Kars Ardahan Batum hangi antlaşmayla Rusyaya verildi?
Kars, Ardahan ve Batum'un Rusya'ya Verilme Süreci
Kars, Ardahan ve Batum'un hangi antlaşmayla Rusya'ya verildiğini merak ediyorsun, değil mi? Bu topraklar, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerindeki bir dizi siyasi ve askeri gelişmenin sonucunda el değiştirdi. İşin özüne inersek, bu büyük değişimin temelinde 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve sonrasında imzalanan Ayastefanos Antlaşması ile Berlin Antlaşması yatıyor.
Deneyimlerime göre, bu tür coğrafi ve siyasi kayıpların anlaşılması için sadece antlaşma isimlerini bilmek yetmez; arka planındaki nedenleri ve sonuçları da görmek gerekir.
Ayastefanos Antlaşması'nın Getirdikleri (3 Mart 1878)
Bu savaş, Osmanlı için tam bir felaketti. Rusya, Balkanlar'da büyük ilerlemeler kaydetti ve Osmanlı orduları ağır yenilgiler aldı. Sonuç olarak, Rusya'nın lehine ağır şartlar içeren Ayastefanos Antlaşması imzalandı. İşte o antlaşmaya göre Kars, Ardahan ve Batum'un Rusya'ya bırakılması öngörülüyordu. Bu, Osmanlı için hem toprak kaybı hem de stratejik bir darbe anlamına geliyordu. Özellikle Kars ve Ardahan, Doğu Anadolu'nun güvenliği açısından büyük önem taşıyan kalelerdi. Batum ise Karadeniz'deki önemli limanlardan biriydi. Bu antlaşma, Rusya'nın bölgedeki nüfuzunu artırırken, Osmanlı'nın da zayıflamasını simgeliyordu.
Berlin Antlaşması: Dengeleri Yeniden Kurma Çabası (13 Temmuz 1878)
Ancak Ayastefanos Antlaşması, diğer Avrupa devletleri tarafından pek hoş karşılanmadı. İngiltere ve Avusturya-Macaristan gibi büyük güçler, Rusya'nın Balkanlar'daki aşırı genişlemesinden rahatsız oldu. Bu durum, Avrupa diplomasisinde büyük bir krize yol açtı. Sonuç olarak, Rusya ve diğer büyük güçler bir araya gelerek Berlin'de yeni bir antlaşma imzaladılar.
Berlin Antlaşması, Ayastefanos'un şartlarını değiştirdi. Rusya'nın kazançları bir nebze sınırlandırıldı ama Kars, Ardahan ve Batum üzerindeki hakimiyeti büyük ölçüde onaylandı. Yani, Kars ve Ardahan kesin olarak Rusya'ya bırakılırken, Batum'a "serbest liman" statüsü verildi. Bu, Batum'un Osmanlı toprağı olmaktan çıktığı ancak belirli uluslararası kurallara tabi olacağı anlamına geliyordu.
Bu Kayıpların Ardındaki Nedenler ve Sonuçlar
Neden böyle oldu diye soracak olursan, bunun temelinde Osmanlı İmparatorluğu'nun o dönemdeki askeri ve ekonomik zayıflığı yatıyor. İç isyanlar, dış borçlar ve modernleşme çabalarındaki yetersizlikler, Rusya gibi güçlü bir devlete karşı koymayı zorlaştırıyordu.
Deneyimlerime göre, bu toprak kayıplarının uzun vadeli etkileri oldu. Kars, Ardahan ve Batum'un elden çıkması, bölgedeki etnik ve siyasi dengeleri değiştirdi. Özellikle Türk nüfusunun yoğun olduğu bu bölgelerin Rus egemenliğine girmesi, ileriki dönemlerde Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarının belirlenmesinde de önemli bir faktör oldu. 1921'de imzalanan Moskova ve Kars Antlaşmaları ile bu bölgeler Türkiye'ye geri dönmüş olsa da, Berlin Antlaşması'nın tarihi önemi unutulmamalıdır.
Şimdi sen de bu tarihsel süreci daha iyi anladın. Bu tür olayları öğrenirken, sadece kimin kime ne verdiğini değil, bunun nedenlerini ve sonrasında neler olduğunu da irdelemek, konuyu daha derinlemesine kavramanızı sağlar.