Etil alkol saf mı?
Etil Alkol Saf Mı? Cevabı Net: Hayır, Genellikle Değil!
Etil alkol dediğimiz zaman, yani içtiğimiz alkolü kastediyorsak, saf etil alkolü ne şişede ne de yaygın olarak bulursun. Saf etil alkol, yani %99.9'luk veya daha yüksek saflıktaki hali, laboratuvarlarda kullanılan, genellikle yanıcı ve aşındırıcı bir maddedir. Elimize aldığımız içecekler ise çok farklı oranlarda etil alkol içerir ve yanında bir sürü başka kimyasal maddeyle birlikte gelir.
Rakıdan Viskiye, Etil Alkolün İçindeki Gizli Misafirler
Bir düşünelim, elinde bir şişe rakı var. Bu rakının içinde sadece etil alkol ve su mu var sanıyorsun? Kesinlikle hayır. Rakının o kendine has anason kokusu ve tadı, içerisindeki anason yağı, şeker, renklendiriciler ve diğer aromatik bileşiklerden geliyor. Bunlar etil alkolün yanında birer "katkı" maddesi olarak orada bulunurlar.
Viskiye baktığında durum daha da ilginçleşir. Viski, tahılın mayalandırılması ve damıtılmasıyla elde edilir. Ardından yıllarca fıçıda bekler. İşte o fıçıdan gelen vanilya, karamel, meşe tadı ve aromaları, viskinin "saf etil alkol" olmaktan çıkıp bildiğimiz viski olmasını sağlar. Hatta damıtma işleminin kendisine bağlı olarak da alkolde füzel alkolleri (metanol gibi daha zararlı olabilecek bileşikler), esterler, aldehitler gibi pek çok farklı organik bileşik bulunur. Bunların bir kısmı tada ve kokuya katkı sağlarken, bir kısmı da istenmeyen yan ürünlerdir.
İçki türüne göre bu katkı maddelerinin oranı ve cinsi değişir. Bir bira düşün, buğday veya arpa maltı, şerbetçiotu ve mayanın birleşimiyle oluşur. Etil alkol orada sadece bir yan üründür. Şarapta ise üzümün kendisi, kabukları, fermantasyon sürecinde oluşan başka bileşikler (gliserol gibi) ve koruyucu maddeler (sülfitler gibi) bulunur.
"Saf Etil Alkol" İsimli Ürünler: Dikkatli Olmalısın!
Piyasada "saf etil alkol" adı altında satılan bazı ürünler görebilirsin. Bunların çoğu genellikle %95-96 civarında etil alkol içeren, yani damıtma sırasında azeotrop oluşturan etil alkol-su karışımlarıdır. Bu tür alkoller, özellikle sanayi alanında, temizlikte, çözücü olarak kullanılır. Ancak bu tür alkolleri kesinlikle tüketmemelisin. İçinde denatüran adı verilen, yani içilmemesi için eklenmiş zehirli veya itici maddeler bulunabilir. Örneğin, metanol, izopropil alkol, benzin gibi maddeler denatüran olarak katılabilir. Bu, az önce bahsettiğimiz içeceklerdeki doğal olarak bulunan yan ürünlerden çok daha farklı ve tehlikelidir.
Deneyimlerime göre, alkollü içeceklerin içeriğindeki bu yan ürünler ve katkı maddeleri, hem tadı hem de vücutta yarattığı etkiyi doğrudan etkiler. Saf etil alkolü direkt içmeye kalksan, muhtemelen onu çekici bulmazsın.
Ne Yapmalı? Bilinçli Tüketim Şart!
Madem ki saf etil alkol diye bir şey yok ve elimizdeki içecekler karmaşık karışımlar, o zaman neye dikkat etmeli?
* Etiketleri Okuyun: Bir içki alırken, içeriğini gösteren etiketlere göz atmak her zaman iyidir. Organik sertifikalı ürünler, genellikle daha az katkı maddesi içerir.
* Saflığı Sorgulayın: Eğer bir amaçla (temizlik gibi) "saf etil alkol" alıyorsan, ne tür denatüranlar içerdiğini mutlaka araştır. İçilmeye uygun olmayan ürünleri, amaçları dışında kullanmaktan kaçın.
* Bilmediğin Şeyleri İçme: Nereden geldiği, nasıl üretildiği belli olmayan alkolleri tüketme riskini alma. Bu, sadece zehirlenme değil, uzun vadede sağlık sorunlarına da yol açabilir.
* Oranlara Dikkat: Etil alkol oranı arttıkça, içeceğin vücut üzerindeki etkisi de artar. Sorumlu tüketim, her zaman bu oranı göz önünde bulundurmak demektir.
Özetle, içtiğimiz alkollü içecekler saf etil alkol değildir. İçerisinde tat, koku ve üretim sürecinden kaynaklanan pek çok farklı bileşen bulunur. Güvenli ve bilinçli tüketim için bu farkındalığı taşımak önemlidir.