Bir anket nasıl hazırlanır?
Anket Hazırlama Rehberi: Bilgili ve Samimi Yaklaşım
Anket hazırlamak, doğru soruları doğru kişilere sormak ve elde ettiğin verilerle anlamlı sonuçlar çıkarmak demektir. Deneyimlerime göre, iyi bir anket hazırlamak sabır, dikkat ve biraz da empati gerektirir.
- Hedef Kitleyi ve Amacı Belirlemek
Öncelikle kimden bilgi almak istediğini ve bu bilgiyi neden topladığını netleştirmen gerekiyor. Hedef kitlen kim? Öğrenciler mi, çalışanlar mı, belirli bir ürünün kullanıcıları mı? Anketin amacı ne? Bir ürünün beğenilirlik oranını mı ölçmek istiyorsun, yoksa yeni bir hizmet hakkında fikir mi almak istiyorsun? Bu iki nokta, anketinin temelini oluşturur.
Örneğin, bir üniversite öğrencilerine yönelik yemekhane hizmetleri hakkında anket hazırlıyorsan, sorularını onların günlük rutinlerine, beklentilerine ve kullandıkları dile göre şekillendirmelisin. Eğer daha üst düzey yöneticilere yönelik bir iş odaklı anket yapıyorsan, dil ve soru tipleri farklı olacaktır.
- Doğru Soru Tiplerini Seçmek
Soruların nasıl sorulduğu, alacağın cevapların kalitesini doğrudan etkiler. Çoğunlukla şu soru tiplerini kullanırım:
- Çoktan Seçmeli Sorular: Cevap seçenekleri net ve sınırlandırılmış olduğunda hızlı veri toplamak için idealdir. Örneğin: "Yemekhanede en sık tercih ettiğiniz ana yemek türü hangisidir?" seçenekler: Et, Tavuk, Sebze, Balık.
- Likert Ölçekli Sorular: Bir konuya katılıp katılmama veya bir fikre ne kadar yakınlık duyduğunu ölçmek için kullanılır. Genellikle 1'den 5'e kadar derecelendirme şeklinde olur (Kesinlikle Katılmıyorum - Kesinlikle Katılıyorum). Örneğin: "Yemekhane menüsünün çeşitliliği yeterli mi?"
- Açık Uçlu Sorular: Katılımcının kendi düşüncelerini özgürce ifade etmesini sağlar. Bu tür sorular, derinlemesine bilgi edinmek için değerlidir ancak analizleri daha zaman alıcı olabilir. Örneğin: "Yemekhane hizmetlerinde iyileştirilmesini istediğiniz üç şey nedir?"
- Sıralama Soruları: Belirli seçenekleri önem sırasına göre dizilmesini istemek için kullanılır. Örneğin: "Yemekhanede sizin için en önemli olan 3 kriteri sıralayınız."
Önemli ipucu: Çok fazla açık uçlu soru anketi uzatabilir ve katılımcıların sıkılmasına neden olabilir. Ortalama bir anketin tamamlanma süresi 5-10 dakika civarında olmalı.
- Anketin Yapısı ve Akışı
Anketin mantıksal bir akışı olmalı. Genellikle kolay sorulardan başlayıp daha hassas veya karmaşık sorulara doğru ilerlemek iyi bir taktiktir. Gruplama yapmak da faydalı olabilir.
Örneğin:
- Demografik Bilgiler (Genellikle Sona Doğru): Yaş, bölüm, cinsiyet gibi soruları anketi tamamlama motivasyonu yüksekken sormak daha doğrudur.
- Genel Konular: Başlangıçta anketi ana temasına uygun genel sorularla açabilirsin.
- Detaylı Konular: Ardından daha spesifik konulara geçebilirsin.
- Son Değerlendirme/Açık Uçlu Sorular: Anketi genellikle geri bildirim veya ek yorumlar için ayrılan açık uçlu bir soruyla bitirebilirsin.
Pratik öneri: Anketini farklı bir cihaza veya farklı bir tarayıcıda test et. Soruların doğru görüntülendiğinden, seçeneklerin çalıştığından ve genel akışın sorunsuz olduğundan emin ol.
- Dil Kullanımı ve Soruların Netliği
Anket dilin hedef kitlene uygun olmalı. Karmaşık jargonlardan kaçın, anlaşılır ve net ifadeler kullan. Bir soru iki farklı şekilde yorumlanabiliyorsa, o soru muhtemelen iyi yazılmamıştır.
Örneğin, "Kullandığınız teknolojik altyapının verimliliğini yeterli buluyor musunuz?" yerine "İş yerindeki bilgisayar ve internet sistemlerini yeterince hızlı ve kullanışlı buluyor musunuz?" gibi daha somut bir ifade kullanmak daha açıklayıcı olur.
Neden kaçınmalı?
- Çift Negatifli Sorular: "Katılmadığınızı düşünmüyor musunuz?" gibi.
- Önyargılı Sorular: Cevapları belirli bir yöne çeken sorular. "Hizmetimizden ne kadar memnunsunuz?" yerine "Hizmetimizden ne kadar çok memnunsunuz?" demek gibi.
- Belirsiz Terimler: "Sık sık", "bazen", "genellikle" gibi ifadeler yerine belirli zaman dilimleri kullanmak (örneğin, "Son bir ayda kaç kez...").
Anketini birkaç arkadaşına veya meslektaşına denettir. Onların takıldığı veya anlamadığı yerleri not alıp düzeltmeler yap. Bu geri bildirimler, anketinin kalitesini artırmada çok değerlidir.