Ayakta kaşıntı ve yara neden olur?
Ayakta Kaşıntı ve Yara Nedenleri ve Çözümleri
Ayaklarda kaşıntı ve ardından gelen yaralar, pek çoğumuzun hayatında bir dönem karşılaştığı, oldukça rahatsız edici bir durum. Nedenlerini anlamak ve doğru çözümleri bulmak ise en az rahatsızlık kadar önemli. Deneyimlerime göre bu sorunun altında yatan birkaç temel neden var ve bunları şöyle sıralayabiliriz.
- Mantar Enfeksiyonları (Tinea Pedis)
Ayaklarda kaşıntı denince akla ilk gelenlerden biri mantar enfeksiyonları. Özellikle sporcuların ayaklarında sıkça görülür ama hijyenine özen gösterenlerde bile olabilir. Nemli ve sıcak ortamlar mantarın üremesi için ideal. Ayak parmak araları, taban ve topuklarda başlayabilir. Başlangıçta sadece hafif bir kaşıntı olarak hissedilirken, ilerleyen vakalarda kızarıklık, pul pul dökülme ve hatta küçük su toplamaları veya çatlaklar oluşabilir. Bu çatlaklar da enfeksiyonun derinleşmesine ve yara haline gelmesine yol açabilir.
Nedenleri:
- Sıkı, nefes almayan ayakkabılar ve çoraplar.
- Ortak kullanılan duş alanları, havuz kenarları gibi nemli ve kalabalık yerler.
- Ayakların uzun süre terli kalması.
- Zayıflamış bir bağışıklık sistemi.
Önerilerim:
- Ayaklarını her gün yıka ve iyice kurula, özellikle parmak aralarını.
- Pamuklu veya nemi emen özel spor çorapları tercih et. Gün içinde çoraplarını değiştirmen gerekebilir.
- Ayakkabılarını havalandır, terli ayakkabıları tekrar giyme. Mümkünse farklı ayakkabılar arasında dönüşümlü kullan.
- Eczaneden alabileceğin topikal (sürülen) antifungal kremlerle tedaviye başla. Doktor tavsiyesiyle ağızdan alınan ilaçlar da gerekebilir. En az 2-4 hafta düzenli kullanmak çok önemli, belirtiler geçse bile.
- Egzama ve Dermatit
Ayaklarda kaşıntı ve yaraların bir diğer yaygın sebebi de egzama (dermatit) türleri. Bunlardan en sık görülenleri kontakt dermatit ve atopik dermatit.
- Kontakt dermatit: Ayakların cildinin bir maddeye tepki vermesiyle oluşur. Bu madde yeni bir ayakkabı malzemesi, çamaşır deterjanı, krem veya hatta bir bitki olabilir. Kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık ve bazen sulantılı yaralar şeklinde kendini gösterir.
- Atopik dermatit: Genellikle alerjik bir yatkınlığı olan kişilerde görülür. Ayak bileği çevresi, ayak tabanı gibi bölgelerde yoğunlaşabilir. Kaşıntı çok şiddetlidir ve sürekli kaşıma sonucu cilt kalınlaşır, çatlar ve enfeksiyon riski artar.
Önerilerim:
- Cildini tahriş edebilecek kimyasallardan uzak dur. Ayaklarına temas eden deterjanları, sabunları gözden geçir.
- Ayaklarını çok sıcak suyla yıkamaktan kaçın. Ilık su daha iyidir.
- Nemlendirici kullanmak çok önemli. Özellikle banyodan sonra cildin hafif nemliyken uygulanan yoğun nemlendiriciler (krem veya merhem formunda) cildin bariyerini güçlendirir.
- Şiddetli kaşıntı durumunda doktorun önereceği kortizonlu kremler durumu hızla rahatlatabilir. Ancak bunları doktor kontrolünde kullanmak önemli.
- Ayak Damar Sorunları ve Dolaşım Bozuklukları
Daha az bilinen ama yine de önemli bir neden de ayaklardaki dolaşım sorunları. Özellikle yaş ilerledikçe veya kronik rahatsızlıklar (diyabet, kalp yetmezliği gibi) olduğunda görülebilir. Venöz yetmezlik (toplardamarlarda kanın geri kaçması) veya arteriyel yetmezlik (atardamarlarda kan akışının azalması) ayaklarda kaşıntı, kuruluk, renk değişiklikleri ve iyileşmesi zor yaralara yol açabilir. Bu yaralar genellikle bası bölgelerinde veya malleol denilen ayak bileği kemiğinin alt kısmında oluşur.
Nedenleri:
- Uzun süre ayakta durmak veya oturmak.
- Hareketsiz yaşam tarzı.
- Diyabet gibi kronik hastalıklar sinir uçlarına ve damarlara zarar verebilir.
- Yaşlanma ile damar elastikiyetinin azalması.
Önerilerim:
- Eğer şüpheleniyorsan mutlaka bir kalp ve damar cerrahına veya dermatoloğa danışmalısın. Gerekli tetkikler yapılacaktır.
- Önerilen kompresyon çorapları, dolaşımı destekleyerek kan akışını iyileştirebilir.
- Ayaklarını yüksekte tutarak dinlenmek kanın geri akışını kolaylaştırır.
- Düzenli ve hafif egzersizler, yürüyüşler dolaşımı canlandırmak için çok faydalıdır.
- Diyabetin varsa kan şekeri kontrolü hayati önem taşır.
Unutma, ayak sağlığı genel sağlığın önemli bir parçası. Eğer kaşıntı ve yaralar devam ediyorsa veya şiddetleniyorsa, altta yatan nedeni bulmak ve doğru tedaviye başlamak için bir uzmana başvurmaktan çekinme.