Etkili dinleme için yapılması gerekenler nelerdir?
Etkili Dinleme Becerilerini Geliştirmek: Pratik Rehberin
Etkili dinleme, sadece duymak değil, karşındakinin söylediklerini anlayıp, hissetmektir. Bu, insan ilişkilerinden iş hayatına kadar her alanda başarıyı doğrudan etkileyen bir beceri. Deneyimlerime göre, etkili dinlemenin temelinde belirli yaklaşımlar yatıyor.
- Dikkat Dağıtıcıları Ortadan Kaldır
Öncelikle, dinleme ortamını düzenlemekle işe başla. Cep telefonun, bilgisayar bildirimleri, hatta zihnindeki "yapılacaklar listesi" bile dikkatinin dağılmasına neden olabilir. Araştırmalar gösteriyor ki, bir insan dikkati dağıldığında, aynı konuya geri dönebilmesi için ortalama 23 dakika sürebiliyor. Bu yüzden, konuşma başlamadan önce telefonunu sessize al veya başka bir odaya bırak. Bilgisayar ekranını kapat. Eğer mümkünse, sessiz bir ortam seç. Karşındaki kişiye "Birazdan devam edebilir miyiz, önemli bir mesaj geldi." gibi ifadelerle, ama kaba olmadan, durumu izah etmen de bir çözüm olabilir. Kendi zihnini de hazırlamak önemli. Birkaç derin nefes alarak odaklanmaya çalış.
- Empati Kurarak Dinle, Sadece Cevap Hazırlama
Çoğu zaman, karşımızdaki konuşurken kendi söyleyeceklerimizi düşünürüz. Bu, dinlemenin önündeki en büyük engellerden biri. Empati kurmak, yani kendini konuşanın yerine koymak, ne demek istediğini daha iyi anlamanı sağlar. Söylediklerinin ardındaki duyguları yakalamaya çalış. Örneğin, bir arkadaşın iş yerindeki bir sıkıntısını anlatıyorsa, sadece "Öyle mi olmuş?" demek yerine, "Anlattıklarından ne kadar zorlandığını hissedebiliyorum. Bu durumun seni nasıl etkilediğini biraz daha anlatır mısın?" gibi ifadeler kullanabilirsin. Bu, konuşmacıya değer verdiğini hissettirir ve daha samimi bir bağ kurmanı sağlar. Sadece konuşmacının anlattıklarını değil, onun beden dilini, ses tonunu da gözlemle. Bu ipuçları, sözlü ifadelerin ötesindeki anlamları çözmene yardımcı olacaktır.
- Geri Bildirim Ver ve Anladığını Teyit Et
Dinlediğini göstermenin en etkili yollarından biri, geri bildirim vermektir. Bu, sadece "hı hı" gibi onaylamalarla sınırlı kalmamalı. Anladığını teyit etmek için söylediklerini kendi cümlelerinle tekrar et. Örneğin, "Yani özetle, proje teslim tarihinin ertelenmesi seni endişelendiriyor, çünkü bu ekibin motivasyonunu düşürebilir, doğru mu anladım?" gibi bir cümle kurabilirsin. Bu, hem senin anladığından emin olmanı sağlar hem de konuşmacının eksik veya yanlış anlaşılan noktaları düzeltmesine olanak tanır. Açıklayıcı sorular sormak da iletişimi güçlendirir. "Bu konuda tam olarak neyi kastettiğini biraz daha açabilir misin?" veya "Bu durumun senin için en önemli yanı neydi?" gibi sorular, konuyu daha derinlemesine anlamana yardımcı olur.
- Konuşmacıya Saygı Göster ve Sabırlı Ol
Etkili dinleme, aynı zamanda bir sabır ve saygı işidir. Konuşmacının sözünü kesmemeye özen göster. Herkesin kendini ifade etme biçimi ve hızı farklıdır. Eğer bir konu hakkında fikrin olsa bile, konuşmacının tamamlamasını bekle. Bir konuşmanın ortalama %80'i dinlenmeden önce, konuşmacı kendi fikrini belirtmiş olur. Bu yüzden, sabırlı olmak, konuşmacıya değer verdiğini gösterir. Eğer bir konuda acil bir fikrin varsa bile, bunu "Bir şey eklemek isterim ama konuşman bitince paylaşsam olur mu?" şeklinde kibarca belirtebilirsin.
Bu temel prensipleri hayatına entegre ettiğinde, dinleme becerilerinin ne kadar geliştiğini ve bunun sosyal ve profesyonel hayatına olumlu yansımalarını fark edeceksin.