120 Alıcılar Hesabı borçlu ise hangi hesap alacaklı olur?
120 Alıcılar Hesabı Borçluysa: Alacaklı Kim Olur?
Merhaba! Muhasebenin temellerinden biri olan bu sorunun cevabını hemen netleştirelim. 120 Alıcılar Hesabı, sana sattığın mal veya hizmet karşılığında müşterilerinden alacaklı olduğunu gösterir. Yani, bir ürün sattığında veya hizmet verdiğinde, müşteri sana borçlu duruma gelir. Bu durumu muhasebede borç kaydıyla gösteririz. Örneğin, bir müşteriye 1.000 TL'lik bir satış yaptın. Bu durumda 120 Alıcılar Hesabı 1.000 TL borçlanır. Peki, bu borcun karşılığında kim alacaklı olur?
- Gelir Hesapları: Satışın Kaynağı
En sık karşılaştığımız durum şudur: 120 Alıcılar Hesabı borçlanıyorsa, alacaklı hesap genellikle 600 Yurtiçi Satışlar veya 601 Yurtdışı Satışlar gibi bir gelir hesabıdır. Yani, sen bir ürün sattın ve karşılığında alacaklı oldun. Bu satıştan elde ettiğin gelir, gelir tablonda yerini alır. Diyelim ki bir tekstil firmasısın ve bir toptancıya 5.000 TL'lik gömlek sattın. Bu satış kaydında 120 Alıcılar Hesabı 5.000 TL borçlanırken, 600 Yurtiçi Satışlar Hesabı da 5.000 TL alacaklanır. Bu, sana para gelmesi beklendiği anlamına gelir.
- KDV ve Diğer Vergiler: Devletle İlişkiler
Satışlarında vergileri de unutmamak lazım. Eğer sattığın mal veya hizmet KDV'ye tabi ise, bu KDV'yi de ayrıca göstermen gerekir. Bu durumda 120 Alıcılar Hesabı'nın borcuna karşılık, hem gelir hesabı hem de 391 Hesaplanan KDV gibi bir hesap alacaklanır. Örnek verelim: Bir danışmanlık firmasısın ve bir müşteriye 2.000 TL'lik hizmet verdin. KDV oranı %18 olsun. Bu durumda;
- 120 Alıcılar Hesabı: 2.000 TL (borç)
- 391 Hesaplanan KDV Hesabı: 360 TL (alacak - 2.000 * 0.18)
- 600 Yurtiçi Satışlar Hesabı: 1.640 TL (alacak - 2.000 - 360)
Bu şekilde, hem geliri hem de devlete ödemen gereken KDV'yi ayrı ayrı kaydetmiş olursun.
- İade ve İndirimler: İşlemlerin Düzeltilmesi
Bazen sattığın bir ürünü müşteri iade edebilir veya bir indirim yapman gerekebilir. Bu gibi durumlarda 120 Alıcılar Hesabı'nın borçlu olduğu bir işlemin tersini yapman gerekir. Örneğin, daha önce 1.000 TL'lik satışını kayıt altına aldın (120 Alıcılar borçlu). Şimdi müşteri bu malın yarısını iade etti. Bu durumda:
- 610 Yurtiçi Satış İadeleri Hesabı: 500 TL (borç)
- 120 Alıcılar Hesabı: 500 TL (alacak)
Bu kayıtla, hem alacaklarını azaltmış olursun hem de satış iadelerini ayrı bir hesapta takip edebilirsin. Deneyimlerime göre, iadeleri ve indirimleri doğru kaydetmek, stok ve gelir takibini kolaylaştırır.
Unutma, her işlem çift taraflıdır. 120 Alıcılar Hesabı'nın borçlandığı her durumda, bu borcun kaynağını veya karşılığını gösteren başka bir hesap mutlaka alacaklanır. Bu temel prensibi anladığında, muhasebe kayıtlarını çok daha rahat yorumlayabilirsin.