Kan vermeden önce ne yapılmalı?
Kan Vermeden Önce Bilmen Gerekenler
Kan bağışı, hayat kurtaran en önemli eylemlerden biri. Eğer sen de bu değerli adıma karar verdiysen, öncelikle tebrik ederim! Deneyimlerime göre, kan vermeden önce yapılan bazı hazırlıklar hem süreci kolaylaştırır hem de senin ve alıcının sağlığı için en iyisidir.
Beslenme ve Sıvı Tüketimi
Kan bağışından önceki gün ve bağış günü bol sıvı tüketmek çok önemli. Özellikle su, tansiyonunu dengede tutmana yardımcı olur ve baş dönmesi gibi olası yan etkileri azaltır. Benim tavsiyem, en az 2-3 bardak su içmek. Ayrıca, kan bağışından önceki 2-3 saat içinde ağır, yağlı ve bol şekerli gıdalardan uzak durmalısın. Demir açısından zengin gıdalar tüketmek ise faydalı olabilir. Mesela, ıspanak, kırmızı et, kuru üzüm, fasulye gibi yiyecekler kandaki demir seviyesini artırarak kanının daha kaliteli olmasını sağlar. Özellikle demir eksikliği anemisi olanlarda bu durum daha da önemlidir.
Sağlık Durumun ve Hazırlık
Kan bağışı öncesinde genel sağlık durumunun iyi olması gerekiyor. Son 24 saat içinde alkol almamış olmalısın. Eğer düzenli kullandığın ilaçlar varsa, bunu mutlaka bağış noktasındaki sağlık personeline bildir. Bazı ilaçlar kan vermene engel olabilir. Örneğin, kan sulandırıcı ilaçlar veya belirli antibiyotikler geçici olarak erteleme sebebi olabilir. Kronik hastalıkların varsa (kalp, şeker hastalığı, yüksek tansiyon vb.), doktorunla görüşmen en doğrusu olacaktır. En az 12 saattir aç olmaman ve bağıştan hemen önce hafif bir şeyler yemen önerilir. Unutma, kan bağışı yapacak kişinin 18 yaşını doldurmuş ve 50 kilogramın üzerinde olması gerekmektedir. Ayrıca, son 1 yıl içinde herhangi bir cerrahi müdahale geçirmemiş olman da önemli bir kriterdir.
Dinlenme ve Stres Yönetimi
Kan vermeden önceki gece iyi bir uyku çekmeye özen göster. Dinlenmiş bir vücut, bağış sırasında ve sonrasında daha rahat hissetmeni sağlar. Eğer stresli bir gün geçiriyorsan, kan bağışı öncesinde birkaç derin nefes almak, sakinleşmene yardımcı olur. Unutma, bağış süreci oldukça kısa ve güvenlidir. Panik yapmana gerek yok. Sağlık personeli her zaman yanında olacaktır.
Kan Bağışı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kan bağışını tamamladıktan sonra, yaklaşık 15 dakika kadar müşahede altında kalman en iyisidir. Bu süre zarfında bol sıvı tüketmeye devam et. Özellikle ilk birkaç saat içinde ağır fiziksel aktivitelerden, yoğun egzersizlerden ve sıcak ortamlardan kaçınmalısın. Bağış sonrası verecekleri küçük ikramlar genellikle dengeli bir beslenme sağlar, ancak hemen ardından çok yoğun bir yemekten kaçınmak da faydalı olabilir. Kolundaki bandajı doktorunun belirttiği süre boyunca çıkarmamalısın. Eğer kızarıklık, şişlik veya ağrı gibi olağandışı bir durumla karşılaşırsan, vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvur.