Hangi hastalıklar mide bulantısı yapar?

Mide Bulantısı Yapan Hastalıklar: Neler Oluyor Bize?

Mide bulantısı dediğimiz şey, öyle küçümsenecek bir durum değil. Günlük hayatını direkt etkileyebiliyor, insanı resmen perişan edebiliyor. Pek çok kişinin başına gelen bir şey ve sebebi de tahmin ettiğinden çok daha fazla olabilir. Gelin, doğrudan konuya girelim ve hangi hastalıkların bu can sıkıcı duruma yol açtığını, biraz da deneyimlerime dayanarak konuşalım.

1. Sindirim Sistemi Sorunları: En Yaygın Katiller

Mide bulantısının baş düşmanları genellikle sindirim sisteminde saklı. Burada en sık gördüğümüz vakalar şunlar:

• Gastrit ve Ülser: Mide zarının iltihaplanması (gastrit) veya mide duvarında oluşan yaralar (ülser), en klasik mide bulantısı sebeplerinden. Bu durumda mide asidi düzgün çalışmadığı için hem yanma hem de öğürme hissi kaçınılmaz oluyor. Özellikle yemek yedikten sonraki 1-2 saat içinde bu his artarsa, doktora görünmek akıllıca olur.
• Gastroenterit (Mide Gribi): Bu zaten hepimizin bildiği bir şey. Virüs veya bakterilerin yol açtığı bu enfeksiyonlar, genelde kusma ve ishal ile birlikte gelir ama öncesinde veya eşliğinde yoğun mide bulantısı mutlaka olur. Genelde birkaç gün içinde geçer ama özellikle çocuklarda sıvı kaybına dikkat etmek gerek.
• Reflü (GERD): Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması durumu. Bu geri kaçan asit, yemek borusunu tahriş ederek hem yanmaya hem de mide bulantısına yol açabiliyor. Özellikle yatınca artan bir bulantı varsa ve ağza acı tat geliyorsa, reflü akla gelmeli.
• İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS): Bağırsakların aşırı hassas olduğu bu durumda, stresle birlikte mide bulantısı, karın ağrısı ve şişkinlik görülebiliyor. Genellikle yemeklerle tetiklenir ve sindirim sistemindeki düzensiz hareketler bulantıya neden olur.
• Safra Kesesi Sorunları: Özellikle safra kesesi taşları veya iltihaplanması, yemeklerden sonra, özellikle de yağlı ve ağır gıdalar alındığında sağ üst karın bölgesinde şiddetli ağrı ve mide bulantısı yapabilir. Hatta bazen kusma eşlik edebilir.

1. Enfeksiyonlar ve Zehirlenmeler: Ani Saldırganlar

Vücudun genel bir enfeksiyonla veya gıda zehirlenmesiyle mücadele etmesi de mide bulantısının en hızlı tetikleyicilerindendir.

• Gıda Zehirlenmesi: Bozuk veya kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucu oluşan bakteri veya toksinler, genellikle birkaç saat içinde şiddetli mide bulantısı, kusma ve ishal ile kendini gösterir. Bu durumda hızlıca vücuttan atmaya çalıştığı için bulantı olur.
• Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları: Grip, soğuk algınlığı veya boğaz enfeksiyonları sırasında geniz akıntısı veya öksürük, mide bulantısına yol açabilir. Boğazdan aşağı inen mukus, mideyi tahriş edebilir.
• Diğer Bakteriyel ve Viral Enfeksiyonlar: Sepsis gibi daha ciddi enfeksiyonlar bile, vücudun genel bir reaksiyonu olarak mide bulantısına neden olabilir.

1. Migren ve Baş Ağrıları: Beyinden Gelen Sinyaller

Bildiğimiz migrenin sadece baş ağrısı olmadığını, sıklıkla mide bulantısı ve kusma ile birlikte seyrettiğini de biliyoruz.

• Migren: Migren ataklarının büyük bir kısmında (%70-80 civarında olduğu tahmin ediliyor), şiddetli baş ağrısının yanı sıra mide bulantısı ve ışığa/seslere karşı hassasiyet ön plandadır. Hatta bazı kişilerde bulantı, baş ağrısından önce gelebilir. Beyindeki kimyasal değişikliklerin sindirim sistemini etkilemesiyle olur.
• Daha Nadir Nörolojik Durumlar: Beyin tümörleri, menenjit veya beyin kanaması gibi ciddi durumlarda da mide bulantısı önemli bir belirti olabilir, özellikle de kusma da varsa ve başka bir açıklama getirilemiyorsa acil tıbbi yardım gerekir.

1. Diğer Sebepler ve Pratik Tavsiyeler

Bunların dışında da mide bulantısı yapabilecek pek çok şey var:

• Gebelik: Hamileliğin erken dönemlerinde özellikle sabahları yaşanan "sabah bulantıları" oldukça yaygın. Hormonal değişikliklerden kaynaklanıyor.
• İlaç Yan Etkileri: Kullandığın herhangi bir ilacın yan etkisi olarak mide bulantısı yaşayabilirsin. Özellikle antibiyotikler, ağrı kesiciler ve tansiyon ilaçları bazen mideyi rahatsız edebilir. İlacı kullanmaya başladıktan sonra başladıysa, doktorunla konuş.
• Yüksek Tansiyon: Ani tansiyon yükselmeleri de mide bulantısı yapabilir.
• Fiziksel Aktivite Sonrası: Aşırı egzersiz veya mide dolu karnıyla yapılan ağır sporlar da bulantıya yol açabilir.
• Stres ve Anksiyete: Psikolojik durumlar da mide bulantısı için güçlü birer tetikleyici. Sinirliyken veya stresliyken midenin bulanması çok doğal.

Eğer mide bulantın sürekliyse, şiddetliyse veya yanında karın ağrısı, ateş, baş dönmesi gibi başka belirtiler de varsa, mutlaka bir doktora başvurmalısın. Kendi kendine teşhis koymaya çalışmak yerine, işin uzmanına danışmak en doğrusu.

Eğer geçici ve hafif bir bulantıysa:

• Hafif ve kolay sindirilebilir gıdalar tüket. (Haşlanmış patates, pirinç, yoğurt, muz gibi)
• Bol su iç ama küçük yudumlarla.
• Zencefil çayı veya nane çayı denemek rahatlatıcı olabilir. Deneyimlerime göre zencefilin etkisi belirgin.
• Ağır, yağlı, baharatlı yiyeceklerden ve gazlı içeceklerden uzak dur.
• Dinlenmek ve sakin kalmak da süreci kolaylaştırır.

Unutma, mide bulantısı çoğu zaman geçici bir durumdur ama altta yatan bir hastalığın belirtisi de olabilir. Vücudunu dinlemek ve gerektiğinde profesyonel yardım almak en akıllıcası.