Harabat ehlini hor görme zakir defineye malik viraneler var ne demek?
Harabat Ehlini Hor Görme Zakir, Defineye Malik Viraneler Var Ne Demek?
Bu söz, aslında toplumdaki yanlış önyargılara ve insanın değerini sadece görünen varlığına bağlama hatasına bir tokat gibidir. "Harabat ehlini hor görme zakir" derken, bir tekke ya da dergâhın yıkık, viran olmuş sakinlerinden bahsedilir. Bunlar, dış görünüşü itibarıyla bakımsız, belki de toplumun gözünde değersiz görünen insanlardır. Ancak hayatın getirdiği zorluklar, yaşadıkları sıkıntılar yüzünden gözleri görmeyen, akli dengesi bozuk veya toplumdan dışlanmış insanlar olabilirler. Deneyimlerime göre, bu insanlar bazen öyle derin hikayeler, öyle eşsiz bilgiler taşırlar ki, bunu fark etmemiz için sadece biraz daha dikkatli bakmamız gerekir.
Bazen bir zihinsel engelli bireyin hiç kimsenin aklına gelmeyecek bir çözüm ürettiğini görebiliriz. Ya da geçmişte büyük acılar yaşamış, hayattan eli boş dönmüş bir yaşlı amcanın, aslında koca bir hayat bilgeliğine sahip olduğunu fark edebiliriz. Önemli olan, onların dış görünüşlerine, statülerine bakmadan, içlerindeki potansiyeli ve taşıdıkları değeri görmeye çalışmaktır. Unutma ki, bir zamanlar ihtişamlı saraylar olan ancak şimdi yıkıntı halinde olan yerler bile, altında hazineler barındırabilir. Bu yüzden, insanları da böylesi viraneler gibi görme eğiliminden uzak durmak gerekir.
İçimizdeki Hazineler ve Dışsal Yargılar
İnsanlar arasındaki temel yanılgılardan biri, kişilerin değerini maddi varlıklarına, sosyal statülerine veya fiziksel görünümlerine göre ölçmektir. Oysa ki her insanın içinde keşfedilmeyi bekleyen bambaşka bir dünya, farklı yetenekler ve derinlikler vardır. Bazen en sessiz görünen insan, en parlak fikirlere sahip olabilir. Ya da en gösterişsiz görünen kişi, en sadık ve güvenilir dost olabilir. Özellikle zorlu yaşam koşullarıyla mücadele etmiş, belki de hayatın sillesini yemiş insanlarda, çoğu zaman göz ardı edilen inanılmaz bir dayanıklılık ve bilgece bir bakış açısı bulabilirsin.
Bu durumu, sanatsal bir örnekle açıklayabiliriz. Örneğin, bir eskicinin elindeki eski, paslı bir biblonun, yıllar sonra bir müzayedede milyonlarca dolara satıldığını görebilirsin. Değeri, onun görünüşünde değil, altında yatan sanatsal birikimde ve tarihi değerindedir. Tıpkı bunun gibi, sen de etrafındaki insanlara bakarken, sadece dışsal görünümlerine odaklanmak yerine, onların taşıdığı potansiyeli, geçmiş deneyimlerini ve iç dünyalarını anlamaya çalış. Kim bilir, belki de en beklemediğin bir anda, karşılaştığın bir "viranenin" içinden çıkan büyük bir bilgi hazinesiyle tanışırsın.
Önyargılardan Sıyrılmak: Nasıl Bir Yaklaşım Gerekir?
Önyargılar, zihnimizin bizi korumak için geliştirdiği kestirme yollardır ama çoğu zaman bizi gerçeklerden uzaklaştırır. "Harabat ehli" dediğimiz kişilere karşı geliştirdiğimiz önyargıları yıkmak için yapabileceğimiz bazı şeyler var. Öncelikle, empati kurmayı öğrenmek çok önemli. Kendini onların yerine koyduğunda, neden öyle davrandıklarını, neden o durumda olduklarını daha iyi anlayabilirsin.
- Aktif Dinleme: Birisiyle konuşurken sadece duymakla kalma, onu gerçekten anlamaya çalış. Göz teması kur, beden diline dikkat et ve söylediklerinin alt metnini yakalamaya çalış.
- Varsayımlardan Kaçınma: Bir insan hakkında hemen bir yargıya varmak yerine, onu tanımak için zaman ver. Belki de ilk izlenimin tamamen yanlış olabilir.
- Farklılıklara Saygı: Herkesin kendine özgü bir hikayesi, kendine özgü zorlukları olduğunu kabul et. Kültürel, sosyoekonomik veya kişisel farklılıklara karşı açık fikirli olmak, ön yargılarını kırmanın en etkili yollarından biridir.
- Gözlem ve Bilgi Edinme: Etrafındaki insanları sadece dış görünüşleriyle değil, davranışları ve söyledikleriyle de gözlemle. Belki de daha önce bilmediğin bir konuda onlardan öğreneceğin çok şey vardır.
Deneyimlerime göre, insanlara karşı gösterilen küçük bir nezaket ve anlayış bile, büyük kapıları aralayabilir. Bir zamanlar "harabat ehli" olarak gördüğün bir kişinin, aslında ne kadar değerli bir dost veya mentor olabileceğini keşfedebilirsin.
Zahir ve Batın: Görünenin Ardındaki Gerçekler
Tasavvufta veya genel olarak hayatta önemli bir prensip vardır: zahir ve batın. Zahir, görünen, dışsal olanıdır. Batın ise görünmeyen, içsel olanıdır. "Harabat ehlini hor görme" sözü, tam da bu batıni değere işaret eder. Bir insanın dışsal durumu ne olursa olsun, onun içindeki potansiyel, ruhsal derinliği ve taşıdığı öz değer, zahiri durumundan çok daha önemlidir.
Günlük hayatta da bunu pek çok kez görürüz. Belki bir öğrenci, sınavda düşük not almıştır ama bu onun öğrenme potansiyelinin bittiği anlamına gelmez. Belki bir iş insanı iflas etmiştir ama bu onun girişimcilik ruhunun söndüğü anlamına gelmez. Önemli olan, bu türden düşüşlerin veya zorlukların kişiyi tanımlamasına izin vermeden, onun içindeki potansiyeli beslemeye devam etmektir. Unutma ki, bir yapının yıkılmış olması, onun temelindeki taşların hala sağlam olabileceği gerçeğini değiştirmez.
Senin de çevrendeki insanlara bakış açını bu şekilde derinleştirebilirsin. Belki bir köyde yaşayan, gösterişsiz bir zanaatkarın, aslında yüzyıllardır süregelen bir geleneği yaşatan bir usta olduğunu fark edersin. Veya bir sokak müzisyeninin, belki de büyük bir konser salonunu dolduracak bir yeteneğe sahip olduğunu anlarsın. Önemli olan, görmeyi bilmektir. Gözlerimiz bazen bizi yanıltabilir ama kalbimiz ve sağduyumuz bizi doğru yola yönlendirebilir.