Romatizma sedef yapar mı?

Romatizma Sedef Yapar mı?

Bu soruyu çok sık duyorum. Romatizma ve sedef, her ikisi de kronik hastalıklar ve birbirleriyle karıştırılabilen, hatta bazen iç içe geçen durumlar. Ancak doğrudan bir "romatizma sedef yapar" gibi net bir bağlantı kurmak yerine, bu iki durumun arasındaki karmaşık ilişkiyi anlamak daha doğru olacaktır.

Öncelikle, sedef hastalığının kendisinin bir otoimmün hastalık olduğunu bilmek önemli. Vücudun bağışıklık sistemi, sağlıklı deri hücrelerine saldırarak hücrelerin normalden çok daha hızlı çoğalmasına neden olur. Bu da o tanıdık, gümüşi pullarla kaplı kızarıklıklara yol açar. Romatizma ise daha geniş bir terim. Genellikle eklemleri, bağları, tendonları ve kasları etkileyen iltihaplı durumları kapsar. Bunların arasında en bilineni romatoid artrittir ki bu da otoimmün bir hastalıktır.

Şimdi gelelim asıl meseleye: Sedef Hastaları Arasında Romatizma Riski Neden Daha Yüksek?

Deneyimlerime göre, sedef hastalığı olan bireylerde belirli romatizmal hastalıkların, özellikle de sedef romatizması (psoriatik artrit) görülme sıklığı anlamlı derecede yüksek. Bu oranlar oldukça dikkat çekici. Yapılan araştırmalarda sedef hastası olanların yaklaşık %30'unda psoriatik artrit gelişebileceği belirtiliyor. Bu, genel popülasyonda psoriatik artrit görülme oranından çok daha fazladır. Bu durum, her iki hastalığın da altta yatan benzer bağışıklık sistemi mekanizmalarına sahip olmasından kaynaklanıyor olabilir. Yani, vücudun kendi savunma sisteminin yanlış alarm vermesi her iki hastalığın da tetikleyicisi olabiliyor.

Sedef romatizması, sedef lezyonları başlamadan birkaç yıl önce ortaya çıkabileceği gibi, sedef lezyonları çıktıktan sonra da gelişebilir. Hatta bazen sedef hastalarının sadece bir kısmında hafif eklem ağrıları olurken, bazılarında daha şiddetli iltihap ve eklem hasarı görülebilir. Bu durum, hastalığın seyrinin kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebileceğini ortaya koyuyor.

Romatizma Belirtileri Sedefle Nasıl Karışabilir?

Karışıklık yaratan bir diğer nokta da belirtilerin benzerliği olabilir. Hem bazı romatizmal hastalıklar hem de sedef romatizması eklemlerde ağrı, şişlik ve sertliğe neden olabilir. Özellikle sabahları hissedilen tutukluk durumu yaygındır. Ancak burada ayrımı yapabilmek için dikkat edilmesi gereken noktalar var:

• Sedef Döküntüsü: Eğer sedef hastalığınız varsa, eklem ağrılarınızla birlikte o tanıdık sedef lezyonlarını görmeniz, durumun sedef romatizması ile ilişkili olduğunu düşündürebilir. Genellikle diz, dirsek, saç derisi, tırnaklarda ve sırt bölgesinde görülür.
• Tırnak Değişiklikleri: Sedef hastalarının yaklaşık %85'inde tırnak tutulumu görülür. Tırnakta çukurlaşma (noktalama), renk değişikliği, tırnağın altından ayrılması (onikolizis) gibi belirtiler, sedef romatizmasının önemli bir göstergesi olabilir. Bu tırnak değişiklikleri, eklem ağrılarınızla birlikte görülüyorsa, bir uzmana danışmak şart.
• Omurga Tutulumu: Özellikle ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklar omurgayı etkileyerek sırt ağrılarına yol açar. Sedef romatizması da omurgayı tutabilir ve bu da sırt ağrısı olarak kendini gösterebilir.

Eğer eklem ağrılarınız, şişlikleriniz varsa ve sedef hastalığınız da bulunuyorsa, bunun sıradan bir romatizma olup olmadığını anlamak için mutlaka bir romatoloji uzmanına başvurmalısınız. Doktorunuz, fiziksel muayene, kan testleri (iltihap belirteçleri, romatoid faktör gibi) ve görüntüleme yöntemleri (röntgen, MR gibi) ile doğru teşhisi koyacaktır.

Ne Gibi Önlemler Alabilirsin?

Eğer sedef hastalığınız varsa ve eklem ağrıları da yaşıyorsanız, en önemli adım erken teşhis ve doğru yönetimdir. Deneyimlerime göre, bu süreçte size yardımcı olabilecek bazı pratik öneriler şunlar:

• Doktor Takibi: Dermatoloğunuza olduğu kadar, bir romatoloji uzmanına da düzenli olarak görünmeniz çok önemli. Hastalığın ilerlemesini takip etmek ve erken müdahale etmek, eklem hasarını önlemek açısından kritiktir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Genel sağlığınıza dikkat etmek, bu tür kronik hastalıklarda her zaman fayda sağlar.
• Sağlıklı Beslenme: Anti-inflamatuar (iltihap karşıtı) beslenme, genel vücut iltihabını azaltmaya yardımcı olabilir. Omega-3 yağ asitleri (balık, ceviz), meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet uygulayabilirsiniz. İşlenmiş gıdalar ve şekerden uzak durmak da faydalı olacaktır.
• Düzenli Egzersiz: Hafif tempolu egzersizler, eklem sağlığınızı korumak ve hareketliliğinizi artırmak için önemlidir. Yüzme, yürüyüş, yoga gibi düşük etkili egzersizler tercih edilebilir. Ancak egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir.
• Stres Yönetimi: Stres, hem sedef hem de romatizmal hastalıkları tetikleyebilen bir faktördür. Meditasyon, mindfulness gibi tekniklerle stresi yönetmeye çalışın.
• Sigara ve Alkol: Sigara kullanımı, sedef hastalığını ve romatoid artriti kötüleştirebilir. Alkol tüketimini de sınırlamak, genel sağlığınız için faydalı olacaktır.
• Kilo Kontrolü: Fazla kilo, eklemlere binen yükü artırarak ağrıları şiddetlendirebilir. Kilo kontrolü, eklem sağlığınız üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır.

Unutma, bu hastalıklarla yaşamak mümkün ve doğru bilgi, bilinçli takip ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hayat kaliteni önemli ölçüde artırabilirsin. Kendine iyi bak!