Mescidi Nebi ne zaman ve ne amaçla yapıldı?
Mescid-i Nebi: İnşa Amacı ve Tarihi
Medine'ye hicret eden Sevgili Peygamberimiz (SAV), orada yeni bir toplum inşa etmenin temellerini atarken, bu inşa sürecinin merkezine bir mescit koydu. İşte bu, hepimizin bildiği, sevgiyle yâd ettiği Mescid-i Nebi'dir.
Peki, ne zaman yapıldı bu mübarek yapı? Hicretin
, yani Miladi 622 yılı civarında, Peygamber Efendimiz (SAV) ve ashabı tarafından bizzat inşa edildi. Yapı, aslında çok büyük bir külliye gibi düşünülmeliydi. Sadece bir namazgâh değil, aynı zamanda bir eğitim merkezi, bir sosyal dayanışma noktası ve hatta bir yönetim binasıydı.
Mescid-i Nebi'nin İnşa Nedenleri ve Fonksiyonları
Mescid-i Nebi'nin yapımının ardında yatan temel amaçlar oldukça derin ve çok yönlüydü. Deneyimlerime göre, bu yapının varlığı, yeni kurulan İslam devletinin ve toplumunun manevi, sosyal ve siyasi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelikti.
- İbadet Merkezi: En bariz amacı, Müslümanların bir araya gelerek Allah'a kulluk etmelerini sağlamaktı. Günlük namazların cemaatle kılınması, Cuma namazlarının eda edilmesi gibi ibadetler burada merkezileşti. Bu, ümmet bilincinin oluşmasında büyük rol oynadı.
- Eğitim ve Öğretim Kurumu: Mescid-i Nebi, aynı zamanda bir "mektep" işlevi görüyordu. Peygamber Efendimiz (SAV), ashabına Kur'an-ı Kerim'i, Sünnet-i Seniyye'yi ve dini bilgileri burada öğretiyordu. Medine'de bulunan ve İslam'ı yeni öğrenenler için en önemli bilgi kaynağı burasıydı. Hatta ilim tahsil etmek için gelen heyetler de burada ağırlanır, onlara ders verilirdi.
- Sosyal ve Siyasi Toplanma Alanı: Bu yapı, sadece ibadet edenlerin bir araya geldiği bir yer değil, aynı zamanda Medine halkının toplumsal ve siyasi meselelerini konuştuğu, istişarelerde bulunduğu bir merkezdi. Önemli kararlar burada alınıyor, elçiler burada kabul ediliyor, hukuki uyuşmazlıklar burada çözülüyordu. Hatta mescidin yanında bulunan ve "Suffe" olarak bilinen bölüm, barınacak yeri olmayan sahabelerin konakladığı, ilmî müzakerelerin yapıldığı bir yerdi.
- Devlet Yönetiminin Kalbi: Mescid-i Nebi, aynı zamanda o dönemin devlet yönetiminin de merkeziydi. Peygamber Efendimiz (SAV), devlet işlerini buradan yürütüyor, sahabelerle görüşmelerini burada yapıyordu. Savaş hazırlıkları, ganimetlerin taksimi gibi konular da yine burada ele alınıyordu.
İlk yapıldığında oldukça sade bir yapıydı. Temeli kerpiçten, direkleri hurma kütüklerinden, çatısı da hurma dallarından yapılmıştı. Yaklaşık 35x30 metre boyutlarındaydı. Ancak zamanla Müslümanların artması ve gelişen ihtiyaçlar doğrultusunda genişletildi ve güzelleştirildi. İlk genişletme, Mescid-i Nebi'nin inşa edildikten yalnızca birkaç yıl sonra, Hayber Gazvesi'nden sonra yapıldı. Bu ilk genişletmede, namaz kılınan alanın kuzey tarafına eklemeler yapıldı.
Mescid-i Nebi'nin bu çok yönlü yapısı, onu sadece bir ibadethane olmaktan çıkarıp, bir yaşam merkezi haline getirmişti. Günümüzdeki cami anlayışının da temelini atan bu yapı, aynı zamanda toplumsal dayanışma ve eğitim için de bir model teşkil etmiştir.