmasıyla karakterize edilen bir korozyon türüdür. Bu çukurlar, metalin yüzeyine nüfuz ederek yapısal zayıflamaya neden olabilir. Genellikle klorür iyonları gibi belirli kimyasal türlerin varlığında ortaya çıkar.
Çukur korozyonu, tespit edilmesi zor ve tehlikeli bir korozyon türüdür çünkü yüzeyde küçük bir belirti gösterirken, metalin içinde ciddi hasarlara yol açabilir. Paslanmaz çelikler gibi malzemelerde sıklıkla görülür. Uygun malzeme seçimi, yüzey işlemleri ve katodik koruma gibi yöntemlerle çukur korozyonunun önüne geçilebilir.
Taneler Arası Korozyon
Taneler arası korozyon, metalin tane sınırlarında meydana gelen bir korozyon türüdür. Özellikle paslanmaz çeliklerde, kaynak işlemleri sırasında veya yüksek sıcaklıklarda krom karbürlerin çökelmesi sonucu oluşabilir. Bu durum, metalin tane sınırlarında kromca fakir bölgeler oluşmasına ve bu bölgelerin korozyona daha yatkın hale gelmesine neden olur.
Taneler arası korozyon, metalin mekanik özelliklerini önemli ölçüde azaltabilir ve ani kırılmalara yol açabilir. Stabilize edilmiş paslanmaz çelikler (titanyum veya niyobyum içeren) veya düşük karbonlu paslanmaz çelikler kullanarak taneler arası korozyonun önüne geçilebilir.
Korozyon, mühendislik yapılarının ve ekipmanlarının ömrünü kısaltan önemli bir sorundur. Farklı korozyon çeşitlerini anlamak ve uygun önleyici tedbirleri almak, yapıların güvenilirliğini ve dayanıklılığını artırmak için kritik öneme sahiptir. Unutmayın, doğru malzeme seçimi, koruyucu kaplamalar ve düzenli bakım, korozyonun olumsuz etkilerini en aza indirmenin anahtarlarıdır.