Doğum kontrol hapı kanamayı arttırır mı?
Doğum Kontrol Hapı ve Kanamaya Etkisi: Bilinmesi Gerekenler
Doğum kontrol hapları, düzenli kullanıldığında gebeliği önlemede oldukça etkilidir. Ancak, birçok kadın bu hapların adet döngüsündeki kanamalar üzerindeki etkilerini merak eder. Deneyimlerime göre, doğum kontrol haplarının kanama üzerinde hem olumlu hem de bazen beklenmedik etkileri olabiliyor. Gelin bu konuya biraz daha yakından bakalım.
Beklenmedik Kanama (Lekelenme) ve Nedenleri
Doğum kontrol haplarının ilk kullanımında veya bazı hap türlerinde, vücudun yeni hormon seviyesine alışma süreciyle birlikte ara kanamalar veya lekelenmeler yaşanması oldukça yaygın bir durum. Bu, genellikle döngünün ortasında, yani adet dönemlerin arasında görülen hafif bir kanamadır. Vücudun, rahim iç zarının bu yeni hormonal düzene adapte olmaya çalışmasının bir sonucudur.
* Hormon Seviyelerindeki Değişim: Doğum kontrol hapları, yumurtlamayı engelleyerek ve rahim ağzı salgısını kalınlaştırarak gebeliği önler. Bu hormonal değişiklikler, rahim iç zarının kalınlığında ve yapısında dalgalanmalara neden olabilir. Eğer rahim zarı yeterince kalınlaşamazsa veya erken dökülürse, bu lekelenmeye yol açabilir.
* İlaç Atlamaları veya Yanlış Kullanım: Hapları düzenli olarak kullanmamak, hatta birkaç saatlik gecikmeler bile hormon seviyelerinde dalgalanmalara neden olarak lekelenme riskini artırabilir.
* Hap Türü: Farklı doğum kontrol haplarının farklı hormon kombinasyonları ve dozları vardır. Bazı haplar, diğerlerine göre lekelenmeye daha yatkın olabilir. Özellikle düşük dozlu haplarda bu durum daha sık görülebilir.
Genellikle bu lekelenmeler birkaç hafta içinde geçer. Eğer uzun sürerse veya şiddetli olursa mutlaka doktoruna danışman önemlidir.
Adet Kanamasının Azalması veya Kesilmesi
Doğum kontrol haplarının en bilinen ve beklenen etkilerinden biri, adet kanamasının miktarında ve süresinde azalmadır. Bu, hapların rahim iç zarının gelişimini baskılaması ve daha düzenli bir hormonal döngü sağlamasından kaynaklanır.
* Rahim İç Zarının İncelmesi: Haplar, rahim iç zarının (endometrium) aşırı kalınlaşmasını önler. Daha ince bir zar, adet döneminde daha az kanama anlamına gelir.
* Daha Kısa ve Hafif Adetler: Bu nedenle, doğum kontrol hapı kullanan birçok kadın, hap kullanmayanlara göre daha kısa süren ve daha az yoğun kanamalı adet dönemleri yaşar. Hatta bazı durumlarda, özellikle sürekli hap kullananlarda, adet dönemleri tamamen kesilebilir (bu duruma "amenore" denir ve doktor kontrolünde ise normal kabul edilir).
Bu durum, adet sancısı çeken veya aşırı kanama (menoraji) yaşayan kadınlar için bir avantaj olabilir.
Kanama Düzeninin Değişmesi ve Pazı Günleri
Doğum kontrol hapları, sizin adet döngünüzü yeniden düzenler. Bu, özellikle hapı hangi günlerde bıraktığınıza bağlı olarak farklılık gösterebilir.
* Plasebo Günleri: Çoğu doğum kontrol hapı paketi 21 aktif hap ve 7 plasebo (boş) hap içerir. Bu plasebo hapları kullanıldığında (genellikle son hafta), vücudunuzdaki hormon seviyesi düşer ve bu da bir çekilme kanamasına neden olur. Bu kanama, gerçek adet kanaması gibi düşünülse de, aslında hormon seviyesindeki düşüşün bir sonucudur.
* Sürekli Kullanım: Bazı kadınlar, adet görmek istemedikleri dönemlerde veya sürekli koruma amacıyla plasebo hapları atlayarak hapları ara vermeden kullanabilirler. Bu durumda, çekilme kanaması yaşanmaz ve adet görülmez. Ancak bu durumun mutlaka doktorla konuşulması ve uygun olduğu teyit edilmesi gerekir.
Eğer hapları ara vermeden kullanmaya devam ederseniz ve beklenmedik bir kanama yaşarsanız, bu hormon seviyenizdeki bir değişimden veya vücudunuzun bu duruma verdiği bir tepkiden kaynaklanabilir. Yine de, bu tür durumları doktorunuzla paylaşmanız en doğrusudur.
Ne Yapmalı? Pratik Öneriler
Doğum kontrol hapı kullanırken kanama düzeninizde herhangi bir değişiklik fark ederseniz, panik yapmayın. Ancak bazı durumlarda dikkatli olmanız ve bir uzmana danışmanız önemlidir:
* İlk Birkaç Ay Gözlemle: Eğer yeni bir hap kullanmaya başladıysanız, ilk 1-3 ay boyunca vücudunuzun nasıl tepki verdiğini gözlemleyin. Lekelenmeler veya hafif kanamalar genellikle bu süreçte geçer.
* İlaçları Düzenli Al: Hapları her gün aynı saatte almaya özen gösterin. Eğer bir dozu unutursanız, prospektüsteki talimatlara uyun ve gerekirse doktorunuza veya eczacınıza danışın.
* Şiddetli veya Sürekli Kanama: Eğer kanama şiddetliyse (birkaç saat içinde pedinizi değiştirmeniz gerekiyorsa), normalden çok daha uzun sürüyorsa veya sizi endişelendiriyorsa, vakit kaybetmeden doktorunuza başvurun. Bu, altta yatan başka bir durumun belirtisi olabilir.
* Beklenmedik ve Ağrılı Kanama: Beklenmedik bir zamanda başlayan ve ağrılı olan kanamalar da mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir.
* Hap Değişikliği: Mevcut hapınızın kanama üzerindeki etkisinden memnun değilseniz, doktorunuzla konuşarak farklı bir hap türüne geçmeyi düşünebilirsiniz. Farklı hormon kombinasyonları ve dozları olan birçok seçenek mevcuttur.
Unutmayın ki her vücut farklıdır ve doğum kontrol haplarına verdiği tepki de kişiden kişiye değişir. En doğru bilgiyi ve yönlendirmeyi alabilmek için daima doktorunuzla iletişimde kalın.