Üst batın ultrasonda nelere bakılır?
Üst Batın Ultrasonunda Neler Görüyoruz?
Merhaba, üst batın ultrasonu dediğimizde aslında karnımızın üst yarısında yer alan organlara bir göz atıyoruz. Doktorunuz bu incelemeyi istediyse, muhtemelen bazı şikayetleriniz var demektir. Gelin, bu görüntülemede neler olup bittiğini hep birlikte anlayalım.
- Karaciğer ve Safra Kesesi: Başroller Onlar!
Üst batın ultrasonunun en sık baktığımız organlarından ikisi karaciğer ve safra kesesidir. Karaciğerimiz, sağ üst kadran dediğimiz bölgede yer alır ve ortalama bir yetişkinde yaklaşık 15-17 cm uzunluğundadır. Ultrasonla karaciğerin boyutunu, yapısını, içindeki damarları ve olası lezyonları (kistler, tümörler gibi) değerlendiririz. Örneğin, karaciğer yağlanması gibi durumlarda yağlı alanlar daha parlak görünebilir. Safra kesesi ise karaciğerin altında yer alan küçük bir organdır. Burada en çok dikkat ettiğimiz şey, safra kesesi taşlarıdır. Taşlar, ultrason dalgalarını yansıttığı için beyaz noktacıklar veya büyüyen kitleler şeklinde görülür. Eğer safra kesenizde bir iltihaplanma (kolesistit) varsa, duvarında kalınlaşma ve etrafında sıvı birikimi gözlemleyebiliriz.
- Pankreas ve Dalak: Sessiz Ama Önemliler!
Pankreas, midenin arkasında yer alan ve hem sindirimde hem de şeker dengesinde rol oynayan önemli bir organdır. Ultrasonla pankreasın baş, boyun, gövde ve kuyruk kısımlarını değerlendiririz. Genellikle ince ve homojen bir yapıya sahip olması beklenir. Pankreatit (pankreas iltihabı) gibi durumlarda pankreas şişmiş ve etrafında ödemli görünebilir. Dalak ise vücudumuzun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan bir organdır. Sol üst kadranımızda, midenin sol tarafında yer alır. Normalde boyutları yaklaşık 7-12 cm arasındadır. Dalakta büyüme (splenomegali) veya kistler gibi oluşumlar ultrasonla görülebilir.
- Böbrekler ve Mide/Onikiparmak Bağırsak: Durumları Ne?
Üst batın ultrasonunda böbreklerin de üst kısımlarını görüntüleyebiliriz. Böbreklerin boyutu, yapısı, içindeki kitleler ve böbrek taşları ultrasonla değerlendirilir. Özellikle böbrek taşları, ultrasonla en sık tespit ettiğimiz patolojilerden biridir. Böbreklerde genişleme (hidronefroz) olup olmadığına da bakarız. Mide ve onikiparmak bağırsağı ise gaz nedeniyle bazen ultrasonla net görülmesi zor organlardır. Ancak, mide duvarında kalınlaşma veya bağırsaklarda genişleme gibi belirgin anormallikler varsa, bunları da ultrasonla saptayabiliriz.
Pratik İpuçları ve Öneriler
Üst batın ultrasonuna gitmeden önce doktorunuzun önerdiği şekilde aç karnına olmak çok önemlidir. Genellikle ultrason tarihinden önceki gece yarısından itibaren bir şey yiyip içmemeniz istenir. Bu, mide ve bağırsaklardaki gazın görüntü kalitesini bozmasını engeller ve safra kesesinin dolu olmasını sağlar, bu da taşların daha net görülmesine yardımcı olur.
Bazen doktorunuz, safra kesesinin fonksiyonunu daha iyi anlamak için ultrason sonrasında size yağlı bir şey yemenizi isteyebilir. Bu durumda sadece bir bardak süt veya az yağlı bir yoğurt bile yeterli olabilir. Endişelenmeyin, bu sadece bir takip görüntülemesidir.