ISG denetimi nedir?

ISG Denetimi: İşin Aslı Nedir?

ISG denetimi dendiğinde aklına ilk gelen nedir? Çoğu zaman bir zorunluluk, belki de biraz da angarya gibi görünebilir. Ama deneyimlerime göre, işin aslı öyle değil. ISG (İş Sağlığı ve Güvenliği) denetimi, aslında bir işletmenin hem yasal yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini kontrol etmek hem de çalışanların daha güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamak için yapılan kritik bir süreç.

Peki, bu denetim tam olarak neyi kapsıyor? Basitçe söylemek gerekirse, iş yerindeki tüm riskleri belirliyor, bu riskleri azaltmak için alınan önlemleri inceliyor ve bu önlemlerin etkinliğini değerlendiriyor. Bir fabrikayı düşün; makinelerin etrafındaki güvenlik önlemleri, çalışanların kullandığı kişisel koruyucu donanımlar (KKD'ler), acil durum çıkışlarının açık olup olmadığı, kimyasal maddelerin nasıl depolandığı gibi sayısız detay incelenir. Bu, sadece kağıt üzerinde kalan bir rapor değil, işin gerçekliği.

Denetimin Temel Amaçları ve Kapsamı

ISG denetiminin temelinde birkaç ana hedef yatıyor. Bunları göz önünde bulundurmak, denetimin neden bu kadar önemli olduğunu anlamanı sağlar:

• Yasal Uyumluluk: Türkiye'de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler, işverenlere belirli yükümlülükler getirir. Denetim, bu yükümlülüklerin ne kadar yerine getirildiğini ölçer. Örneğin, risk değerlendirmesi yapılmış mı, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmiş mi, çalışanlara eğitim veriliyor mu gibi konuları kontrol eder. Sadece bir örnek vermek gerekirse, risk değerlendirmesi belirli periyotlarla (genellikle her 4 yılda bir, tehlikeli işyerlerinde ise 2 yılda bir veya iş süreçlerinde değişiklik olduğunda) güncellenmek zorundadır.
• Risk Azaltma ve Önleme: Denetimin en önemli çıktıları, potansiyel tehlikelerin belirlenmesi ve bunlara karşı alınması gereken önlemlerin tespit edilmesidir. Düşünsene, bir inşaat alanında yüksekten düşme riski yüksek. Denetim, güvenlik ağlarının doğru kurulup kurulmadığını, emniyet kemerlerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol eder. Bu, bir kazayı önlemenin en somut yollarından biri.
• Çalışanların Refahı: Güvenli bir çalışma ortamı, doğrudan çalışanların sağlığı ve motivasyonuyla ilişkilidir. Denetimler sayesinde, iş kazaları ve meslek hastalıkları oranları düşürülür. Örneğin, bir depoda forklift kazalarını azaltmak için, forklift operatörlerinin sertifikalı olması, depolama alanlarının düzenli olması ve hız limitlerine uyulması gibi unsurlar denetlenir.

Denetim Süreci: Neler Beklemeli?

Bir ISG denetimi süreci genellikle şu adımları içerir:

• Belge İncelemesi: İlk aşamada, işyerinin ISG ile ilgili tüm dokümantasyonları incelenir. Bu belgeler arasında risk değerlendirme raporları, acil durum planları, eğitim kayıtları, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı atama belgeleri, iş kazası kayıtları gibi evraklar bulunur. Bu belgeler, işyerinin ISG yönetim sisteminin ne kadar sağlam olduğunu gösterir.
• Yerinde Gözlem ve İnceleme: Belgeler yeterli bilgiyi vermiyorsa veya doğruluğu teyit edilmek isteniyorsa, denetçi işyerini bizzat ziyaret eder. Makinelerin güvenlik özelliklerinden, depolama koşullarına, hijyen standartlarından, acil durum ekipmanlarının erişilebilirliğine kadar her şey yerinde kontrol edilir. Örneğin, kimyasal depolama alanında havalandırmanın yeterli olup olmadığı veya yanıcı maddelerin uygun şekilde ayrılıp ayrılmadığı gibi detaylar gözlemlenir.
• Çalışan Görüşmeleri: Denetim, sadece dokümanlar ve makinelerle sınırlı kalmaz. İşverenin ve çalışanların ISG konusundaki farkındalığını ölçmek için de görüşmeler yapılır. Çalışanlara, kendi iş alanlarındaki riskleri bilip bilmedikleri, kendilerini güvende hissedip hissetmedikleri, hangi eğitimleri aldıkları gibi sorular sorulabilir. Bu, sistemin sadece kağıt üzerinde değil, pratikte de işlediğini gösterir.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Eğer sen de bir işverensen veya ISG süreçlerinden sorumlusuysan, bu denetimlere hazırlıklı olmak sana büyük avantaj sağlar. Deneyimlerime göre dikkat etmen gerekenler şunlar:

• Sürekli Güncel Kal: ISG mevzuatı sürekli değişir. Bu değişiklikleri takip etmek ve işyerindeki uygulamalarını ona göre güncellemek, denetimlerde sorun yaşamanı engeller.
• Dokümantasyon Eksiksiz Olsun: Tüm ISG kayıtlarını (risk değerlendirmeleri, eğitimler, iş kazası analizleri vb.) düzenli ve eksiksiz tut. Belgeler, senin ne kadar titiz olduğunu gösterir.
• Çalışanları Dahil Et: ISG, sadece yöneticilerin değil, tüm çalışanların sorumluluğudur. Çalışanları ISG konularında bilinçlendir, onların fikirlerini al ve katılımını sağla. Bir çalışan, kendi iş akışındaki bir riski herkesten iyi bilebilir.
• İç Denetimleri Yaygınlaştır: Belirli periyotlarla kendi iç denetimlerini yaparak olası eksiklikleri önceden tespit et ve gidermeye çalış. Bu, dış denetimlerde sürprizlerle karşılaşmanı önler. Örneğin, aylık olarak iş güvenliği uzmanınla birlikte işyeri saha kontrolleri yapabilirsin.

Unutma, ISG denetimi bir ceza mekanizması değil, bir iyileştirme sürecidir. Bu sürece doğru yaklaşmak, hem senin işini kolaylaştırır hem de çalışanlarının daha sağlıklı ve güvende bir ortamda çalışmasını sağlar.