Ingilizler istanbul'u nasil terk etti?
İşgal Sonrası İngilizlerin İstanbul'dan Ayrılışı
İstanbul'un işgal yıllarını ve ardından İngilizlerin şehirden ayrılış sürecini merak edenler için deneyimlerime göre bazı somut noktaları paylaşmak isterim. Bu süreç, basit bir gemiyle kalkıp gitme hikayesi değil; oldukça karmaşık diplomatik ve askeri manevraların bir sonucudur.
- Lozan Anlaşması ve Siyasi Çekilme
İngilizlerin İstanbul'dan ayrılışının temelinde, Lozan Barış Anlaşması yatar. 24 Temmuz 1923'te imzalanan bu anlaşma, fiilen işgalin sona ermesi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınması anlamına geliyordu. Anlaşma imzalandıktan sonra, işgal güçlerinin şehri terk etmesi için takvim belirlendi. Bu, siyasi bir zorunluluktu ve artık işgalin devam etmesi mümkün değildi. İngilizler, anlaşmanın getirdiği şartlar gereği, askerlerini ve idari unsurlarını çekmek durumunda kaldılar. Bu çekilme süreci, ani bir kararla değil, uzun süren görüşmeler ve uluslararası baskılar sonucunda gerçekleşti.
- Askeri Çekilme Süreci ve Tarihleri
İngiliz askerlerinin İstanbul'dan ayrılması, genellikle 23 Eylül 1923 tarihiyle ilişkilendirilir. Bu tarih, İstanbul'un kurtuluşunun simgelendiği bir zamandır. Ancak bu, tüm İngiliz unsurlarının şehri aynı anda terk ettiği anlamına gelmez. Çekilme, adım adım gerçekleşti. İlk etapta siviller ve bazı askeri birlikler ayrıldı. Daha sonra, kalan askeri güçler ve komuta kademesi planlı bir şekilde gemilere bindirilerek şehirden ayrıldı. Bu, hem bir zafer anı hem de işgalin resmi olarak sona ermesiydi. Şehirdeki İngilizler, artık hukuki bir statüleri kalmadığı için ülkelerine geri dönmek durumunda kaldılar.
- Çekilmenin Etkileri ve Geri Kalanlar
İngilizlerin çekilmesi, İstanbul için büyük bir sembolik anlam taşıyordu. Şehirdeki işgal dönemi sona ermişti. Ancak bu çekilmenin bazı sonuçları da oldu. Örneğin, geride bırakılan bazı askeri malzemeler veya yapısal unsurlar hakkında farklı söylentiler mevcuttur. En önemlisi, işgal döneminde şehirde yaşayan ve işbirliği yapan bazı gruplar için endişe verici bir durum oluştu. Ancak büyük çoğunluk için bu, özgürlüğe kavuşmanın bir başlangıcıydı. Eğer bu döneme tanıklık etmiş olsaydın, şehirdeki atmosferin nasıl değiştiğini somut olarak hissedebilirdin.
- Neden Hızla Ayrıldılar?
İngilizlerin neden hızla ayrıldığı sorusu da önemli. Lozan Anlaşması'nın getirdiği siyasi ve hukuki zorunlulukların yanı sıra, Türkiye'nin artan gücü ve işgalin sürdürülmesinin maliyetinin de etkisi vardı. Ayrıca, İngiltere'nin kendi iç siyasi durumu ve diğer uluslararası meseleler de bu çekilme kararını hızlandıran faktörlerdendi. Deneyimlerime göre, bir işgal gücünün kalıcı olması için hem uluslararası destek hem de yerel kabul şarttır. Türkiye'nin ulusal kurtuluş mücadelesi ve elde edilen zafer, bu iki unsuru da ortadan kaldırmıştı. Bu yüzden İngilizler, daha fazla direnmenin anlamsız olduğunu görmüşlerdi.
Eğer sen de bu dönemle ilgili daha fazla bilgi edinmek istersen, o döneme ait arşiv belgelerine ve tarih kitaplarına göz atmanı öneririm. Orada çok daha fazla somut veri bulabilirsin.