Gözün görme derecesi nasıl ölçülür?
Gözün Görme Derecesi: Merak Ettiklerinizi Açıklıyorum
Gözünün kaç numara olduğunu merak ediyorsan, doğru yerdesin. Görme derecesi dediğimiz şey aslında gözünün ışığı ne kadar doğru odaklayabildiğinin bir ölçüsü. Gözümüzdeki lens (göz merceği) ve kornea, gelen ışığı retinaya düşürmek için birlikte çalışır. Eğer bu odaklama tam olarak retinanın üzerinde değilse, bulanık görürüz. İşte bu durumlara kırma kusurları deniyor ve en yaygınları miyopi, hipermetropi ve astigmatizma.
Miyopi (Uzak Görememe)
Miyop, yani uzağı net görememe durumu, genellikle göz küresinin normalden biraz daha uzun olmasından veya kornea/göz merceğinin ışığı aşırı kırmasından kaynaklanır. Işık, retinanın önünde odaklanır. Bu yüzden uzaktaki nesneler bulanık görünürken, yakındakileri daha net görürsün.
* Örnek: Miyopinin derecesi genellikle eksi (-) ile ifade edilir. Örneğin, -2.00 diyoptri miyop bir kişi, yaklaşık 2 metre mesafeden sonrasını bulanık görmeye başlar.
* Ölçüm: Doktorlar bunun için çeşitli testler kullanır. En bilineni Snellen E chart gibi harf tablolardır. Doktorun seni belirli bir mesafeden bu tabloyu okumanı isteyecek. Bir diğer yöntem ise refraksiyon testi. Burada farklı lensler kullanarak gözünün hangi lensle en net gördüğünü belirlerler.
* Deneyimlerime göre: Eğer uzaktaki tabelaları okumakta zorlanıyorsan, ışıkların etrafında halkalar görüyorsan veya televizyon izlerken daha yakına oturma ihtiyacı duyuyorsan, miyop olabilirsin.
Hipermetropi (Yakın Görememe)
Hipermetropi, tam tersine yakındaki nesneleri net görememe durumudur. Bu da genellikle göz küresinin normalden daha kısa olmasından veya kornea/göz merceğinin ışığı yeterince kıramamasından kaynaklanır. Işık, retinanın arkasında odaklanmaya eğilimlidir. Genç yaşlarda gözün uyum gücü (akomodasyon) sayesinde bu durum bir miktar telafi edilebilir, bu yüzden yakını görememe ilk başta fark edilmeyebilir.
* Örnek: Hipermetropi derecesi de artı (+) ile ifade edilir. +1.50 diyoptri hipermetrop bir kişi, yakındaki yazıları okurken zorlanabilir, özellikle uzun süre okuma yaptıktan sonra gözlerinde yorgunluk hissedebilir.
* Ölçüm: Tıpkı miyopide olduğu gibi harf tabloları ve refraksiyon testleri kullanılır. Farklı lenslerle en net görme noktan belirlenir.
* Deneyimlerime göre: Eğer kitap okurken veya telefona bakarken gözlerin çabuk yoruluyorsa, okuduktan sonra baş ağrısı çekiyorsan, hipermetrop olabilirsin. Çocuklarda göz tembelliğine yol açabileceği için önemlidir.
Astigmatizma
Astigmatizma ise kornea veya göz merceğinin yüzeyinin tamamen yuvarlak değil de daha çok bir kaşık gibi oval olması durumudur. Bu durum, ışığın retinaya tek bir noktada değil, birden fazla noktada odaklanmasına neden olur. Sonuç olarak hem yakını hem de uzağı bulanık görebilirsin ve bu bulanıklık yönlere göre değişebilir.
* Örnek: Astigmatizma, "silindir" adı verilen özel bir ölçümle ifade edilir. Örneğin, +1.00 aks 90 gibi bir ölçüm, gözünün belirli bir eksende (bu örnekte 90 derece) astigmatı olduğunu gösterir. Bu, bazı yönlerde daha net, bazı yönlerde daha bulanık görmene neden olur.
* Ölçüm: Astigmatizma ölçümü için kullanılan özel cihazlar vardır. Keratometri, korneanın eğriliğini ölçer. Otorefraktör cihazlar da bir başlangıç noktası verir. Ancak en kesin sonuçlar, doktorun göz muayenesi sırasında kullandığı çeşitli lensler ve testlerle elde edilir.
* Deneyimlerime göre: Eğer uzaktaki ışıkların etrafında "çarpık" veya "uzamış" çizgiler görüyorsan, okurken harflerin birbirine karıştığını hissediyorsan veya göz yorgunluğu yaygın bir sorunsa, astigmatizman olabilir.
Göz Sağlığı İçin Önerilerim
- Düzenli Göz Muayenesi: Göz dereceni ölçtürmenin en doğru yolu, bir göz doktoruna (oftalmolog) başvurmaktır. Yıllık veya doktorunun önerdiği sıklıkta kontrollere gitmek, hem mevcut durumunu öğrenmeni sağlar hem de olası göz hastalıklarının erken teşhisine yardımcı olur.
- Ekran Süresini Yönet: Günümüzde teknolojiyle iç içeyiz ama uzun süre ekran başında kalmak gözleri yorar. 20-20-20 kuralını uygulayabilirsin: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca, 20 feet (yaklaşık 6 metre) uzağa bak.
- Beslenmene Dikkat Et: A vitamini, C vitamini, E vitamini ve omega-3 yağ asitleri göz sağlığı için önemlidir. Havuç, ıspanak, portakal, balık gibi gıdaları tüketmeye özen göster.
- Gözlük veya Lens Kullanımında Titizlik: Doktorunun reçete ettiği gözlük veya lensleri düzenli ve doğru kullanmak, hem daha net görmeni sağlar hem de göz sağlığını korur. Lens kullanıyorsan hijyene çok dikkat etmelisin.
Unutma, göz sağlığı genel sağlığın önemli bir parçasıdır. En ufak bir bulanıklık veya rahatsızlık hissettiğinde, bir uzmana danışmaktan çekinme.