🗞️ Manisa Haber

Şeb i yeldayı müneccim muvakkit ne bilir müptela i gama sor geceler kaç saat?

20 Haziran 2025 Manisa Haber

Şeb-i Yelda ve Gecenin Saatleri: Bir Hikaye ve Gerçekler

Şeb-i Yeldâ... En uzun gece. Bu kavram, insanoğlunun binlerce yıldır gecenin karanlığıyla, soğuğuyla ve belirsizliğiyle kurduğu ilişkiyi anlatır. Edebiyatta, musikide hep karşımıza çıkar. Ama bir de işin pratik boyutu var: Bu gece kaç saat sürüyor, gerçekten de ne kadar uzun?

Müneccimler, muvakkitler (zaman hesaplayanlar) elbette gece ve gündüzün sürelerini biliyorlar. Güneşin ufukta ne zaman doğup battığına göre hesap yaparlar. Ancak Şeb-i Yeldâ’nın uzunluğu, bu bilimsel hesapların ötesinde, bir derdin, bir gamın ağırlığıyla ölçülürse farklılaşır. Zaten "müptela i gam" yani dertlere düşkün bir adama sorarsan, geceler sanki hiç bitmez, saatler uzar uzar da uzar.

Peki, gerçekten ne kadar uzun bu gece? Bu sorunun cevabı, yaşadığın yere ve hangi tarihte olduğumuza göre değişir. Özellikle kış gündönümünde, yani Kuzey Yarımküre'de 21 Aralık civarında, geceler en uzun halini alır. Deneyimlerime göre, bu uzunluk coğrafi konuma göre farklılık gösterir. Örneğin, Türkiye'nin kuzeyindeki şehirlerde gece süresi, güneydeki şehirlere göre birkaç dakika daha uzun olabilir. Bu fark belki gözle görülür bir fark yaratmaz ama bilimsel olarak ölçülebilir.

Şeb-i Yeldâ'yı anlamak için bilmemiz gereken birkaç temel nokta var:

  • Dünyanın Eksen Eğikliği: Gece ve gündüz sürelerinin yıl içinde değişmesinin temel nedeni, Dünya'nın eksen eğikliğidir. Dünya, kendi ekseni etrafında dönerken, bu eksen Güneş'e doğru yaklaşık 23.5 derece eğiktir. Bu eğiklik, yılın farklı zamanlarında farklı yarım kürelerin Güneş'e daha fazla veya daha az ışık almasına neden olur.
  • Kış Gündönümü: Kuzey Yarımküre için kış gündönümü, Güneş'in en güneyde olduğu zamandır. Bu tarihte, Kuzey Yarımküre'ye en az Güneş ışığı ulaşır ve geceler en uzun olur. Tam tersine, Güney Yarımküre için bu en uzun gündüzdür.
  • Süre Farkı: En uzun gece, yaşadığımız enleme bağlı olarak değişiklik gösterir. Kutuplara yaklaştıkça gece süresi uzar. Örneğin, Türkiye gibi orta enlemlerde, en uzun gece yaklaşık olarak 15-16 saat civarında olabilir. Kutuplara yakın yerlerde ise bu süre çok daha uzayabilir, hatta 24 saati aşabilir.

Peki, bu uzun geceleri daha anlamlı hale getirmek için neler yapabiliriz? Elbette ki dertlerimizi düşünmek yerine, bu özel zamanı değerlendirmek daha iyi bir seçenek olacaktır:

  • Aile ve Sevdiklerle Bir Araya Gelmek: Geleneksel olarak Şeb-i Yeldâ, sevdiklerimizle toplanıp sohbet ettiğimiz, birlikte yemek yediğimiz bir gece olarak bilinir. Deneyimlerime göre, bu tür buluşmalar hem ruhsal sağlığımız için çok iyidir hem de gecenin uzunluğunu hissetmemizi engeller. Birkaç sohbet, birkaç anı, saatlerin nasıl geçtiğini anlamanızı sağlar.
  • Kitap Okumak veya Sohbet Etmek: Uzun geceler, okumak için harika fırsatlardır. Elinize güzel bir kitap alın ve kendinizi başka dünyalara bırakın. Veya sevdiklerinizle keyifli sohbetlere dalın. Bu, hem zihninizi meşgul eder hem de gecenin ağırlığını üzerinizden alır.
  • Nefes Egzersizleri veya Meditasyon: Eğer gecenin uzunluğu sizi biraz kaygılandırıyorsa, nefes egzersizleri veya basit meditasyon teknikleri denemek faydalı olabilir. Bu, zihninizi sakinleştirmeye ve anı yaşamaya odaklanmanıza yardımcı olur. Günde sadece birkaç dakika bile fark yaratabilir.

Unutma, Şeb-i Yeldâ sadece astronomik bir olay değil, aynı zamanda bir kültürel ve duygusal bir başlangıçtır. Müneccimler saatleri hesaplar, ama bir hikaye anlatıcısı veya sevdiğiyle hasret gidermeye çalışan biri için bu gece bambaşka anlamlar taşır. Gecenin uzunluğu bir ölçü ise, bu ölçüyü nasıl doldurduğumuz da bizim elimizdedir.