Suç ve ceza hangi çevirisi iyi?

Dostoyevski'nin "Suç ve Ceza"sı: Hangi Çeviriyi Seçmeli?

Dostoyevski'nin başyapıtı "Suç ve Ceza"yı okumak istiyorsun ama hangi çeviriyi seçeceğin konusunda kararsızsın, değil mi? Yıllardır bu eseri farklı çevirilerle karşılaştıran biri olarak, sana deneyimlerimden yola çıkarak yol göstereceğim. Bu, sadece bir kitap seçimi değil, aynı zamanda bir edebi yolculuğa çıkmak gibi. Yanlış çeviri, bu yolculuğu tatsız bir hale getirebilir.

Çeviride Nelere Dikkat Etmeli?

Dostoyevski'nin dili, Rusçanın o kendine özgü derinliğini ve karmaşıklığını taşır. Bu yüzden çevirinin kalitesi, eserin ruhunu yakalamasıyla ölçülür. Deneyimlerime göre, bir çeviriyi değerlendirirken şu noktalara dikkat etmek gerekiyor:

• Türkçenin Akıcılığı ve Doğallığı: Çeviri, okurken seni durdurmamalı, seni eserin dünyasına çekmeli. Eğer her cümlenin altından kalkamadığın bir yapaylık seziliyorsa, o çeviri maalesef amacına ulaşamamış demektir.
• Orijinal Eserin Ruhunu Yansıtması: Dostoyevski'nin karakterlerinin içsel monologları, psikolojik derinliği ve toplumsal eleştirisi çeviriye ne kadar yansıyor? Kelime seçimleri, cümle yapısı bu ruhu ne kadar taşıyor?
• Kullanılan Sözlük ve Terimler:
  1. yüzyıl Rusya'sına özgü bazı kavramlar, o dönemin sosyo-kültürel yapısını anlamak için önemlidir. Çevirmenin bu konuda ne kadar hassas olduğu, eseri tam anlamıyla kavramana yardımcı olacaktır.

Öne Çıkan Çeviriler ve Değerlendirmelerim

Piyasada "Suç ve Ceza"nın birçok çevirisi bulunuyor. Bunlar arasında en çok bilinen ve okunanlardan bazılarını ve kendi gözlemlerimi paylaşacağım:

• Can Yayınları - Sabahattin Eyüboğlu ve Azra Erhat Çevirisi: Bu çeviri, Türk edebiyatında klasikleşmiş bir isimdir. Eyüboğlu'nun kendine özgü bir üslubu vardır ve dilimizdeki birçok kalıbı bu çeviride görebilirsin. Bazı okuyucular için bu üslup çok edebi ve derin gelebilirken, bazıları için biraz ağır kaçabilir. Ancak, eserin edebi değerini en üst düzeyde hissettiren çevirilerden biri olduğu su götürmez bir gerçek. Örneğin, Raskolnikov'un zihinsel gelgitlerini aktarırken kullandığı kelimeler, o dönemin entelektüel atmosferini de başarıyla yansıtıyor.
• İş Bankası Kültür Yayınları - Hasan Ali Yücel Çevirisi: Hasan Ali Yücel'in çevirisi de oldukça saygın bir yere sahip. Yücel, dilin sadeliğine ve anlaşılırlığına önem veren bir çevirmendir. Bu çeviride, eserin akıcılığı ön plandadır. Sabahattin Eyüboğlu çevirisine göre daha ulaşılabilir bir dil kullandığını söyleyebilirim. Raskolnikov'un çaresizliğini ve vicdan azabını okurken, sanki onunla birlikte o sokaklarda yürüyor gibi hissedersin. Bu çevirinin, eserin psikolojik boyutunu daha doğrudan hissettirdiğini düşünüyorum.
• Diğer Çeviriler (Örnek: Mefkûre Yayınevi - Nihal Yeğinobalı Çevirisi): Piyasada başka çeviriler de var. Örneğin Nihal Yeğinobalı'nın çevirisi de bazı okuyucular tarafından beğenilmektedir. Ancak, genel eğilim ve edebi çevrelerde kabul gören iki ana çeviri yukarıda bahsettiklerimdir. Diğer çevirileri değerlendirirken, dilinin ne kadar doğal olduğuna ve karakterlerin duygu dünyasını ne kadar iyi aktardığına özellikle dikkat etmelisin.

Pratik Önerilerim

Hangi çeviriyi seçeceğine karar verirken, aklında bulunsun:

• Kitapçıda Karşılaştır: Mümkünse, seçtiğin birkaç çevirinin ilk birkaç sayfasını okumaya çalış. Hangi dilin sana daha çok hitap ettiğini, hangisinin seni esere daha çok çektiğini hissetmek en doğrusu.
• Online Yorumları İncele: Kitap forumlarında, okuyucu yorumlarında farklı çeviriler hakkında yapılan değerlendirmeleri okuyabilirsin. Ancak unutma, çeviri zevki kişiseldir.
• İkinci El veya Kütüphane: Eğer kararsızsan, daha uygun fiyatlı ikinci el kitaplardan veya halk kütüphanesinden farklı çevirileri deneyerek kendine en uygun olanı bulabilirsin.

Unutma, "Suç ve Ceza" okuması, zihinsel bir uyanış gibi. Doğru çeviriyle bu uyanış çok daha anlamlı olacaktır. Hangi çeviriyi seçersen seç, Raskolnikov'un karmaşık dünyasında kaybolmaya hazır ol!