Madde ve cisim ne demek?

Madde mi, Cisim mi? Farkları Neler?

Şimdi gel seninle madde ve cisim arasındaki o incecik ama aslında çok net farkı konuşalım. Çoğu zaman birbirinin yerine kullanıyoruz ama işin aslı öyle değil. Deneyimlerime göre, bu ayrımı anlamak etrafımızdaki dünyayı daha bir kavrattırıyor insana.

Madde: Her Şeyin Temeli

Madde, evrendeki her şeyi oluşturan temel yapı taşı. Kütlesi olan ve uzayda yer kaplayan her şey madde. Ama maddeyi cisimden ayıran temel özellik, onun saf ve homojen olması. Yani, bir maddenin kendine özgü kimyasal ve fiziksel özellikleri var. Örneğin:

• Altın (Au): Kimyasal sembolü Au, atom numarası
  1. Saf altının kendine has parlaklığı, yüksek iletkenliği ve yüksek erime noktası (1064.18 °C) vardır. 24 ayar altın dediğimizde, işte tam olarak bu saf altından bahsediyoruz.
• Demir (Fe): Atom numarası
  1. Güçlü bir metal, manyetik özellik gösterir ve oksijenle temas ettiğinde paslanır. Saf demir bileşimi, onu farklı alanlarda kullanmamızı sağlar.
• Su (H₂O): İki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluşur. Belirli bir kaynama noktası (100 °C deniz seviyesinde) ve donma noktası (0 °C) vardır. Saf suyun iletkenliği düşüktür.

Madde, soyuttur. Yani, ham halini düşün. Altın elementi dediğinde aklına gelen, o parlak sarı metalin saf hali. Ama bir kolye dediğinde, artık o saf madde bir cisimleşmiş oluyor.

Cisim: Maddenin Şekil Bulmuş Hali

Cisim ise, maddenin belirli bir şekilde, belirli bir yapıda ve belirli bir amaca hizmet etmek için bir araya gelmiş halidir. Yani, maddeden yapılmış bir nesne. Cisimler, bir veya daha fazla maddeyi içerebilir ve genellikle işlenmişlerdir.

• Altın kolye: Saf altından yapılmış olsa da, bir kolye bir cisimdir. Üzerinde tasarım detayları olabilir, farklı altın oranları karıştırılmış olabilir (örneğin 14 ayar altın, daha çok bakır veya gümüş içeren bir alaşımdır). Ağırlığı, şekli ve tasarımıyla bir cisimdir.
• Demir çivi: Saf demirden yapılmış olabilir ama şekillendirilmiş, sivrilmiş, başı yapılmış bir çividir. İnşaat sektöründe kullanılır, bir amaçla üretilmiştir.
• Bardak: Camdan (ki cam da silika gibi maddelerin işlenmiş halidir) yapılmış bir bardak. Şekli, tutma yeri, kalınlığı ile bir cisimdir. İçine koyduğun su ise maddedir.

Cisimler, doğada kendiliğinden oluşmuş olabileceği gibi (bir kaya parçası gibi) insanlar tarafından da üretilmiş olabilir (bir cep telefonu gibi).

Özetle: Madde=Ham Madde, Cisim=Ürün

Deneyimlerime göre, en basit ayrım şudur: Madde, bir şeyin yapıldığı ham malzemedir. Cisim ise, o ham malzemeden yapılmış, belirli bir şekle sokulmuş ve kullanılabilir hale getirilmiş olan üründür.

Şimdi etrafına bir bak. Elindeki telefon bir cisim. İçindeki metaller, plastikler, camlar ise çeşitli maddeler. Bir kaşık tutuyorsun, kaşık bir cisim, onu oluşturan metal (paslanmaz çelik gibi bir alaşım) ise madde.

Bu ayrımı bilmek, hem bilimsel okumalarda hem de günlük hayatta nesneleri daha bilinçli anlamana yardımcı olur. Ne dersin, artık bu farkı daha net görüyorsundur?