Sürekli tansiyon yüksekliği neden olur?
Sürekli Yüksek Tansiyonun Nedenleri: Bildiklerim ve Gördüklerim
Merhaba, eğer sürekli yüksek tansiyonun nedenlerini merak ediyorsan, doğru yerdesin. Bu durumun üstesinden gelmek için öncelikle neyin sebep olduğunu bilmek şart. Deneyimlerime göre, yüksek tansiyon öyle basit bir durum değil; altında yatan birden fazla neden yatabilir ve genellikle hayat tarzımızla yakından ilgili.
Önce temel bir bilgi vereyim: Tansiyon dediğimiz şey, kanın atardamar duvarlarına yaptığı basınç. Bu basınç belirli bir seviyenin üzerine çıktığında ve bu durum kalıcılaştığında hipertansiyon diyoruz. Normal kabul edilen değerler genellikle sistolik (kalp kasıldığında) 120 mmHg ve diyastolik (kalp gevşediğinde) 80 mmHg civarıdır. Tansiyonun 130/80 mmHg ve üzerine çıkması, hatta bu değerlerin üzerine düzenli olarak çıkması riskli olmaya başladığını gösterir.
Şimdi gelelim başlıca nedenlere:
- Tuz (Sodyum) Tüketimi ve Beslenme Alışkanlıkları
Bu belki de en çok bilinen ama en çok göz ardı edilen neden. Vücudumuzdaki sodyum, sıvı dengesini sağlamada rol oynar. Ama fazlası, damarlardaki sıvı miktarını artırarak kan hacmini yükseltir. Kan hacmi artınca da damarlar üzerindeki basınç haliyle yükselir. Özellikle işlenmiş gıdalar, hazır yemekler, turşular, salamura ürünler ve çoğu paketli gıdada gizlenmiş sodyum miktarı oldukça fazladır. Günde önerilen sodyum alımı yaklaşık 1500 mg civarıdır, ancak çoğu insan bu miktarın çok daha fazlasını tüketiyor.
Ne yapmalı? Yemeklerine ekstra tuz eklemekten kaçın. Paketli gıdaların etiketlerini okuyarak sodyum içeriği düşük olanları tercih et. Sebze, meyve, tam tahıllar ve yağsız protein ağırlıklı beslenmeye özen göster. Potasyum zengini besinler (muz, ıspanak, tatlı patates gibi) sodyumun vücuttan atılmasına yardımcı olur.
- Obezite ve Fiziksel Aktivite Eksikliği
Vücut ağırlığı arttıkça, kalbin daha fazla kan pompalaması gerekir. Bu da damarlar üzerindeki yükü artırır. Kilolu olmak, damarların içindeki yağlanmayı da tetikleyebilir, bu da damar sertliğine yol açar. Üstelik, hareketsiz bir yaşam tarzı da metabolizmayı yavaşlatır ve kilo alımını kolaylaştırır. Düzenli egzersiz, hem kilo kontrolü sağlar hem de damarları esnek tutarak tansiyonu düşürmeye yardımcı olur.
Ne yapmalı? Kilo vermek, tansiyonu düşürmede en etkili yollardan biridir. Haftada en az 150 dakika orta tempolu aerobik egzersiz (tempolu yürüyüş, yüzme gibi) veya 75 dakika yüksek tempolu egzersiz yapmayı hedefle. Sadece kilo vermek değil, düzenli hareket etmek de fark yaratır.
- Stres ve Uyku Apnesi
Sürekli stres altında olmak, vücudun 'savaş ya da kaç' moduna geçmesine neden olur. Bu durumda adrenalin ve kortizol gibi stres hormonları salgılanır. Bu hormonlar geçici olarak tansiyonu yükseltir. Eğer bu durum kronikleşirse, yani sürekli stres altındaysan, tansiyonun da sürekli yüksek kalabilir. Bir diğer önemli etken de uyku apnesi. Uyku sırasında tekrarlayan nefes durmaları, vücutta oksijen seviyesini düşürür ve tansiyonu ani yükseltmelere neden olabilir. Bu durum uzun vadede kalıcı hipertansiyona zemin hazırlar.
Ne yapmalı? Stres yönetimi tekniklerini öğren. Meditasyon, yoga, derin nefes egzersizleri veya sevdiğin hobilerle uğraşmak stres seviyeni düşürebilir. Eğer horlama, uykuda nefes durması gibi şikayetlerin varsa, mutlaka bir doktora başvurarak uyku apnesi testi yaptır. Tedavisiyle tansiyonun da düzelebilir.
- Genetik Yatkınlık ve Yaş
Ailede yüksek tansiyon öyküsü olması, senin de yüksek tansiyon geliştirme riskini artırır. Yani genetik bir yatkınlık söz konusu olabilir. Ancak bu, tansiyonun kaçınılmaz olduğu anlamına gelmez. Sadece yaşam tarzına daha fazla dikkat etmen gerektiğini gösterir. Yaş ilerledikçe damarlar doğal olarak sertleşebilir ve esnekliğini yitirebilir. Bu da tansiyonun yükselmesine zemin hazırlayan bir başka faktördür. Genellikle 40 yaş sonrası risk artar.
Ne yapmalısın? Aile öykünü bilmek, önlemleri daha erken alman için bir motivasyon olabilir. Düzenli sağlık kontrollerini ihmal etme. Yaşına uygun bir yaşam tarzı benimsemek, genetik yatkınlığı ve yaşın etkisini minimize etmeye yardımcı olacaktır.
Unutma, yüksek tansiyon genellikle belirti vermez. Bu yüzden düzenli tansiyon ölçümü yaptırmak çok önemlidir. Eğer tansiyonun sürekli yüksek çıkıyorsa, mutlaka bir doktora danışmalısın. Bu sadece bir bilgilendirme yazısıdır, tıbbi tavsiye yerine geçmez.