Diş eti ve damak neden şişer?

Diş Eti ve Damakta Şişlik Neden Olur?

Diş etinde veya damakta aniden bir şişlik fark ettiğinde panik yapmak yerine durup ne olduğunu anlamaya çalışmak en iyisi. Deneyimlerime göre, bu durum genellikle birkaç temel nedene dayanır ve çoğu zaman basit önlemlerle kontrol altına alınabilir.

En Sık Görülen Nedenler: İlahi Halledilemez Olmayan Sorunlar

Diş etinde ve damakta şişliğin en sık rastlanan sebebi, ağız hijyeninin yeterli olmamasından kaynaklanan diş eti iltihabı (gingivitis) veya daha ileri safhalarda periodontitis olarak adlandırılan durumdur.

Nasıl Oluyor? Ağızda biriken plak, bakteri dolu bir biofilm tabakasıdır. Eğer bu plak düzenli olarak fırçalama ve diş ipi kullanımıyla temizlenmezse, diş etlerine yerleşir. Zamanla bu bakteriler, diş etlerinde bir reaksiyona neden olarak kızarıklık, şişlik ve kanamaya yol açar. Özellikle dişlerin ara yüzleri ve diş eti çizgisi bu durumdan ilk etkilenen bölgelerdir. Eğer bu iltihap ilerlerse, sadece diş etleri değil, dişleri destekleyen kemik dokusu da zarar görebilir. Bu da şişliğin daha belirgin hale gelmesine neden olur.

Sayısal Bir Gerçek: Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, yetişkinlerin büyük bir çoğunluğunda (%70-90 civarı) diş eti hastalığına rastlanmaktadır. Bu, sorunun ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor.

Diğer bir önemli neden ise diş apseleridir. Bu, genellikle çürük veya travma sonucu dişin içindeki sinir dokusunun enfekte olmasıyla başlar. Enfeksiyon, dişin kök ucunda birikerek iltihap oluşturur. Bu iltihap, vücudun savunma mekanizmasıyla mücadele ederken çevresindeki dokularda şişliğe neden olur. Bu tür bir şişlik genellikle daha ağrılıdır ve bazen sıcak veya soğuğa karşı hassasiyetle birlikte gelir. Damakta, dişin kök ucunun bulunduğu bölgenin üzerinde bir kabarıklık şeklinde kendini gösterebilir.

Ağızdaki Yaralanmalar ve Tahrişler

Bazen şişliğin nedeni daha basit olabilir. Sert diş fırçası kullanmak, yanlışlıkla diş etini ısırmak veya çok sıcak bir yiyecek yemek gibi fiziksel travmalar, o bölgede geçici bir şişliğe yol açabilir. Örneğin, sert kıllı bir diş fırçasıyla sertçe fırçalama, diş etini tahriş ederek hafif bir şişliğe neden olabilir. Aynı şekilde, yeni takılan bir protez veya diş teli de ilk başta temas ettiği bölgelerde sürtünme ve baskı yoluyla geçici bir tahriş ve şişliğe neden olabilir.

Bazı Diğer Olasılıklar: Dikkat Edilmesi Gerekenler

Nadiren de olsa, sistemik rahatsızlıkların bir belirtisi olarak diş etinde veya damakta şişlik görülebilir. Örneğin, bazı vitamin eksiklikleri (özellikle C vitamini eksikliği olan iskorbüt, eskiden daha yaygındı) veya hormonal değişiklikler (hamilelik gibi) diş etlerinin sağlığını etkileyebilir ve şişliğe yatkınlığı artırabilir. Yine, bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar veya kullanılan bazı ilaçlar da diş etlerinde beklenmedik reaksiyonlara neden olabilir.

Ne Yapmalı? Pratik Öneriler

Eğer diş etinde veya damakta bir şişlik fark edersen:

• Ağız Hijyenini İki Katına Çıkar: Günde en az iki kez, yumuşak kıllı bir diş fırçasıyla dişlerinizi ve diş etlerinizi nazikçe fırçalayın. Diş ipini düzenli olarak kullanarak diş aralarındaki plakları temizleyin. Bu, en önemli adımdır.
• Tuzlu Su ile Gargara Yap: Bir bardak ılık suya yarım çay kaşığı tuz ekleyip karıştırın. Bu karışımla günde birkaç kez gargara yapmak, hem iltihabı azaltmaya yardımcı olur hem de ağızdaki bakterilerin üremesini engeller.
• Soğuk Kompres: Eğer şişlik ağrılıysa, yanağınızın dışından nazikçe soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Bu, bölgedeki şişliği ve iltihabı hafifletebilir.
• Sıcak ve Baharatlı Yiyeceklerden Kaçın: İltihaplı bölgeyi daha fazla tahriş etmemek için sıcak, baharatlı veya sert yiyeceklerden uzak durun.
• Diş Hekimine Danış: Eğer şişlik birkaç gün içinde geçmezse, şiddetli ağrınız varsa, ateşiniz çıkarsa veya şişlik ilerlerse, vakit kaybetmeden bir diş hekimine başvurmanız çok önemlidir. Kendi başınıza teşhis koymaya çalışmak veya yanlış tedavi uygulamak durumu kötüleştirebilir. Diş hekimi, sorunun kaynağını belirleyip size en uygun tedaviyi uygulayacaktır.

Unutma, diş etlerin ve damağın genel ağız sağlığının bir parçasıdır. Onlara iyi bakmak, genel sağlığın için de büyük önem taşır.