Göz zarı yırtılması neden olur?

Göz Zarı Yırtılması Neden Olur?

Göz zarının yırtılması, yani kornea perforasyonu, oldukça ciddi bir durum. Gözünün en dış katmanı olan kornea, adeta penceremiz gibidir ve saydamlığı sayesinde ışığın göze girmesini sağlar. Bu katmanın yırtılması, görme kaybından enfeksiyona kadar pek çok tehlikeyi beraberinde getirir. Deneyimlerime göre, bu durumun temel nedenlerini birkaç ana başlık altında toplamak mümkün.

Travma ve Yaralanmalar

Göz zarı yırtılmalarının en sık rastlanan nedeni fiziksel travmalardır. Günlük hayatta karşına çıkabilecek pek çok durum, korneana zarar verebilir. Örneğin:

• Gözüne yabancı cisim kaçması: Metal parçacıkları, cam kırıkları, toz, toprak gibi keskin veya sert cisimler göze girdiğinde kornea yırtılabilir. Özellikle inşaat işçileri, marangozlar veya metal sanayiinde çalışanlar bu risk altındadır. Örneğin, bir çekiçle bir çiviye vurduğunda küçük bir metal kıymığı gözüne fırlayabilir ve bu, korneada bir yırtığa yol açabilir.
• Kesici veya delici aletler: Bıçak, makas, kalem ucu gibi sivri objelerin göze batması veya sürtünmesi en tehlikeli durumlardandır. Bir çocuğun elindeki kurşun kalemle oynarken dengesini kaybedip gözüne saplaması, ne yazık ki yaşanan bir örnektir.
• Spor kazaları: Basketbol, futbol, tenis gibi sporlarda topun doğrudan göze çarpması, parmakla gözün çizilmesi veya rakip sporcunun dirseği gibi ani darbeler korneayı yırtabilir. Bir basketbol maçında topun yüzüne sertçe çarpması, anında ciddi bir yaralanmaya neden olabilir.
• Kimyasal yanıklar: Temizlik malzemeleri, asitler veya bazı endüstriyel kimyasalların göze sıçraması, kornea üzerinde ciddi yanıklara ve sonuç olarak yırtılmalara yol açabilir. Özellikle ev temizliği yaparken çamaşır suyu gibi yakıcı maddelerin göze temas etmesi risklidir.
• Ciddi enfeksiyonlar: Nadiren de olsa, bazı şiddetli göz enfeksiyonları (bakteriyel veya viral keratit) korneayı zayıflatıp ülserleşmesine ve nihayetinde yırtılmasına neden olabilir. Kontakt lens kullanımında hijyene dikkat etmemek, enfeksiyon riskini artıran önemli bir faktördür.

Kontakt Lens Kullanımıyla İlgili Sorunlar

Kontakt lensler, doğru kullanılmadığında göz sağlığı için ciddi riskler oluşturabilir. Göz zarının yırtılmasına neden olabilecek bazı yaygın lens sorunları şunlardır:

• Hijyen Eksikliği: Lensleri düzenli olarak temizlememek, saklama solüsyonunu değiştirmemek veya kirli ellerle lense dokunmak, kornea enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Bu enfeksiyonlar ilerlediğinde korneada ülser ve yırtık oluşabilir.
• Aşırı Kullanım: Doktorun önerdiği kullanım süresini aşmak, lensleri uyurken çıkarmamak veya uzun süreler boyunca takılı tutmak korneanın oksijen almasını engeller. Bu durum, korneada zayıflamaya ve yırtılmaya yol açabilir. Örneğin, bir gece boyunca lenslerle uyumak, korneanın nefes alamamasına ve hassaslaşmasına neden olabilir.
• Yanlış Takma veya Çıkarma: Lensi zorlayarak takmaya veya çıkarmaya çalışmak, tırnaklarla korneayı çizmek veya zedelemek yırtılmaya neden olabilir.
• Bozuk veya Eski Lensler: Hasarlı, çatlak veya son kullanma tarihi geçmiş lenslerin kullanılması da korneayı zedeleyebilir.

Göz Hastalıkları ve Tıbbi Durumlar

Bazı göz hastalıkları veya sistemik hastalıklar, korneayı yapısal olarak zayıflatarak yırtılma riskini artırabilir:

• Göz Kuruluğu (Kseroftalmi): Gözyaşı miktarının az olması veya kalitesinin bozulması, korneanın kurumasına ve yüzeyinin pürüzlü hale gelmesine neden olur. Bu durum, korneayı dış etkenlere karşı daha savunmasız bırakır ve küçük travmalar bile yırtılmaya yol açabilir. Özellikle ileri yaşlarda veya Sjögren sendromu gibi otoimmün hastalıklarda daha sık görülür.
• Göz Kapakları ile İlgili Sorunlar: Göz kapağının içeri doğru dönmesi (entropion) veya dışarı doğru dönmesi (ektropion) durumlarında, kirpiklerin veya göz kapağının sürekli kornea ile sürtünmesi çizilmelere ve yırtılmalara neden olabilir.
• Bazı Viral Enfeksiyonlar: Herpes simpleks virüsünün (uçuk virüsü) gözü enfekte etmesi (herpetik keratit), korneada ülserlere ve yırtılmalara yol açabilen ciddi bir durumdur.

Eğer gözünde ani bir ağrı, görmede bulanıklık, ışığa karşı aşırı hassasiyet veya gözünde bir şey varmış hissi varsa, vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurman hayati önem taşır. Erken müdahale, görme kaybını önlemenin ve göz sağlığını korumanın en etkili yoludur.