AS hastalığı nedir belirtileri nelerdir?

Ankilozan Spondilit (AS) Hastalığı ve Belirtileri

AS yani Ankilozan Spondilit, omurganın iltihaplı bir romatizma hastalığıdır. Genellikle genç yaşlarda, özellikle 20-40 yaş arası erkeklerde daha sık görülse de, kadınlarda da görülebilir. Bu hastalık, omurganın eklemlerini, sakroiliak eklemleri (kalça kemikleri ile kuyruk sokumu arasındaki eklemler) ve bazen de diğer eklemleri etkileyerek ağrı ve sertliğe yol açar. Zamanla omurganın kaynaşmasına ve hareket kabiliyetinin kısıtlanmasına neden olabilir.

Deneyimlerime göre, AS'nin en belirgin belirtisi sabahları hissedilen şiddetli sırt ağrısı ve tutukluğudur. Bu tutukluk, aktivite ile azalır, dinlenmekle artar. Birçok hasta, günün ilk yarısında hareket etmekte zorlanır. Ağrı genellikle bel bölgesinde başlar ve kalçalara yayılabilir. Kalça eklemlerinin tutulumu da oldukça yaygındır ve otururken veya yatarken ağrıya neden olabilir. Özellikle sabahları yataktan kalkmak bile zorlayıcı olabilir.

AS'nin Diğer Yaygın Belirtileri Nelerdir?

AS sadece sırt ağrısıyla sınırlı kalmaz. Birçok hastada farklı belirtiler de görülebilir:

• Yorgunluk ve Halsizlik: Kronik inflamasyon vücudu yorar, bu da genel bir yorgunluk hissine yol açar. Gün içinde enerjisiz hissetmek AS'nin sessiz belirtilerinden biridir.
• Eklem Ağrıları: Omurga dışındaki eklemler de etkilenebilir. Diz, kalça, omuz, hatta ayak bileği gibi eklemlerde ağrı ve şişlik görülebilir. Bunlar genellikle asimetrik olarak ortaya çıkar, yani bir eklem tutulduğunda diğer taraftaki aynı eklem tutulmayabilir.
• Göz İltihabı (Üveit): AS'li hastaların yaklaşık %30-40'ında üveit görülebilir. Gözde kızarıklık, ışığa hassasiyet, bulanık görme gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmak önemlidir. Tedavi edilmediğinde görme kaybına yol açabilir.
• Cilt Problemleri: Bazı hastalarda sedef hastalığı gibi cilt sorunları görülebilir.
• Solunum Zorluğu: Hastalık ilerlediğinde göğüs kafesi eklemlerini tutarak nefes alıp vermeyi zorlaştırabilir.

AS'de Tanı ve Tedaviye Yaklaşımım

AS tanısı, hastanın şikayetleri, fizik muayene bulguları, kan testleri (özellikle HLA-B27 genetik belirteci) ve görüntüleme yöntemleri (röntgen, MR) ile konulur. HLA-B27 pozitifliği AS için bir yatkınlık işaretidir ancak tek başına tanı koydurmaz. En sık kullanılan görüntüleme yöntemi MR'dır çünkü hastalığın erken evrelerindeki iltihaplanmayı gösterebilir.

Tedavinin temel amacı ağrı ve tutukluğu azaltmak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Deneyimlerime göre, tedavide multidisipliner bir yaklaşım şarttır:

• İlaç Tedavisi: Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ilk basamak tedavidir ve genellikle semptomları kontrol etmede etkilidir. İltihabın daha şiddetli olduğu durumlarda biyolojik ilaçlar (TNF inhibitörleri, IL-17 inhibitörleri gibi) çok başarılı sonuçlar verebilir. Bu ilaçlar, hastalığa neden olan iltihap mekanizmalarını hedef alır.
• Fizik Tedavi ve Egzersiz: Bu, AS tedavisinin en kritik parçasıdır. Düzenli ve doğru egzersiz, esnekliği korumaya, duruşu düzeltmeye ve kasları güçlendirmeye yardımcı olur. Yüzme, yoga, pilates ve omurga egzersizleri özellikle faydalıdır. Nefes egzersizleri de solunum fonksiyonlarını destekler.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigaradan uzak durmak, sağlıklı beslenmek ve yeterli uyku almak genel iyilik halini destekler. Sırt üstü veya yüzüstü yatarak uyumak, omurganın düz kalmasına yardımcı olabilir.

Siz Ne Yapabilirsiniz? Pratik Önerilerim

AS ile yaşarken günlük hayatınızı daha rahat hale getirmek için:

• Sabahları Egzersiz Rutini Oluşturun: Yataktan kalkmadan veya kalktıktan hemen sonra birkaç basit esneme hareketi yapmak tutukluğu azaltır.
• Sıcak Uygulamalar: Sıcak duş, sıcak su torbası veya banyo ağrıyı hafifletebilir.
• Doğru Duruşu Koruyun: Otururken veya ayakta dururken dik durmaya özen gösterin. Bilgisayar başında uzun süre oturmanız gerekiyorsa ergonomik bir sandalye ve masa kullanın.
• Düzenli Doktor Kontrollerini Aksatmayın: Tedavi planınıza sadık kalın ve doktorunuzla açık iletişimde olun.
• Destek Gruplarına Katılın: AS ile yaşayan diğer insanlarla deneyimlerinizi paylaşmak moral ve motivasyonunuzu artırır.

Unutmayın, AS kronik bir hastalıktır ancak doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir ve kaliteli bir yaşam sürmeniz mümkündür.