Ast üste komutanım demek zorunda mi?

Ast Üste Komutanım Demek Zorunda mı?

Bu soruyu birçok kişinin aklında döndüğünü biliyorum. Kimi zaman bir zorunluluk, kimi zaman bir saygı ifadesi, kimi zaman da sadece bir alışkanlık olarak karşımıza çıkıyor. Ancak madalyonun iki yüzü var ve bu durumu sadece tek bir açıdan değerlendirmek eksik kalır.

1. Askeri Disiplin ve Hiyerarşi: Temel Nedenler

Öncelikle, niçin böyle bir emir var, ona bakalım. Askerlik, doğası gereği bir hiyerarşi üzerine kurulu bir sistemdir. Bu hiyerarşi, operasyonel verimlilik, hızlı karar alma ve karmaşık görevlerin kusursuz bir şekilde yerine getirilmesi için hayati önem taşır. Deneyimlerime göre, bu hiyerarşinin en temel yapı taşlarından biri de hitap şeklidir.

• Emir-Komuta Zinciri: Bir askeri birlikte, ast ile üst arasındaki emir-komuta zinciri kesintisiz olmalıdır. "Komutanım" hitabı, bu zincirin her halkasında netlik ve otorite sağlar. Karmaşık bir operasyon sırasında, bir astın üstüne "abi" veya "kardeşim" diye hitap etmesi, hem kafa karışıklığına yol açabilir hem de acil durumlarda yanlış anlaşılmalara neden olabilir.
• Psikolojik Etki: "Komutanım" kelimesi, sadece bir hitap biçimi değil, aynı zamanda bir rol ve sorumluluk beyanıdır. Ast için bu hitap, karşısındaki kişinin komuta yetkisini ve sorumluluğunu kabul ettiğini gösterir. Üst için ise, bu hitap, astlarının kendisine güvendiğini ve emirlerine uyacağını ifade eder. Bu durum, motivasyonu ve birliği güçlendirir.
• Tarihsel ve Kültürel Kökenler: Geleneksel askeri yapılar, uzun yıllardır bu tür hitap şekillerini benimsemiştir. Bu, sadece Türkiye'ye özgü bir durum değil, birçok ülkenin ordusunda da benzer uygulamalar mevcuttur. Örneğin, NATO ülkelerinde de astların üstlerine saygı ifadeleriyle hitap etmesi yaygındır.

Bu noktada, "zorunda mı?" sorusuna cevabım net: Evet, askeri disiplin ve işleyiş gereği, bu bir zorunluluktur. Bunun aksini düşünmek, sistemin temel mantığına aykırıdır.

1. "Komutanım" Dışındaki Saygı Biçimleri: Samimiyet ve Profesyonellik Dengesi

Ancak bu zorunluluk, her zaman katı ve ruhsuz bir şekilde uygulanmak zorunda değil. Deneyimlerime göre, samimiyet ve profesyonellik arasında doğru dengeyi kurmak mümkündür.

• İletişim Tarzı: Bir astın, "Komutanım, bu raporu birazdan yetiştireceğim" demesi ile "Komutanım, raporu tamamlamak üzereyim, şurada ufak bir pürüz kaldı, halledince hemen size sunacağım" demesi arasında fark vardır. İkinci örnek, hem durumu daha net ifade eder hem de astın sorumluluk bilincini gösterir. Bu, "komutanım" hitabını korurken, iletişimi daha insani hale getirir.
• Kişisel İlişkiler: Görev dışı zamanlarda, özellikle uzun süreli birlikte çalışan ast ve üstler arasında daha samimi bir ilişki gelişebilir. Ancak bu samimiyetin, görev anında veya resmi ortamlarda asla hiyerarşiyi gölgelememesi gerekir. Bir astın, komutanına görev dışında "abi" veya "kardeşim" demesi, görev anında "komutanım" demekten farklıdır.
• Geri Bildirim Kültürü: Bazı durumlarda, astlar üstlerine fikirlerini veya endişelerini iletmek isteyebilir. Bu tür durumlarda, astın "Komutanım, bu konuda bir önerim olacaktı" şeklinde bir giriş yapması, hem saygıyı korur hem de yapıcı bir geri bildirim ortamı yaratır.

Önemli olan, hitap şeklinin ardındaki niyeti doğru anlamaktır. "Komutanım" demek bir zorunluluk olsa da, bu zorunluluğu bir iletişim engeli haline getirmemek kişisel beceridir.

1. Pratik Öneriler: Bu Zorunluluğu Nasıl Yönetmeli?

Şimdi gelelim senin için pratik ipuçlarına:

• Bağlamı Gözlemle: Kiminle konuştuğuna, nerede olduğuna ve o anki durumun ne kadar resmi olduğuna dikkat et. Eğer şüphedeysen, daima "Komutanım" ile başla.
• Net Ol: İletişimini net ve anlaşılır tut. Ne istediğini veya neyin durumunu anlatmak istediğini açıkça ifade et.
• Sorumluluk Bilinci Göster: Görevlerinle ilgili sorumluluk aldığını gösteren bir dil kullan. Bu, senin "komutanım" hitabının ardındaki saygıyı daha anlamlı kılar.
• Gözlemle ve Öğren: Tecrübeli askerlerin veya astsubayların ast-üst ilişkilerini nasıl yürüttüğünü gözlemle. Bu, sana iyi bir rehberlik sunacaktır.
• İzin İste: Eğer bir konuda daha samimi bir dil kullanmak veya bir öneride bulunmak istiyorsan, bunu "Komutanım, bir hususta görüşünüzü almak istiyordum" gibi bir ifadeyle başlatabilirsin.

Unutma, askeri sistem içinde "komutanım" demek bir gereklilik. Ancak bu gerekliliği, iletişimini zenginleştirmek ve profesyonel ilişkilerini güçlendirmek için bir fırsata çevirebilirsin.