Boğazlar sorunu kiminle?

Boğazlar Sorunu, yüzyıllardır süregelen ve Türkiye'nin egemenlik haklarını yakından ilgilendiren karmaşık bir jeopolitik meseledir. Bu sorun, sadece Türkiye'yi değil, Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler başta olmak üzere birçok ülkeyi etkilemektedir. Peki, bu sorun temelde kiminle ilgilidir ve hangi aktörler bu süreçte rol oynamıştır?

Boğazlar Sorununun Tarihsel Kökenleri

Boğazlar sorunu, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla birlikte uluslararası bir boyut kazanmıştır. Özellikle 19. yüzyılda Rusya'nın sıcak denizlere inme politikası, Boğazlar üzerindeki rekabeti artırmış ve bu durum, çeşitli uluslararası anlaşmalara zemin hazırlamıştır. Bu anlaşmalar, Boğazların statüsünü ve geçiş rejimini düzenlemeyi amaçlamıştır.

Lozan ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte, Boğazlar sorunu yeni bir boyut kazanmıştır. Lozan Barış Antlaşması'nda Boğazlar, uluslararası bir komisyon tarafından yönetilirken, 1936 tarihli Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye'nin egemenlik hakları büyük ölçüde güvence altına alınmıştır. Montrö Sözleşmesi, savaş ve barış zamanlarında Boğazlardan geçişleri düzenleyerek Türkiye'ye önemli yetkiler vermektedir.

Boğazlar Sorununda Taraflar

Boğazlar sorunu, temelde Türkiye ile ilgilidir. Türkiye, Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını korumak ve ulusal güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Ancak, Karadeniz'e kıyısı olan Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan gibi ülkeler de Boğazlardan geçiş hakları konusunda önemli paydaşlardır. Ayrıca, Akdeniz'e erişimi olan diğer ülkeler de Boğazların serbest geçiş rejiminden etkilenmektedir.

Günümüzde Boğazlar Sorunu

Günümüzde Boğazlar sorunu, jeopolitik gelişmeler ve deniz ticaretinin artmasıyla birlikte önemini korumaktadır. Özellikle Karadeniz'deki istikrarsızlık ve bölgesel çatışmalar, Boğazların güvenliğini ve serbest geçiş rejimini daha da önemli hale getirmiştir. Türkiye, Montrö Sözleşmesi'nin hükümlerini titizlikle uygulayarak bölgedeki istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmaktadır.

Özetle, Boğazlar Sorunu çok taraflı bir mesele olmakla birlikte, en önemli aktörü Türkiye'dir. Türkiye, hem tarihsel sorumlulukları hem de coğrafi konumu gereği Boğazların güvenliğini ve serbest geçişini sağlamakla yükümlüdür.