GSYİH ile GSMH arasındaki temel farkı oluşturan büyüklük nedir?

Ekonomi haberlerini takip ederken sıkça karşılaşılan terimlerden ikisi GSYİH (Gayrisafi Yurtiçi Hasıla) ve GSMH (Gayrisafi Milli Hasıla)'dır. Her ikisi de bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ölçmek için kullanılan önemli göstergelerdir. Ancak, hesaplama yöntemlerindeki farklılıklar nedeniyle bazen kafa karışıklığına yol açabilirler. Peki, GSYİH ile GSMH arasındaki temel farkı oluşturan büyüklük nedir?

GSYİH Nedir?

GSYİH, bir ülke sınırları içinde belirli bir dönemde (genellikle bir yıl) üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir. Yani, ülke içinde kimin ürettiğine bakılmaksızın, o ülkenin coğrafi sınırları içindeki üretim dikkate alınır. Örneğin, Türkiye'de faaliyet gösteren bir Alman şirketinin ürettiği mal ve hizmetler Türkiye'nin GSYİH'sine dahil edilir.

GSMH Nedir?

GSMH ise, bir ülkenin vatandaşları tarafından belirli bir dönemde üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir. Burada önemli olan, üretimi yapanın uyruğudur. Türk vatandaşı olan bir kişi Almanya'da bir üretim yapıyorsa, bu üretim Türkiye'nin GSMH'sine dahil edilir. Özetle, GSMH bir ülkenin vatandaşlarının nerede olursa olsun ürettiği değeri gösterir.

Temel Fark: Net Faktör Gelirleri

GSYİH ile GSMH arasındaki temel farkı oluşturan büyüklük, net faktör gelirleridir. Net faktör gelirleri, bir ülkenin vatandaşlarının yurt dışında elde ettiği gelirlerden, yabancıların o ülkede elde ettiği gelirlerin çıkarılmasıyla bulunur. Eğer bir ülkenin yurt dışındaki yatırımları ve çalışanları sayesinde elde ettiği gelirler, ülkeye gelen yabancı yatırımlardan elde edilen gelirlerden fazlaysa, GSMH, GSYİH'den daha yüksek olacaktır. Aksi takdirde, GSYİH daha yüksek olacaktır.

Özetle, GSYİH bir ülkenin coğrafi sınırlarına odaklanırken, GSMH o ülkenin vatandaşlarının ekonomik faaliyetlerine odaklanır. Bu iki kavram arasındaki farkı anlamak, bir ülkenin ekonomik performansını daha doğru bir şekilde değerlendirmek için önemlidir.