🗞️ Manisa Haber

Algoritma nedir nasıl yazılır?

19 Haziran 2025 Manisa Haber

Algoritma Nedir ve Nasıl Yazılır?

Algoritma, belirli bir problemi çözmek veya belirli bir görevi yerine getirmek için izlenen adım adım talimatlar bütünüdür. Bunu şöyle düşün: Sabah evden çıkıp işe gitmek için izlediğin yolun bir algoritması var. Belki önce kahvaltı yaparsın, sonra çantanı toplarsın, anahtarları alır, kapıyı kapatır, arabaya biner, trafikte ilerler ve sonunda iş yerine varırsın. İşte bu, senin kişisel ulaşım algoritman.

Bilgisayar dünyasında algoritmalar, belirli bir çıktıyı elde etmek için girdileri işleyen talimatlardır. Örneğin, iki sayıyı toplayan bir algoritma, önce iki sayıyı alır, sonra toplama işlemini yapar ve sonucu verir. Basit ama etkili. Bu talimatların açık, anlaşılır ve sırasıyla olması gerekiyor. Her adımın ne yapacağını bilmesi lazım.

Deneyimlerime göre, iyi bir algoritma yazmanın temeli, problemi çok iyi anlamaktır. Problemi doğru anlarsan, çözüm yolunu da doğru çizersin. Bir restoran siparişi alıpготовить (hazırlamak) algoritması düşün.

  • Adım 1: Siparişi Al. (Hangi yemekler, ne kadar?)
  • Adım 2: Siparişi Mutfak Ekibine İlet. (Yazılı veya dijital olarak.)
  • Adım 3: Malzemeleri Hazırla. (Her yemek için gerekli olanlar.)
  • Adım 4: Yemekleri Pişir. (Talimatlara göre.)
  • Adım 5: Yemekleri Paketle. (Sıcak mı, soğuk mu, sosu yanında mı?)
  • Adım 6: Siparişi Teslim Et. (Doğru müşteriye, doğru şekilde.)

Gördüğün gibi, her adımın kendi içinde bir netliği var. Bir adım atlanırsa veya yanlış yapılırsa, sonuçta müşteri mutsuz olabilir. Bilgisayar algoritmaları da aynı şekilde işler. Bir hata, programın çökmesine veya yanlış sonuçlar üretmesine neden olabilir.

Algoritma Yazma Süreci: Mantık ve Yapı

Bir algoritma yazmak, bir hikaye anlatmaya benzer. Başlangıcı, gelişmesi ve sonu olmalı. En önemlisi, okuyanın (veya bilgisayarın) ne dediğini anlaması.

Öncelikle, problemi parçalara ayırmalısın. Büyük bir problemi tek seferde çözmeye çalışmak yerine, onu daha küçük ve yönetilebilir alt problemlere bölmek her zaman daha etkilidir. Örneğin, bir alışveriş listesi oluşturan bir algoritma düşün.

  • Problem: Marketten alınacaklar listesi oluşturmak.
  • Alt Problemler:
    • İhtiyaç duyulan ürünleri belirlemek.
    • Ürünleri kategorilere ayırmak (sebze, meyve, süt ürünleri vb.).
    • Her kategori için ürünleri listelemek.
    • Listeyi yazdırmak veya dijital olarak kaydetmek.

Algoritmayı yazarken en sık kullanılan iki yöntem akış şemaları ve pseudocode'dur (sözde kod). Akış şemaları, algoritmik adımları görselleştirmek için kullanılan diyagramlardır. Başlangıç ve bitiş gibi semboller, işlem kutuları, karar kutuları (eğer/o zaman gibi) kullanılır. Pseudocode ise, İngilizce veya Türkçe kelimelerle algoritmayı yazmaktır. Bu, programlama dilinin karmaşıklığından uzak, mantığı net bir şekilde ifade etmeni sağlar.

Deneyimlerime göre, yeni başlıyorsan, önce pseudocode ile mantığı oturtmak daha sonra bunu akış şemasıyla görselleştirmek veya doğrudan programlama diline çevirmek daha kolay olabilir. Örneğin, 100'den geriye doğru sayan bir algoritmayı pseudocode ile şöyle yazabilirsin:

BAŞLA
Sayı = 100
SAYIYI YAZDIR
SAYI = SAYI - 1
EĞER SAYI >= 0 İSE, ADIM 3'E GİT
BİTİR

Bu pseudocode, bir bilgisayarın anlayacağı koddan daha anlaşılır. Her adımın ne yapacağını net bir şekilde gösteriyor.

Pratik İpuçları ve Yaygın Hatalar

Algoritma yazarken dikkat etmen gereken birkaç önemli nokta var. Bu, yazdığın algoritmanın daha sağlam ve hatasız olmasına yardımcı olur.

  • Netlik ve Anlaşılırlık: Algoritmanın her adımını net bir şekilde tanımla. Başka biri senin yazdığın algoritmayı okuduğunda ne yapması gerektiğini hemen anlamalı.
  • Kesinlik: Belirsiz ifadelerden kaçın. "Biraz karıştır" yerine "30 saniye boyunca karıştır" gibi kesin talimatlar ver.
  • Sonluluk: Her algoritma bir noktada bitmeli. Sonsuz döngülere giren algoritmalar genellikle hatalıdır.
  • Etkililik: Algoritma, problemi en kısa ve en verimli yoldan çözmeli. Gereksiz adımlardan kaçın.

Deneyimlerime göre, en sık yapılan hatalardan biri, başlangıç ve bitiş koşullarını doğru belirlememektir. Bir döngünün ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini netleştiremezsen, programın ya hiç çalışmaz ya da sonsuz döngüye girer. Örneğin, bir sayının tek mi çift mi olduğunu bulan bir algoritma düşün:

BAŞLA
SAYIYI AL
SAYI MOD 2 YAP (2'ye bölümünden kalan)
EĞER KALAN = 0 İSE, "ÇİFT" YAZDIR
EĞER KALAN = 1 İSE, "TEK" YAZDIR
BİTİR

Bu algoritma, her zaman doğru sonucu verir çünkü başlangıç (sayıyı almak) ve bitiş (tek mi çift mi olduğunu yazdırmak) koşulları nettir.

Ayrıca, veri yapılarını (listeler, diziler vb.) doğru kullanmak, algoritmaların verimliliğini artırır. Örneğin, bir listedeki en büyük sayıyı bulmak için, listedeki her sayıyı sırayla kontrol etmen gerekir. Bunu yaparken hangi veri yapısını kullanacağın, işlemi ne kadar hızlı yapacağını belirler.

Son olarak, algoritmalarını test etmekten çekinme. Farklı girdi değerleriyle çalıştırarak her zaman doğru sonuçları alıp almadığını kontrol et. Bu, hataları erken yakalamanın en iyi yoludur.