Dispepsi nedir ne demek?

Dispepsi Nedir, Ne Demek? Mide Şikayetlerinin En Yaygın Nedeni

Dispepsi dediğimiz şey aslında hazımsızlık. Mide rahatsızlıklarının en bilinen ve en sık karşılaşılan türlerinden biri. Gelip geçici birkaç mide yanması, şişkinlik, gaz gibi şikayetler değil bu. Genellikle süreklilik arz eden ve yaşam kaliteni belirgin şekilde düşüren bir grup semptom.

Deneyimlerime göre, dispepsi yaşayan insanların çoğu, ne yaşadıklarını tam olarak anlamlandırmakta zorlanıyor. "Midem bulanıyor," "yemek üstüne karnım ağrıyor," "bir türlü doymuyorum," "geğiriyorum sürekli" gibi tarifler çok tanıdık. Ama işin özü, mide ve onikiparmak bağırsağındaki üst sindirim sisteminde bir işlev bozukluğu olması. Bu bozukluk, sindirim sisteminin normal çalışma düzenini alt üst ediyor.

### Dispepsinin Sık Görülen Belirtileri Nelerdir?

Dispepsinin birkaç anahtar belirtisi var. Bunları yaşayan biriyseniz, yüksek ihtimalle siz de dispepsi ile tanışmışsınız demektir:

• Mide Üstünde Ağrı veya Rahatsızlık Hissi: Bu genellikle göbek deliği ile iman tahtası arasındaki bölgede hissedilir. Yemek yedikten sonra artabilir veya özellikle açken de ortaya çıkabilir. Karıncalanma, yanma veya keskin bir ağrı şeklinde olabilir.
• Erken Doyma: Az bir şey yediğinizde bile hemen doymuş hissetmek. Sanki mideniz doluyor, daha fazla yiyemiyorsunuz. Bu, normalde yiyebileceğinizden çok daha az yemek yemenize neden olur.
• Şişkinlik: Yemek yedikten sonra midenizde veya karnınızda bir doluluk, gaz varmış gibi bir his. Bu şişkinlik bazen ağrıya da eşlik edebilir.
• Gaz ve Geğirme: Sürekli olarak gaz çıkarmak veya geğirmek de dispepsinin yaygın belirtilerindendir. Bu, sindirim sistemindeki gaz birikiminden kaynaklanır.
• Mide Bulantısı: Özellikle yemeklerden sonra veya açken hissedilen mide bulantısı da dispepsi ile ilişkilidir. Nadiren kusma da görülebilir.

Bu belirtilerin haftada en az birkaç kez görülmesi ve yaşam kalitenizi etkilemesi önemlidir. Eğer bu şikayetler sizde yoksa, muhtemelen dispepsi yaşamıyorsunuz demektir.

### Dispepsinin Farklı Tipleri ve Olası Nedenleri

Dispepsi iki ana kategoriye ayrılır:

1. İşlevsel Dispepsi: Bu en sık görülen tiptir ve mide ülseri veya gastrit gibi yapısal bir neden bulunamamasına rağmen belirtilerin olması durumudur. Yani, endoskopi gibi tetkikler yapıldığında herhangi bir anormallik görülmez ama semptomlar devam eder. Bu durumun tam olarak neden kaynaklandığı net olmasa da, mide hareketlerindeki bozukluklar, mideye giden sinirlerin hassasiyetindeki artış ve hatta psikolojik faktörler (stres, kaygı) etkili olabilir.

1. Organik Dispepsi: Bu tipte ise altta yatan başka bir hastalık vardır. Bunlar arasında en sık karşılaştıklarımız şunlardır:

• Mide Ülseri: Mide duvarında oluşan yaralar.
• Gastrit: Mide zarının iltihaplanması.
• Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD): Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması.
• Safra Kesesi Taşları: Safra kesesindeki taşların sindirim sistemini etkilemesi.
• H. pylori Enfeksiyonu: Mide mukozasında yaşayan bir bakteri türü.
• Gıda İntoleransları: Bazı yiyeceklere karşı vücudun gösterdiği olumsuz tepkiler.

Bir doktor, belirtilerinize ve tıbbi geçmişinize bakarak bu iki tip arasındaki ayrımı yapacaktır. Özellikle ani kilo kaybı, yutma güçlüğü, sürekli kusma veya dışkıda kan gibi daha ciddi belirtileriniz varsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız önemlidir.

### Dispepsi ile Başa Çıkmak İçin Neler Yapılabilir?

Dispepsi ile yaşam kalitenizi artırmak için uygulayabileceğiniz birkaç pratik yöntem var. Bunlar genellikle hem işlevsel hem de bazı organik dispepsi türlerinde faydalı olabilir:

• Küçük ve Sık Öğünler: Midenizi bir anda doldurmak yerine, gün içinde daha küçük porsiyonlarda ve daha sık yemek yemeye çalışın. Bu, sindirim sisteminizin yükünü azaltır.
• Yavaş Yemek Yiyin ve İyi Çiğneyin: Lokmalarınızı iyice çiğneyerek yutmak, sindirim sürecini kolaylaştırır. Aceleyle yemek, hava yutmanıza ve dolayısıyla daha fazla gaz ve şişkinliğe neden olabilir.
• Hassasiyet Yaratan Gıdalardan Kaçının: Yağlı, baharatlı yiyecekler, çikolata, kafeinli içecekler (kahve, kola), alkol ve gazlı içecekler genellikle dispepsi belirtilerini tetikler. Bunları beslenme listenizden çıkarmak veya azaltmak büyük fark yaratabilir.
• Stres Yönetimi: Stres, sindirim sistemi üzerinde doğrudan etkilidir. Yoga, meditasyon, düzenli egzersiz veya sevdiğiniz hobilerle ilgilenmek stresinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
• Sigara ve Alkolden Uzak Durun: Hem sigara hem de alkol, mide mukozasına zarar verir ve dispepsi belirtilerini kötüleştirebilir.
• Doktorunuza Danışın: Eğer belirtileriniz şiddetliyse veya yaşam kalitenizi etkiliyorsa, bir gastroenteroloğa başvurmanız en doğrusudur. Doktorunuz, hem altta yatan bir neden olup olmadığını araştıracak hem de size uygun ilaç tedavisi veya yaşam tarzı önerileri sunacaktır.

Unutmayın, dispepsi genellikle tedavi edilebilir bir durumdur. Doğru teşhis ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile bu rahatsızlığın üstesinden gelebilir ve kendinizi çok daha iyi hissedebilirsiniz.