Postpartum kanamaya neden olan faktörler?
Postpartum Kanamaya Neden Olan Faktörler
Doğum sonrası kanama, anne sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturan bir durum. Genellikle ilk 24 saatte meydana gelse de, bazen daha sonraki haftalarda da görülebiliyor. Deneyimlerime göre, bu kanamanın altında yatan birçok neden var ve bunları bilmek, hazırlıklı olmak açısından çok önemli.
En sık karşılaştığımız nedenlerden biri, doğumdan sonra rahimin yeterince kasılamaması. Buna uterus atonisi diyoruz. Rahim, bebeği ve eşi dışarı attıktan sonra küçülerek kanayan damarları sıkıştırmalıdır. Eğer bu kasılma olmazsa, kanama durmaz. Çoğul gebelikler, iri bebekler, zorlu doğumlar, amniyotik sıvı embolisi veya rahim enfeksiyonları gibi durumlar uterus atonisi riskini artırabilir. Örneğin, geçenlerde takip ettiğim bir hastamda, oldukça iri bir bebek dünyaya gelmişti ve doğum sonrası rahim yeterince kasılamadığı için yoğun bir kanama yaşandı. Bu tür durumlarda doktorlar genellikle uterusu uyarıcı ilaçlar kullanır.
Bir diğer önemli faktör ise, doğum sırasında rahimde veya doğum kanalında oluşan yırtıklar. Buna doğum kanalı yaralanmaları diyoruz. Özellikle zorlu doğumlarda, epizyotomi (kasıktaki kesi) sırasında veya sezaryen ameliyatı sırasında oluşan kesikler, beklenenden fazla kanamaya yol açabilir. Hatta bazen gözden kaçan küçük bir yırtık bile zamanla kanamanın artmasına neden olabilir. Bu yüzden doğum sonrası doktorların ve ebelerin doğum kanalını dikkatlice kontrol etmesi büyük önem taşır.
Bazen de bebeğin eşi (plasenta) tam olarak rahimden ayrılmaz veya rahim içinde bir parça kalır. Buna da plasenta retansiyonu veya plasenta parçalarının kalması diyoruz. Rahimdeki bu yabancı cisim, rahimin tam olarak kasılmasını engeller ve kanamaya neden olur. Bazen de plasenta eşi anne karnına anormal şekilde yapışabilir, buna plasenta akreata denir. Bu durum, doğumu oldukça zorlaştırabilir ve ciddi kanamalara yol açabilir. Plasenta parçalarının kalması durumunda, rahim temizlenene kadar kanama devam edebilir.
Bunların yanı sıra, anne adayının daha önceki gebeliklerinde veya genel sağlık durumundaki bazı faktörler de riski artırabilir. Örneğin, kansızlık (anemi) olan kadınlarda doğum sonrası kanama daha sık görülebilir. Kan pıhtılaşma bozuklukları olan kişilerde de bu risk yüksektir. Eğer daha önceki doğumlarınızda aşırı kanama yaşadıysanız veya kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, bu durumların doktorunuza bildirilmesi çok önemlidir. Bazı nadir durumlarda, gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) gibi durumlar da kanama riskini artırabilir.
Doğum sonrası kanamanın erken belirtilerini bilmek hayat kurtarıcı olabilir. Aşırı vajinal kanama, kan basıncında ani düşüş, baş dönmesi, solgunluk, mide bulantısı gibi belirtiler gördüğünüzde vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmanız gerekir. Eğer evdeyseniz, mutlaka hemen bir sağlık kuruluşuna gidin. Doktorunuz, kanamanın nedenini belirleyip gerekli müdahaleleri yapacaktır. Bu müdahaleler ilaç tedavilerinden, rahim içini temizlemeye, hatta nadiren ameliyata kadar değişebilir.
Pratik olarak, gebeliğiniz boyunca doktorunuzla açık iletişim kurun. Sağlık geçmişinizle ilgili tüm bilgileri paylaşın. Doğumdan sonra kendinizi iyi hissetmiyorsanız veya olağandışı bir durum fark ederseniz, hemen destek isteyin. Sağlıklı bir doğum sonrası dönemin anahtarı, doğru bilgilenme ve gereken durumlarda hızla harekete geçmektir.