Posner'in program türleri nelerdir?

Eğitimde program geliştirme, öğrencilerin ihtiyaçlarına ve hedeflerine uygun, etkili öğrenme deneyimleri tasarlamak için kritik bir süreçtir. Alan yazında, Ralph Tyler, Hilda Taba ve George Posner gibi önemli isimler, program geliştirme süreçlerine farklı yaklaşımlar getirmiştir. Bu yazımızda, Posner'in program türleri üzerinde durarak, eğitimcilerin programlarını daha bilinçli ve amacına uygun şekilde tasarlamalarına yardımcı olmayı amaçlıyoruz.

Resmi (Açık) Program

Resmi program, genellikle okul veya eğitim kurumu tarafından belirlenen, yazılı ve resmi olarak onaylanmış müfredatı ifade eder. Bu program, ders kitaplarında, öğretim kılavuzlarında ve diğer ders materyallerinde açıkça belirtilir. Amaçlar, içerikler, öğretim yöntemleri ve değerlendirme kriterleri gibi unsurları kapsar. Öğretmenlerin büyük ölçüde takip etmesi beklenen bir çerçeve sunar.

Açık program, eğitimde belirlenen hedeflere ulaşmak için kullanılan planlı ve organize edilmiş bir yaklaşımdır. Eğitimciler ve öğrenciler için net bir yol haritası sunar. Bu program türü, genellikle merkezi yönetimler veya eğitim kurulları tarafından standartlaştırılır ve tüm okullarda aynı şekilde uygulanması amaçlanır. Bu sayede, ülkenin her yerindeki öğrencilerin benzer bir bilgi ve beceri düzeyine ulaşması hedeflenir.

Örtük (Gizli) Program

Örtük program, resmi müfredatın dışında, okul ortamında veya sınıf içinde kendiliğinden oluşan, öğrenciler tarafından deneyimlenen değerler, inançlar ve davranışlardır. Öğretmenlerin tutumları, sınıf kuralları, okulun kültürü ve sosyal etkileşimler gibi faktörler örtük programın bir parçasıdır. Bu program, öğrencilerin sosyal becerilerini, ahlaki değerlerini ve dünya görüşlerini şekillendirmede önemli bir rol oynar.

Örneğin, bir öğretmenin öğrencilere karşı adil ve saygılı davranması, öğrencilerin de benzer değerleri benimsemesine katkıda bulunabilir. Aynı şekilde, okulun temizliği ve düzeni, öğrencilere sorumluluk ve çevre bilinci aşılayabilir. Gizli program, çoğu zaman farkında olunmadan öğrenilir ve öğrencilerin kişisel gelişimlerinde derin izler bırakabilir.

Yok Sayılan Program

Yok sayılan program, müfredatta yer almayan veya yeterince vurgulanmayan konuları ve becerileri ifade eder. Bu, toplumun veya eğitim sisteminin önceliklerini yansıtarak, bazı konuların ihmal edilmesine neden olabilir. Örneğin, eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcılık veya duygusal zeka gibi beceriler, bazı müfredatlarda yeterince yer almayabilir.

İhmal edilen program, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına cevap vermekte yetersiz kalabilir. Özellikle günümüz dünyasında, teknoloji, küresel sorunlar veya kişisel gelişim gibi konuların müfredatta yeterince yer almaması, öğrencilerin geleceğe hazırlanmasında eksikliklere yol açabilir. Eğitimcilerin, bu eksikliklerin farkında olarak, müfredatı zenginleştirmesi ve öğrencilerin çok yönlü gelişimini desteklemesi önemlidir.

Ekstra (Destekleyici) Program

Ekstra program, okul saatleri dışında sunulan, öğrencilerin ilgi alanlarını destekleyen ve sosyal gelişimlerini teşvik eden etkinlikleri kapsar. Kulüpler, spor takımları, sanat atölyeleri, gönüllülük projeleri ve diğer sosyal aktiviteler bu kategoriye girer. Bu programlar, öğrencilere farklı deneyimler sunarak, yeteneklerini keşfetmelerine ve özgüvenlerini artırmalarına yardımcı olur.

Destekleyici program, öğrencilerin akademik başarılarını da olumlu yönde etkileyebilir. Örneğin, bir öğrenci bir spor takımında yer alarak disiplin, işbirliği ve liderlik gibi beceriler kazanabilir. Aynı şekilde, bir sanat kulübüne katılarak yaratıcılığını geliştirebilir ve kendini ifade etme becerisini artırabilir. Eğitimcilerin, öğrencileri bu tür etkinliklere katılmaya teşvik etmesi ve onlara rehberlik etmesi önemlidir.

Posner'in program türleri, eğitimcilerin müfredatlarını daha kapsamlı bir şekilde değerlendirmelerine ve öğrencilerin ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilmelerine yardımcı olur. Her bir program türünün farkında olmak, öğrencilerin çok yönlü gelişimini desteklemek ve onlara zengin öğrenme deneyimleri sunmak için önemlidir. Eğitimciler, bu bilgileri kullanarak, programlarını sürekli olarak iyileştirebilir ve öğrencilerin potansiyellerini en üst düzeye çıkarmalarına katkıda bulunabilir.