🗞️ Manisa Haber

Okul puanı hesaplama nasıl yapılır?

19 Haziran 2025 Manisa Haber

Okul Puanı Hesaplaması: Bilmen Gerekenler

Okul puanı hesaplaması, özellikle üniversiteye girişte en kritik adımlardan biri. Lisedeki not ortalaman (OBP) ve üniversite sınavı (TYT-AYT) puanlarınla birlikte diploma notunun bu denklemdeki yerini anlamak sana büyük avantaj sağlar. Deneyimlerime göre, bu konuyu ne kadar iyi anlarsan, hedeflerine ulaşman o kadar kolaylaşır.

  1. Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

OBP, lise hayatın boyunca elde ettiğin en önemli başarı göstergelerinden biri. Hesaplaması aslında oldukça basit ama mantığını bilmek önemli.

Temel olarak OBP, lise diploma notunun 0.6 ile çarpılmasıyla elde edilir. Yani, mezun olduğun liseden aldığın en son diploma notun, bu hesaplamanın merkezinde yer alır. Örneğin, diploma notun 75 ise, OBP'n 75 0.6 = 45 olur. Eğer diploma notun 90 ise, OBP'n 90 0.6 = 54 olur.

Burada dikkat etmen gereken önemli bir nokta var: OBP, yerleştirme puanına doğrudan eklenir. Yani, sınavdan aldığın puanın üzerine bu OBP puanı eklenerek son yerleştirme puanın hesaplanır. Bu, özellikle sınav başarının çok yüksek olmadığı durumlarda bile fark yaratabilir.

Pratik İpucu:

Diploma notunu yüksek tutmak, aslında sana sınavdan bağımsız bir puan garantisi sunar. Bu yüzden, özellikle son seninde derslerine sıkı çalışmak ve ortalamanı yükseltmek, gelecekteki başarı şansını artırır.

  1. Yerleştirme Puanı Hesaplaması: TYT ve AYT'nin Rolü

Üniversiteye girişte kullandığımız puan türleri (Sayısal, Eşit Ağırlık, Sözel, Dil) TYT ve AYT netlerine göre hesaplanır. Bu netler, hangi puan türünde ne kadar etki sahibi olacağını belirler.

Her netin bir puan değeri vardır ve bu değer, standart sapma ve ham puanların ortalamaya göre dağılımı gibi istatistiksel yöntemlerle belirlenir. Bu yüzden, her yıl aynı netlerle farklı puanlar alman mümkündür. Ancak genel eğilim şudur:

  • Sayısal: AYT’deki Matematik ve Fen Bilimleri testleri en yüksek etkiye sahiptir. TYT’deki Temel Matematik ve Fen Bilimleri de önemlidir.
  • Eşit Ağırlık: AYT’deki Edebiyat-Sosyal Bilimler-1 ve Matematik testleri etkilidir. TYT’deki Türkçe ve Temel Matematik kritik rol oynar.
  • Sözel: TYT’deki Türkçe ve AYT’deki Edebiyat-Sosyal Bilimler-1 ve Sosyal Bilimler-2 testleri belirleyicidir.
  • Dil: YDT (Yabancı Dil Testi) puanları doğrudan etkilidir.

Örnek: Diyelim ki Eşit Ağırlık bir bölümü hedefliyorsun. Hem TYT’deki Türkçe ve Matematik netlerin, hem de AYT’deki Matematik ve Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 netlerin, senin Eşit Ağırlık puanını oluşturacak. Bu puan, OBP ile birleşerek nihai yerleştirme puanını belirler.

  1. OBP'nin Yerleştirme Puanına Etkisi ve Puan Türleri

Yukarıda bahsettiğim OBP, her puan türü için ayrı ayrı hesaplanan yerleştirme puanına eklenir. Bu, senin hangi bölümde yarışacağına bağlı olarak OBP'nin etkisinin değişebileceği anlamına gelir.

Örneğin, OBP'nin diploma notundan gelen katkısı, sayısal bir bölüm için hesaplanan yerleştirme puanına da eklenir, sözel bir bölüm için hesaplanan puanına da. Ancak, örneğin sözel bir bölümü hedefleyen bir öğrencinin Sözel puanı, aynı OBP’ye sahip ama Sayısal hedefleyen bir öğrencinin Sayısal puanından daha yüksek olabilir.

Deneyimlerime göre: OBP'nin yerleştirme puanına etkisi genellikle 60 puan civarındadır (taban olarak 60 ile 90 arasında değişir, yani diploma notun 100 ise 60 puan eklenir, 50 ise 30 puan eklenir gibi). Bu da, sınavdaki birkaç netin bile aslında senin için ne kadar değerli olduğunu gösteriyor. Yüksek bir OBP, sınavdaki ufak hatalarını telafi etme şansı verirken, düşük bir OBP'yi kapatmak için sınavda çok daha fazla net yapman gerekebilir.

  1. Okul Başarı Sıralaması ve Yüzdelik Dilim

Okul başarı sıralaması, yani yüzdelik dilim, özellikle bazı üniversiteler ve bölümler için kritik bir eleme veya yerleştirme kriteri olabiliyor.

Yüzdelik dilim, senin okulundaki mezunlar arasındaki başarı sıralamanı gösterir. Örneğin, %10’luk dilimdesen, seninle aynı yıl mezun olan öğrencilerin %10’undan daha başarılısın demektir. Bu veriler, ÖSYM tarafından liselerden toplanır ve YKS sonuçları ile birlikte kullanılır.

Bazı özel yetenek sınavlarında veya belirli burslu programlarda bu yüzdelik dilim direkt olarak bir baraj puanı veya tercih kriteri olarak karşımıza çıkabilir. Bu yüzden, okulundaki genel başarı durumunu da göz önünde bulundurmak faydalı olur.

Öneri:

Okul rehber öğretmenlerinle veya idarecilerinle konuşarak bu konuda daha net bilgi alabilirsin. Hangi yılların yüzdelik dilimlerinin ne kadar olduğunu öğrenmek, hedeflediğin bölümler için sana bir fikir verecektir.