Zekat vermek farz mıdır vacip midir?

Zekat: Farz mı, Vacip mi? Gönül Ferahlatan Gerçekler

Zekat meselesi, birçok müminin aklında bir soru işareti olarak kalabiliyor. Kimileri vacip der, kimileri farz. Peki, gerçekte durum ne? Deneyimlerime göre, bu konuyu netleştirmek hem dini görevimizi daha bilinçli yerine getirmemize yardımcı oluyor hem de iç huzurumuzu artırıyor.

İslam'ın beş temel şartından biri olan zekat, kesin bir dille farz olarak tanımlanmıştır. Yani, gücü yeten her Müslümanın yerine getirmesi gereken bir ibadettir. Bu, herhangi bir şüpheye mahal bırakmayacak kadar net bir hükümdür. Kur'an-ı Kerim'de birçok ayette zekatın farz olduğu belirtilir ve Peygamber Efendimiz (SAV)'in hadislerinde de bu farziyet vurgulanır.

Kimler Zekat Vermeli?

Zekatın farz olması için belirli şartlar var. Bunları anlamak, ibadetimizi doğru zemine oturtmamızı sağlar:

• Müslüman Olmak: Zekat, yalnızca Müslümanlara farzdır.
• Akıl Sağlığı ve Ergenlik: Akıl hastası olmayan ve ergenlik çağına ulaşmış olmak gerekir.
• Nisap Miktarına Sahip Olmak: En önemli şartlardan biri nisap miktarı mala sahip olmaktır. Nisap, kişinin temel ihtiyaçları dışında, belirli bir zenginlik seviyesine ulaşmış olmasını ifade eder. Bu miktar, altın, gümüş, ticaret malları, hayvanlar ve ürünler için farklılık gösterir. Örneğin, şu anki piyasa koşullarında yaklaşık 80.88 gram altına denk gelen bir servete sahip olmak, zekat için başlangıç noktasıdır. Ancak bu miktar sürekli değiştiği için güncel rakamları takip etmek önemlidir.
• Malın Artıcı (Mübarek) Olması: Ticaret malları gibi artma potansiyeli olan mallar zekata tabidir. Ev, araba gibi kişisel kullanımdaki mallar genellikle zekata tabi değildir.
• Borçtan Kurtulmuş Olmak: Temel ihtiyaçlar ve asli borçlar çıktıktan sonra nisap miktarına ulaşan mal üzerinden zekat verilir.

Zekat Nasıl Hesaplanır?

Zekat hesaplaması da zihinlerdeki bir diğer önemli konudur. Genel kural, sahip olunan malların %2.5'ini (yani kırkta birini) zekat olarak vermektir. Bu hesaplama, bir yıl boyunca nisap miktarını elinde bulunduranlar için geçerlidir.

Örneğin, elinde 100.000 TL nakit para bulunan ve bu para bir yıl boyunca elinde kalan bir kişi için zekat miktarı şu şekilde hesaplanır:

100.000 TL * %2.5 = 2.500 TL

Ticaret malları için de aynı oran geçerlidir. Ürünlerin güncel değerleri üzerinden hesaplama yapılır. Tarım ürünlerinde ise durum biraz farklıdır; sulama ihtiyacına göre %10 veya %5 oranında zekat verilir.

Deneyimlerime göre, zekat hesaplamasını karmaşık bulanlar için pek çok online zekat hesaplayıcısı mevcut. Bunlar hem doğru bilgiye ulaşmayı kolaylaştırıyor hem de hızlı bir hesaplama imkanı sunuyor.

Kime Zekat Verilir?

Zekatın kimlere verileceği de Kur'an-ı Kerim'de açıkça belirtilmiştir. Bu, zekatın toplumsal bir fayda sağlamasının ve ihtiyaç sahiplerine ulaşmasının garantisidir:

• Fakirler: Hiçbir geliri olmayan veya temel ihtiyaçlarını karşılayamayan kimseler.
• Miskinler: Yarı aç, yarı tok yaşayan, geliriyle geçinemeyen kimseler.
• Borçlular: Borcu nedeniyle sıkıntı çeken ve borcunu ödeyemeyen kimseler.
• Yolda Kalmışlar: Yolculuk sırasında parası veya malı biten ve memleketine dönemeyen kimseler.
• Zekat Memurları: Zekat toplamakla görevlendirilen memurlar.
• Müellefe-i Kulûb: Kalpleri İslam'a ısındırılmak istenen kimseler.
• Köleler: Kendini satın alıp özgürlüğüne kavuşturmak isteyen kimseler (günümüzdeki karşılığı hapisten çıkmak için borcu olanlar gibi düşünülebilir).
• Hizmetinde Olanlar: ALLAH yolunda savaşanlar (cihat edenler).

Bu kategorilere giren ve gerçekten ihtiyacı olan kişilere zekatınızı ulaştırmak, hem sizin hem de alıcının büyük sevap kazanmasına vesile olur.

Zekat Vermenin Manevi Boyutu

Zekat sadece bir mal farizası değil, aynı zamanda gönül temizliğinin ve sosyal adaletin bir yansımasıdır. Deneyimlerime göre, zekat vermek kişiyi cimrilikten kurtarır, malına bereket katar ve şükür duygusunu pekiştirir. Sahip olduğumuz nimetlerin aslında Yüce Allah'tan geldiğini hatırlatır ve başkalarıyla paylaşma bilincini geliştirir. Zekatını veren bir insan, içten içe bir hafiflik ve huzur hisseder. Bu, sadece maddi bir fedakarlık değil, aynı zamanda ruhsal bir arınmadır.