On İki Ada hangi antlaşmayla İtalya'ya bırakıldı?

Ege Denizi'nin incisi On İki Ada, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, stratejik öneme sahip bir bölgedir. Peki, bu adaların İtalya'ya bırakılma süreci hangi antlaşmayla başladı ve bu kararın arkasındaki sebepler nelerdi? Gelin, bu tarihi yolculuğa birlikte çıkalım.

On İki Ada'nın Tarihsel Arka Planı

On İki Ada, antik çağlardan beri farklı medeniyetlerin egemenliği altında kalmıştır. Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük güçler, bu adalar üzerinde söz sahibi olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla birlikte, adalar üzerindeki rekabet de artmıştır. On İki Ada'nın stratejik konumu, bölgedeki güç dengelerini etkileme potansiyeline sahip olduğundan, büyük devletlerin ilgisini çekmiştir.

Uşi Antlaşması ve İtalya'nın Adalara Yerleşimi

On İki Ada'nın İtalya'ya bırakılmasının ilk adımı, 1912 yılında imzalanan Uşi Antlaşması ile atılmıştır. Bu antlaşma, İtalya ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Trablusgarp Savaşı'nı sona erdirmiştir. Antlaşmanın şartlarına göre, İtalya, Trablusgarp ve Bingazi üzerindeki hak iddialarından vazgeçmiş, karşılığında ise On İki Ada'yı geçici olarak işgal etme hakkını elde etmiştir. İtalya'nın bu adaları işgal etme gerekçesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Trablusgarp'tan askerlerini çekmesini sağlamaktı. Ancak, İtalya bu adaları hiçbir zaman Osmanlı İmparatorluğu'na geri vermemiştir.

Lozan Antlaşması ve Adaların Statüsü

I. Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan Lozan Antlaşması (1923), On İki Ada'nın statüsünü yeniden gündeme getirmiştir. Lozan Antlaşması ile Türkiye, On İki Ada üzerindeki haklarından İtalya lehine feragat etmiştir. Bu antlaşma, adaların İtalyan egemenliğine geçişini uluslararası düzeyde tanımıştır. Ancak, antlaşmada adaların silahsızlandırılması ve yerel halkın haklarının korunması gibi bazı şartlar da yer almıştır.

Paris Barış Antlaşması ile Yunanistan'a Devri

II. Dünya Savaşı'nın ardından İtalya'nın yenilmesiyle birlikte, On İki Ada'nın geleceği bir kez daha değişmiştir. 1947 yılında imzalanan Paris Barış Antlaşması ile İtalya, On İki Ada üzerindeki egemenlik hakkından vazgeçmiş ve adalar Yunanistan'a devredilmiştir. Bu antlaşma, adaların Yunanistan'a katılımını resmileştirmiş ve günümüzdeki statüsünü belirlemiştir.

On İki Ada'nın İtalya'ya bırakılma süreci, Uşi Antlaşması ile başlayıp Paris Barış Antlaşması ile son bulan karmaşık bir tarihi dönemi kapsamaktadır. Bu süreçte, adaların stratejik önemi, bölgedeki güç dengeleri ve uluslararası antlaşmalar belirleyici rol oynamıştır.