Can I use an image if I give credit?
İzin Almak: Kredi Vererek Bir Görsel Kullanabilir miyim?
Bir görseli beğendin ve projen, sunumun ya da sosyal medya gönderin için kullanmak istiyorsun. En doğal soru da şu: "Kredi vererek kullanabilir miyim?" Deneyimlerime göre bu sorunun cevabı hem evet hem de hayır.
Temel Kural: Telif Hakkı
Her görselin, onu yaratan kişinin telif hakkı vardır. Bu, görselin kime ait olduğunu ve nasıl kullanılabileceğini belirleyen yasal bir haktır. Tıpkı bir kitabın veya şarkının telif hakkı gibi düşünebilirsin.
Kredi Vermek Yeterli mi?
Ne yazık ki, kredi vermek (örneğin, "Fotoğraf: [Sanatçı Adı]") her zaman görseli kullanmana izin vermez. Bir görselin "telif hakkı" ile korunup korunmadığına bakmalısın. Eğer görselin lisans türü "Creative Commons Attribution" (CC BY) gibi kredi vermeyi gerektiren bir lisansla paylaşılmışsa, evet, kredi vererek kullanabilirsin. Ancak birçok görsel, ticari olarak veya hiç kullanılmamak üzere korunmuştur.
Lisans Türlerini Anlamak
Görsel kullanmadan önce lisansını kontrol etmek hayati önem taşır. İşte bilmen gereken bazı yaygın lisans türleri:
- Creative Commons Zero (CC0): Bu lisansa sahip görseller kamu malıdır. Yani, hiç kimseye ait değildir ve dilediğin gibi, kredi vermeden bile kullanabilirsin. Yine de kredi vermek nazik bir harekettir.
- Creative Commons Attribution (CC BY): Bu lisans, görselleri istediğin gibi kullanmana izin verir ancak mutlaka kaynağı (sanatçı adı, link vb.) belirtmen gerekir.
- Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC BY-SA): CC BY'ye benzer, kaynağı belirtmelisin ve oluşturduğun yeni eseri de aynı lisansla paylaşmalısın.
- Ticari Kullanım ve Türev Eserler Yasaklı (NC-ND): Bu lisanslar, görsellerin ticari amaçla kullanılmasını veya üzerinde değişiklik yapılmasını yasaklar.
Nerelerde Ücretsiz ve Güvenli Görsel Bulabilirsin?
Birçok platform, Creative Commons lisanslı veya kendi özel lisanslarıyla görseller sunar. İşte bazı güvenilir kaynaklar:
- Unsplash, Pexels, Pixabay: Bu siteler genellikle CC0 lisanslı veya benzer serbest lisanslı görseller sunar. Kullanım şartlarını her zaman kontrol et. Çoğunlukla kredi vermek zorunlu olmasa da teşvik edilir.
- Wikimedia Commons: Çoğunlukla Creative Commons lisanslı görseller içerir. Her görselin kendi lisansını dikkatlice incelemelisin.
- Google Görseller: Buradaki "Araçlar" menüsünden "Kullanım Hakları" seçeneğini seçerek belirli lisanslara göre arama yapabilirsin. "Ticari ve Diğer Lisanslar" seçeneği, kredi vererek kullanabileceğin görselleri bulmana yardımcı olabilir.
Örnek Durumlar ve Uygulamalar
Deneyimlerime göre, görselleri kullanırken şu noktalara dikkat etmek en iyisidir:
- Kişisel Blog veya Sosyal Medya: Eğer kişisel bir blog veya sosyal medya hesabında kullanacaksan ve görsel CC BY lisanslıysa, kaynağı belirtmek genellikle yeterlidir. Bir Instagram gönderisinde "Fotoğraf: [Sanatçı Adı] / [Kaynak Site]" gibi bir altyazı yeterli olabilir.
- Ticari Amaçlı Projeler: Bir web sitesi, ürün tasarımı veya reklam kampanyası gibi ticari bir projede görsel kullanacaksan, lisans türünü çok dikkatli incelemelisin. CC BY-NC (Ticari Olmayan) lisanslı görselleri bu tür projelerde kullanamazsın. CC0 veya sadece "ticari kullanıma uygun" olarak etiketlenmiş görselleri tercih etmelisin.
- Sunumlar: Okul veya iş sunumlarında görselleri kullanırken, genellikle kaynağı belirtmek yeterlidir. Yine de sunumun niteliğine (örneğin, şirket içi mi yoksa halka açık mı) göre lisans kontrolü yapmak iyi bir pratiktir.
Özetle: Kredi vermek, görselleri kullanmak için bir yol haritasıdır ama her zaman tek başına yeterli değildir. Görselin lisansını anlamak ve ona uymak, telif hakkı ihlallerinden kaçınmanın en güvenli yoludur.