Vatman nedir ne iş yapar?

Vatmanlık: Sokakların Direksiyon Başında Bir Kariyer

Vatmanlık, pek çok kişinin günlük hayatında kullandığı tramvayların, rayların üzerinde bir noktadan diğerine güvenle ulaşımını sağlayan, aslında oldukça kritik bir meslek. Belki de hayatında bir kere olsun tramvaya binmişsindir ve o şoför koltuğunda oturan kişiyi merak etmişsindir. İşte o kişi vatmandır.

Deneyimlerime göre vatmanlık, sadece koltuğa oturup direksiyonu çevirmekten çok daha fazlasını ifade ediyor. Bu iş, tam anlamıyla bir sorumluluk, dikkat ve sabır gerektiriyor.

Vatmanın Görevleri ve Sorumlulukları

Bir vatmanın en temel görevi, elbette tramvayı güvenli bir şekilde sürmek. Ama bu görev, sandığından daha fazla detayı barındırıyor. Örneğin, bir vatman sadece yolcuları taşımakla kalmaz, aynı zamanda aşağıdaki görevleri de yerine getirir:

• Araç Kontrolü: Sefer öncesinde tramvayın frenleri, motoru, ışıkları, kapıları ve diğer kritik sistemlerinin düzgün çalıştığından emin olmak. Bu, her gün yapılan rutin bir kontroldür ve genellikle 15-20 dakika sürer.
• Tarife ve Güzergah Bilgisi: Saati saatine, hangi durakta durulacağı, hangi güzergahta ilerleneceği konusundaki tüm bilgileri ezbere bilmek. Hatta bazı hatlarda durak isimleri ve yolculuk süreleri konusunda da bilgi sahibi olmak gerekebilir.
• Yolcu İletişimi: Yolcuların sorularını yanıtlamak, gerektiğinde anons yapmak, kapıların açılıp kapanmasını kontrol etmek. Sakin ve çözüm odaklı bir iletişim tarzı bu noktada çok önemli.
• Güvenlik Önlemleri: Ani duruşlar, hızlanmalar veya olası tehlikeli durumlar karşısında yolcuların güvenliğini sağlamak. Örneğin, bir kedi rayların üzerine çıktığında paniğe kapılmadan doğru müdahaleyi yapmak gerekir.
• Acil Durum Yönetimi: Bir arıza, kaza veya olağanüstü bir durumda sakin kalıp, belirlenen acil durum prosedürlerini uygulamak.

Bu görevlerin tamamı, her gün, her seferde, tüm hava koşullarında ve trafik durumunda yerine getirilir. Örneğin, yoğun bir saatte dakikada birden fazla aracın geçebildiği bir kavşaktan tramvayı güvenle geçirmek, ciddi bir konsantrasyon gerektirir.

Vatman Olmak İçin Neler Gerekli?

Vatmanlık mesleğine adım atmak için belirli şartlar ve eğitimler söz konusudur. Bu mesleği düşünüyorsan, bilmen gerekenler şunlardır:

• Yaş Şartı: Genellikle en az 21 yaşını doldurmuş olmak gerekir.
• Eğitim: En az ilköğretim veya ortaöğretim mezunu olmak tercih edilir. Bazı belediyeler veya ulaşım şirketleri kendi bünyelerinde meslek edindirme kursları düzenler. Bu kurslar genellikle 2-4 ay sürer ve hem teorik hem de pratik bilgileri içerir.
• Sağlık Durumu: Görme ve işitme yeteneğinin tam olması, herhangi bir fiziksel engelin bulunmaması ve psikoteknik testlerden başarıyla geçmek şarttır. Hatta renk körlüğü gibi durumlar da mesleği icra etmenize engel olabilir.
• Sabıka Kaydı: Temiz bir adli sicil kaydı olmazsa olmazlardan.
• Ehliyet: Genellikle B sınıfı ehliyete sahip olmak ön şarttır.

Bu eğitimler sırasında, tramvay teknolojileri, trafik kuralları, yolcu hakları ve ilk yardım gibi konularda da bilgi sahibi olursun. Teorik bilgilerin yanı sıra, deneyimli bir vatmanın gözetiminde gerçek hatlarda pratik yaparsın. Bu pratik süreç, bazen 30-40 saat sürebilir.

Vatmanlıkta Karşılaşılabilecek Zorluklar ve Öneriler

Her meslekte olduğu gibi vatmanlığın da kendine özgü zorlukları var. Bunlara hazırlıklı olmak, mesleki hayatını daha rahat sürdürmeni sağlar:

• Yoğun Trafik ve Stres: Özellikle büyük şehirlerde, trafik yoğunluğu ve diğer araç sürücülerinin dikkatsizliği bazen stresli anlara neden olabilir. Bu durumlarda sakin kalmak ve sabırlı olmak en büyük yardımcın olacaktır. Derin nefes egzersizleri işe yarayabilir.
• Sabit Duruş ve Tekrarlayan İşlem: Günün büyük bir bölümünü oturarak ve aynı hareketleri tekrarlayarak geçirmek, fiziksel olarak yorucu olabilir. Düzenli egzersiz ve molalarda yapılan basit esneme hareketleri, bu durumu hafifletebilir.
• Vardiyalı Çalışma: Gece, gündüz, hafta sonu ve tatil günlerinde çalışmak gerekebilir. Bu durum, sosyal hayatında bazı planlamalar yapmanı gerektirebilir. Ailen ve arkadaşlarınla önceden planlama yapmak, bu dengeyi kurmana yardımcı olur.
• Olumsuz Hava Koşulları: Yağmur, kar, sis gibi olumsuz hava koşullarında sürüş yapmak, normalden daha fazla dikkat gerektirir. Bu gibi durumlarda hızını azaltmak ve takip mesafeni artırmak hayat kurtarır.

Pratik bir öneri olarak, mesleğe yeni başlayanlar için deneyimli meslektaşlarından tavsiye almak, onlardan öğrenmek en hızlı gelişim yoludur. Onların tecrübeleri sana yol gösterecektir.

Vatmanlığın Getirdikleri

Bu zorlukların yanı sıra, vatmanlığın getirdiği tatmin edici yanları da yok değil. İnsanların güvenli bir şekilde evlerine veya işlerine ulaşmalarını sağlamanın verdiği huzur, günün yorgunluğunu alabilir. Rayların üzerinde şehirlerin nabzını tutmak, farklı insanlar tanımak da bu mesleğin sunduğu güzelliklerden.

Eğer sakin, dikkatli, sorumluluk sahibi ve insanlara hizmet etmekten keyif alan biriysen, vatmanlık senin için de uygun bir meslek olabilir. Bu meslek, seni rayların üzerinde hem bir işveren hem de bir rehber yapar.