Amerika-Vietnam Savaşı neden çıktı?

Amerika-Vietnam Savaşı, 20. yüzyılın en tartışmalı ve yıkıcı çatışmalarından biriydi. Soğuk Savaş döneminde yaşanan bu savaş, sadece Vietnam'ı değil, Amerika Birleşik Devletleri'ni de derinden etkiledi. Peki, Amerika-Vietnam Savaşı neden çıktı? Bu sorunun cevabı, karmaşık siyasi, ideolojik ve ekonomik faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkıyor.

Sömürgecilik ve Bağımsızlık Mücadelesi

Vietnam, uzun yıllar boyunca Fransız sömürgesi altında kaldı. II. Dünya Savaşı'nın ardından Vietnamlılar, Ho Chi Minh liderliğinde bağımsızlık mücadelesi başlattılar. 1954'te Dien Bien Phu'da Fransızları yenerek bağımsızlıklarını ilan ettiler. Ancak, Cenevre Konferansı ile ülke, komünist Kuzey Vietnam ve Batı yanlısı Güney Vietnam olmak üzere ikiye bölündü. İşte bu bölünme, Amerika-Vietnam Savaşı'nın fitilini ateşleyen ilk kıvılcım oldu.

Amerika Birleşik Devletleri, komünizmin yayılmasını engelleme politikası (Domino Teorisi) çerçevesinde, Güney Vietnam'ı desteklemeye başladı. Amaç, komünist Kuzey Vietnam'ın tüm ülkeyi kontrol etmesini önlemekti. Bu destek, zamanla askeri müdahaleye dönüştü.

Soğuk Savaş ve Domino Teorisi

Soğuk Savaş döneminde, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki ideolojik rekabet, dünya genelinde birçok çatışmaya zemin hazırladı. Domino Teorisi, eğer bir ülke komünist olursa, komşu ülkelerin de domino taşları gibi komünizme düşeceği düşüncesine dayanıyordu. Amerika, Vietnam'ın komünist kontrolüne geçmesi halinde tüm Güneydoğu Asya'nın komünizme yöneleceğinden endişeleniyordu.

Bu nedenle, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Vietnam'a ekonomik ve askeri yardım yapmaya başladı. Daha sonra, bu yardım doğrudan askeri müdahaleye dönüştü. 1964'teki Tonkin Körfezi Olayı, Amerika'nın savaşa resmen dahil olmasına bahane oldu. Kongre, Başkan Lyndon B. Johnson'a Güneydoğu Asya'da askeri güç kullanma yetkisi verdi ve böylece Amerika-Vietnam Savaşı resmen başlamış oldu.

İç Savaş ve Amerikan Müdahalesi

Güney Vietnam'da, Kuzey Vietnam'ı destekleyen Viet Cong gerillaları, Güney Vietnam hükümetine karşı savaşıyorlardı. Bu iç savaş, Amerika Birleşik Devletleri'nin müdahalesiyle daha da karmaşık bir hale geldi. Amerikan birlikleri, Viet Cong gerillaları ve Kuzey Vietnam ordusuyla karşı karşıya geldi. Savaş, yıllarca sürdü ve milyonlarca insanın ölümüne neden oldu.

Savaşın uzaması ve Amerikan kamuoyunda artan tepkiler, Amerika Birleşik Devletleri'nin Vietnam'dan çekilmesine yol açtı. 1973'te imzalanan Paris Barış Anlaşması ile Amerikan birlikleri Vietnam'dan çekildi. Ancak, iç savaş devam etti ve 1975'te Kuzey Vietnam, Güney Vietnam'ı ele geçirerek ülkeyi birleştirdi. Böylece, Amerika-Vietnam Savaşı sona erdi.

Özetle, Amerika-Vietnam Savaşı, sömürgecilik, bağımsızlık mücadelesi, Soğuk Savaş ve Domino Teorisi gibi birçok faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. Bu savaş, Vietnam halkı için büyük bir trajediye neden olurken, Amerika Birleşik Devletleri için de derin sosyal ve politik yaralar bıraktı.