Çikolata isteği neden olur?
Çikolata İsteyince Neler Oluyor?
Çikolata isteği dediğin şey, aslında vücudunun sana gönderdiği sinyallerin bir yansıması. Deneyimlerime göre bunun birkaç temel sebebi var ve gel, bunları birlikte açalım.
- Beyindeki Kimyasallar ve Mutluluk Hormonları
Çikolata yediğinde beyninde bir dizi olumlu tepki oluşuyor. Bunlardan en bilineni serotonin. Bu "mutluluk hormonu" olarak da geçer ve kendini daha iyi hissetmeni sağlar. Bir de endorfinler var; bunlar vücudun doğal ağrı kesicileri ve keyif vericileri gibi düşünebilirsin. Çikolatadaki şeker ve yağ, bu kimyasalların salınımını tetikliyor. Özellikle stresli veya üzgün olduğunda, beynin bu keyif verici kimyasalları takviye etmek için çikolatayı işaret edebiliyor. Düşünsene, gün içinde yaşadığın olumsuz bir olay sonrası elin ister istemez bir çikolata paketine gidiyorsa, bunun sebebi büyük ihtimalle bu.
Ayrıca çikolatada bulunan feniletilamin adlı bileşik var ki, bu madde aşık olduğunda da salgılanıyor. Bu yüzden çikolata yemek bazen hafif bir "aşk sarhoşluğu" hissi verebilir. Bu biyokimyasal etki, çikolatayı sadece bir yiyecek olmaktan çıkarıp adeta bir duygusal destekçi haline getiriyor.
- Kan Şekeri Dalgalanmaları
Gün içinde ne yediğin, çikolata isteğini doğrudan etkiler. Eğer öğünlerinde yeterince kompleks karbonhidrat, protein ve lif yoksa, kan şekerin hızla yükselip sonra hızla düşebilir. Bu ani düşüşler, vücudun enerji ihtiyacını gidermek için hızlı bir yakıt arayışına girmesine neden olur. Çikolata, hızlı sindirilen şeker ve yağ içeriği sayesinde kan şekerini aniden yükselterek bu "enerji boşluğunu" kapatmaya çalışır. Örneğin, sabah kahvaltında sadece bir simit yediysen, öğlene doğru ciddi bir tatlı ve çikolata isteği yaşaman çok olası. Çünkü vücudun doyurucu ve dengeli bir enerji kaynağı bulamamış oluyor.
Bu durum özellikle tatlı isteğiyle kendini gösterir. Beyin, bu düşük kan şekerini "tehlike" olarak algılayıp anında enerji sağlayacak bir kaynak arar. İşte çikolata da bu arayışın popüler bir cevabı oluyor.
- Besin Eksiklikleri ve Alışkanlıklar
Bazen çikolata isteği, vücudunun belirli bir minerali veya vitamin aradığının bir işareti olabilir. Örneğin, magnezyum eksikliği çikolata isteğini tetikleyebilir. Magnezyum, sinir sisteminin düzenli çalışması ve stres yönetimi için kritik öneme sahiptir. Bitter çikolata, magnezyum açısından zengin bir kaynaktır. Bu yüzden bazen vücudun "magnezyum lazım" derken, bunu çikolata olarak algılayabilirsin.
Bir diğer sebep ise tamamen alışkanlık. Belirli bir saatte veya belirli bir durumda çikolata yeme alışkanlığı geliştirdiysen, bu bir tür psikolojik tetikleyici haline gelir. Akşamları dizi izlerken elinin çekmecedeki çikolata kutusuna gitmesi, bu alışkanlığın bir sonucudur. Vücut, o belirli tetikleyiciyle çikolata tüketimini ilişkilendirmiştir.
Yapılan araştırmalar, özellikle kadınlarda regl dönemi öncesinde hormon seviyelerindeki değişikliklerin çikolata isteğini artırdığını gösteriyor. Bu dönemde serotonin seviyeleri düşebilir ve vücut bunu telafi etmeye çalışır.
Pratik Önerilerim:
Bu istekle başa çıkmak için birkaç basit ama etkili yöntem deneyebilirsin:
- Dengeli Beslen: Öğünlerinde mutlaka protein, lifli gıdalar ve sağlıklı yağlar bulundur. Tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve yağsız protein kaynakları kan şekerini dengede tutar.
- Stres Yönetimi: Eğer stres yüzünden çikolata yiyorsan, bunun yerine nefes egzersizleri, yürüyüş, meditasyon veya sevdiğin bir hobiyi yapmayı dene. Beyninin mutluluk kimyasallarını takviye etmenin başka yolları da var.
- Alternatif Tatlılar: Eğer tatlı isteğin çok baskınsa, şekeri azaltılmış veya doğal şeker içeren alternatiflere yönel. Bir avuç badem, bir meyve veya yoğurt, bu isteği bastırmana yardımcı olabilir.
- Magnezyum Kaynaklarına Yönel: Yeşillikler, kuruyemişler ve tohumlar gibi magnezyum açısından zengin gıdaları diyetine eklemek, bu özel isteği azaltabilir.
- Alışkanlıkları Kırmak: Eğer çikolata isteğin belirli bir alışkanlığa bağlıysa, o anı başka bir aktiviteyle değiştirmeye çalış. Örneğin, dizi izlerken eline bir kitap alabilirsin.