🗞️ Manisa Haber

UNESCO nedir hangi amaçla kurulmuştur?

19 Haziran 2025 Manisa Haber

UNESCO Nedir ve Neden Var?

UNESCO, Birleşmiş Milletler'in (BM) özel bir kuruluşudur. Adı, "United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization" yani "Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu"nun kısaltmasıdır. 16 Kasım 1945'te Londra'da imzalanan bir anlaşmayla kuruldu. Temel amacı, dünyada barışı sağlamak için eğitim, bilim ve kültür alanlarında uluslararası işbirliğini teşvik etmektir.

Deneyimlerime göre, UNESCO'yu sadece bir "kültürel miras koruma kuruluşu" olarak bilmek eksik kalır. Elbette, Dünya Mirası Listesi en çok bilinen çalışmaları, ama işin özü çok daha geniş. UNESCO, cahilliğin düşmanlığı körüklediğine, önyargıların güvensizlik yarattığına ve karşılıklı anlayış eksikliğinin insanları birbirine düşman ettiğine inanıyor. Bu yüzden, ülkeler arasındaki işbirliğini güçlendirerek daha adil, daha barışçıl bir dünya inşa etmeyi hedefliyor. Bunu yaparken de eğitimin, bilimin ve kültürün gücünü kullanıyor.

UNESCO'nun Temel Faaliyet Alanları Nelerdir?

UNESCO'nun çalışmaları üç ana sütun üzerine oturuyor: Eğitim, Bilim ve Kültür. Bunların hepsinin ortasında ise barış ve güvenlik hedefi var.

  • Eğitim: Bu, bence UNESCO'nun en temel alanlarından biri. Küresel ölçekte herkese kaliteli eğitim erişimi sağlamayı amaçlıyorlar. Sadece okuma yazma öğretmekle kalmıyor, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma, vatandaşlık bilinci ve küresel vatandaşlık gibi konularda da eğitim materyalleri ve programları geliştiriyorlar. Örneğin, Eğitim 2030 Çerçevesi ile tüm ülkelere rehberlik ediyorlar. Eğer bir ülkenin eğitim sistemini iyileştirmek veya dezavantajlı grupların eğitime erişimini sağlamak istiyorsanız, UNESCO'nun bu alandaki çalışmaları size yol gösterecektir.
  • Bilim: Bilimsel araştırmaları ve işbirliğini teşvik etmek de UNESCO'nun görevlerinden. Özellikle doğal bilimler, sosyal ve beşeri bilimler, iletişim ve enformasyon alanlarında uluslararası düzeyde bilgi paylaşımını sağlıyorlar. Deniz bilimleri, iklim değişikliği, biyoçeşitlilik gibi küresel sorunlara çözüm bulmak için bilim insanlarını bir araya getiriyorlar. Örneğin, UNESCO'nun Hükümetlerarası Oşinografi Komisyonu, denizlerin korunması ve araştırılması konusunda kilit bir rol oynar. Bilimsel bilgiye erişimi demokratikleştirmeyi de önemsiyorlar.
  • Kültür: İşte en bilinen yanı! UNESCO, dünya üzerindeki tangible (somut) ve intangible (somut olmayan) kültürel mirasımızı korumak için çalışır. Dünyaca ünlü tarihi yerler, şehirler, doğal güzellikler Dünya Mirası Listesi'ne alınır ve korunması için uluslararası destek sağlanır. Ama iş bununla bitmez. Geleneksel el sanatları, müzik, dans, ritüeller gibi somut olmayan kültürel miras da UNESCO tarafından korunur. Türkiye'den de pek çok değerli miras örneği bu listede yer alır; örneğin, Kapadokya, İstanbul'un Tarihi Alanları, Ani Harabeleri gibi. Bu mirasların korunması, sadece geçmişi değil, geleceği de anlamamız için çok önemli.

Neden Önemli ve Sana Ne Faydası Olur?

UNESCO'nun varlığı, senin benim gibi bireyler için de önemli. Çünkü:

  • Bilgiye Erişim: UNESCO, bilimsel araştırmaların sonuçlarını, eğitim kaynaklarını ve kültürel bilgileri daha erişilebilir hale getirmeye çalışır. Belki farkında değilsindir ama okuduğun pek çok makale, izlediğin belgesel, hatta bir yabancı dili öğrenme çaban bile dolaylı olarak UNESCO'nun çalışmalarının bir sonucudur.
  • Kültürel Farkındalık: Dünyanın farklı köşelerindeki kültürler hakkında bilgi sahibi olmak, başka insanları anlamak ve empati kurmak için harika bir yoldur. UNESCO'nun kültürel mirasa verdiği önem, bu farklılıkları keşfetmeni ve takdir etmeni sağlar. Bir sonraki seyahatinde, o ülkenin UNESCO listesindeki bir yeri ziyaret etmek, sana o kültür hakkında çok daha derin bir bakış açısı kazandırabilir.
  • Küresel Sorunlara Çözüm: İklim değişikliği, yoksulluk, eşitsizlik gibi sorunlar hepimizi ilgilendiriyor. UNESCO, bu küresel sorunlara karşı eğitim ve bilim yoluyla çözümler üretmeye çalışır. Bu çalışmaları takip ederek ve destekleyerek, daha iyi bir dünyaya katkıda bulunabilirsin. Örneğin, UNESCO'nun sürdürülebilir kalkınma hedefleri hakkında bilgi edinmek, kendi yaşam tarzında yapabileceğin küçük değişiklikler hakkında sana ilham verebilir.

Özetle, UNESCO, barışı sağlamak için eğitim, bilim ve kültürün gücüne inanarak küresel çapta işbirliği yapan, somut projeler yürüten bir kurumdur. Senin de bu küresel ailenin bir parçası olduğunu unutma.