Gerizekalı ne demek TDK?

Gerizekalı Ne Demek TDK'ya Göre?

Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre "gerizekalı" kelimesi, zekâsı normalin altında olan kimse anlamına gelir. Bu tanım, aslında çok daha derin anlamlar barındırıyor ve senin de bu kelimenin ardındaki gerçekleri bilmen önemli. Çünkü bu kelimeyi kullanırken ya da duyduğunda ne demek istediğini tam olarak anlamak, iletişim kurarken fark yaratır.

Deneyimlerime göre, bu kelime sıklıkla hakaret amaçlı kullanılsa da, aslında tıbbi ve psikolojik bir terim olarak da yeri var. TDK'nın bu konudaki açıklaması, kelimenin kökenini ve kullanım amacını anlamak için iyi bir başlangıç noktası.

1. Tıbbi ve Psikolojik Boyutu: Zeka Geriliği

TDK'nın tanımı, aslında zeka geriliği (mental retardasyon) olarak bilinen tıbbi durumu ifade eder. Bu durum, bireyin gelişim sürecinde zihinsel ve uyumsal becerilerde belirgin bir yetersizlik göstermesiyle karakterize edilir. Bu yetersizlikler, genellikle IQ testleri ve günlük yaşam aktivitelerindeki işlevsellik düzeylerine bakılarak değerlendirilir.

• IQ Skoru: Zeka geriliği tanısı konulmasında yaygın olarak kullanılan IQ testlerinde, ortalama zeka seviyesi 100 olarak kabul edilir. Zeka geriliği olan bireylerde IQ skoru genellikle 70'in altındadır. Bu, sadece öğrenme güçlüğü değil, aynı zamanda soyut düşünme, problem çözme ve sosyal adaptasyon gibi alanlarda da zorluklar yaşanabileceği anlamına gelir.
• DSM-5 Kriterleri: Amerikan Psikiyatri Birliği'nin Tanısal ve Sayım El Kitabı (DSM-5) gibi kaynaklarda, zeka geriliği tanısı için üç temel kriter bulunur:
• Zihinsel yeteneklerde (mantık yürütme, problem çözme, planlama, soyut düşünme, yargılama, akademik öğrenme ve deneyimden öğrenme gibi) belirgin sınırlılıklar.
• Uyumsal işlevsellikte (kavramsal, sosyal ve pratik beceriler gibi) belirgin sınırlılıklar.
• Bu sınırlılıkların gelişim döneminde başlamış olması.

Yani, "gerizekalı" kelimesi, medical bir bağlamda kullanıldığında, bireyin zihinsel gelişiminde belirli bir seviyenin altında kaldığını belirtir. Bu, bir hastalık değil, bir gelişim farklılığıdır ve bireylerin yaşamlarını sürdürme biçimlerini etkileyebilir.

1. Günlük Kullanımdaki Yanlış Anlamalar ve Hakaret Boyutu

Günlük hayatta bu kelime genellikle hakaret ve küfür amaçlı kullanılır. Birine kızdığında, onun bir hata yaptığını düşündüğünde veya bir konuda beceriksiz olduğunu ima etmek istediğinde "gerizekalı" diyebilirsin. İşte tam da bu noktada büyük bir yanlış anlama söz konusu.

• Bağlam Farkı: Tıbbi olarak zeka geriliği olan bir bireye bu kelimeyi hakaret amacıyla kullanmak, o bireyin yaşadığı zorlukları küçümsemek ve aşağılamaktır. Bu, hem etik olmayan hem de son derece kırıcı bir davranıştır.
• Kullanım Sıklığı ve Etkisi: Yapılan araştırmalar, bu tür kelimelerin sosyal medyada ve günlük konuşmalarda ne kadar sık kullanıldığını gösteriyor. Örneğin, bazı anketler, insanların öfkelendiklerinde en sık kullandıkları küfürler arasında "gerizekalı" gibi kelimelerin olduğunu ortaya koyuyor. Bu, kelimenin anlamından uzaklaşarak sadece bir duygusal boşalım aracı olarak kullanıldığını gösteriyor.

Deneyimlerime göre, birine "gerizekalı" demek yerine, onun yaptığı hatayı veya sergilediği davranışı eleştirmek çok daha yapıcıdır. Örneğin, "Bu yaptığın mantıklı değil" veya "Bu konuda daha dikkatli olmalısın" gibi ifadeler, hem daha nazik hem de daha etkilidir.

1. Kelimeyi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Öneriler

Bu kelimeyi kullanmayı düşünüyorsan, bazı noktalara dikkat etmen önemli:

• Amacın Ne? Eğer birinin zihinsel yetersizliğini tıbbi bir bağlamda tartışmıyorsan, bu kelimeyi kullanmaktan kaçınmalısın. Başka insanları incitmek veya aşağılamak, hiçbir zaman iyi bir sonuç vermez.
• Alternatif Kelimeler: Birine kızdığında veya onun bir hatasını belirttiğinde kullanabileceğin pek çok alternatif var. "Akılsızca", "saçma", "mantıksız", "cehalet" gibi kelimeler, durumun ciddiyetini daha nazik bir şekilde ifade edebilir.
• Empati Kurmak: Zeka geriliği olan bireylerin de tıpkı hepimiz gibi duyguları, ihtiyaçları ve saygınlık hakları olduğunu unutmamalısın. Onlara karşı kullandığın her kelime, bir insanı aşağılama potansiyeli taşır.
• Eğitim ve Farkındalık: Bu tür kelimelerin anlamlarını ve kullanım alanlarını bilmek, toplumsal farkındalığı artırır. Birine karşı kullandığın kelimelerin, onun üzerinde nasıl bir etki yaratacağını düşünmek, daha bilinçli bir iletişim kurmanı sağlar.

Unutma, kelimelerin gücü büyüktür. Doğru kelimeyi seçmek, hem seni daha iyi bir iletişimci yapar hem de etrafındaki insanlara karşı daha saygılı olmanı sağlar.