Engelli maaşı kim tarafından ödenir?

Engelli Maaşı Kimden Alınır? İşte Bilmeniz Gerekenler

Engelli maaşı, aslında devletimiz tarafından, belirli kriterleri karşılayan vatandaşlarımıza sosyal devlet ilkesi gereği sunulan bir destektir. Bu destek, hayatını idame ettirmekte zorlanan, çalışma gücünü kaybetmiş bireylere yöneliktir. Peki, bu maaşı kim sağlıyor, yani "kimden" alıyoruz? Bu maaşlar doğrudan devletimiz tarafından ödenir.

Devletin ilgili kurumları, yani Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), engellilik durumuna göre farklı ödeme mekanizmalarına sahiptir. Yani, maaşınızın kaynağı, engellilik oranınıza ve durumunuza göre değişir.

Örneğin, çalışırken engelli hale gelenler veya çalışma gücünü kaybedenler genellikle SGK tarafından bağlanan gelir ve aylıklarla desteklenir. Bunlar arasında malulen emeklilik veya sürekli iş göremezlik geliri gibi kalemler bulunur. Diğer yandan, hiç çalışmamış veya yeterli prim ödememiş, ancak engellilik durumu nedeniyle temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanan bireyler için ise Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla belirli şartlar dahilinde ödeme yapılabilmektedir. Bu da genel olarak "2022 Sayılı Kanun Kapsamındaki Aylıklar" olarak bilinir ki bu aylıklar devlet hazinesinden karşılanır.

Kimler Engelli Maaşı Alabilir? Maaş Şartları Neler?

Engelli maaşı alabilmek için öncelikle engelli sağlık kurulu raporu almanız şart. Bu rapor, devletin belirlediği hastaneler tarafından verilir ve engellilik oranınızı belirler. Devletimiz, engellilik oranına göre farklı destekler sunar. Örneğin, yüzde 40 ve üzeri engeli olan bireyler belirli şartları sağlamaları halinde bu maaşlardan yararlanabilir.

Deneyimlerime göre, en sık karşılaşılan iki ana kategori şunlardır:

• Evde Bakım Maaşı Alanlar: Bu maaş, bakıma muhtaç olup ailesi tarafından bakılan bireylerin yakınlarına ödenir. Evde bakım maaşı almak için hem bireyin kendisinin bakıma muhtaç olduğunun resmi olarak belgelenmesi hem de bakım veren kişinin belirli gelir ve durum kriterlerini karşılaması gerekir. Bu maaşların miktarı da dönemsel olarak güncellenir ve aile gelirine göre farklılık gösterebilir. Örneğin, 2023 yılı itibarıyla evde bakım maaşı ödemesi yaklaşık 4.300 TL civarındaydı ve bu tutarlar her yıl yeniden belirlenir.
• Engelli Aylığı Alanlar (2022 Sayılı Kanun): Bu aylıklar, belirli bir gelir sınırının altında yaşayan ve engellilik raporu bulunan bireylere ödenir. Bu kategori için de kişinin kendisinin ve aynı hanede yaşayan bireylerin toplam gelirinin asgari ücretin üçte birinden az olması gibi şartlar aranır. Aylık miktarı, güncel asgari ücrete göre belirlenir ve engellilik oranına göre farklılık göstermez, standart bir tutardır.

Bunların dışında, SGK’ya bağlı olarak malulen emekli olanlar veya sürekli iş göremezlik geliri alanlar için de durum biraz daha farklıdır. Onlar, çalışma sürelerine ve prim ödemelerine göre hesaplanan ve SGK tarafından ödenen aylıklara hak kazanırlar. Bu aylıkların miktarı, kişinin prim gün sayısı, sigorta başlangıç tarihi ve prime esas kazancı gibi faktörlere bağlı olarak değişir.

Maaş Başvurusu Nasıl Yapılır? Adım Adım Bilgiler

Maaş başvurusu süreci, hangi tür maaşa başvuracağınıza göre değişiklik gösterir. Ama genel olarak izlenmesi gereken yollar bellidir:

1. Engelli Sağlık Kurulu Raporu Alınması: Öncelikle ikamet ettiğiniz ildeki veya bağlı olduğunuz bölgedeki Devlet Hastaneleri veya Eğitim ve Araştırma Hastaneleri'ne başvurarak engelli sağlık kurulu raporu için randevu almanız gerekir. Hastanenin belirleyeceği heyet tarafından muayeneleriniz yapılarak engellilik oranınız belirlenir.
2. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV): Evde Bakım Maaşı veya 2022 Sayılı Kanun kapsamında engelli aylığı almak istiyorsanız, ikamet ettiğiniz yerdeki Kaymakamlık bünyesinde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na giderek ilgili başvuruyu yapmalısınız. Gerekli belgeler (kimlik, nüfus kayıt örneği, ikametgah, engelli raporu, gelir belgesi vb.) ile başvurunuzu tamamlayabilirsiniz. Başvurunuz sonrası ev ziyareti yapılarak durumunuz yerinde incelenir.
3. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK): Eğer malulen emeklilik veya sürekli iş göremezlik geliri gibi haklardan yararlanmak istiyorsanız, bu başvurularınızı doğrudan SGK’ya yapmanız gerekir. SGK’nın web sitesinden veya şubelerinden gerekli belgeleri ve başvuru formlarını temin edebilirsiniz.

Pratik bir öneri olarak, başvuru yapacağınız kuruma gitmeden önce telefonla arayarak veya web sitelerinden güncel belgeleri ve başvuru şartlarını öğrenmeniz, süreci daha hızlı ve sorunsuz ilerletmenizi sağlar. Özellikle 2022 Sayılı Kanun ve evde bakım maaşı başvuruları için SYDV’lerin güncel talimatlarını takip etmek önemlidir.

Maaş Miktarları ve Ödeme Tarihleri

Engelli maaşı miktarları, dönemsel olarak yapılan güncellemelerle değişir. Bu güncellemeler genellikle Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun kararları ve enflasyon oranları dikkate alınarak yapılır. Örneğin, 2023 yılı itibarıyla engelli aylığı (2022 Sayılı Kanun) yaklaşık 1.000-1.500 TL civarındayken, bu tutarlar 2024 yılı başında ve ilerleyen dönemlerde güncellenecektir.

Evde bakım maaşı miktarı da benzer şekilde güncellenir. Hatırlarsanız, 2023 yılı için bu rakam 4.300 TL civarındaydı. Bu tür maaşların ödeme tarihleri genellikle her ayın belirli bir haftasıdır. Örneğin, evde bakım maaşları her ayın 10'u ile 15'i arasında PTT aracılığıyla ödenir. Diğer aylıklar da SGK tarafından belirlenen takvimlere göre hak sahiplerinin banka hesaplarına yatırılır.

Belirtmek isterim ki, bu bilgiler genel çerçeveyi çizer. Kişisel durumunuza ve başvuracağınız maaş türüne göre detaylar farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için her zaman ilgili kurumlarla iletişime geçmeniz önemlidir.