Tiroid bezim az çalışıyor ne yapmalıyım?

Tiroid Beziniz Az Çalışıyor: Ne Yapmalı?

Tiroid bezinin az çalışması, yani hipotiroidi, vücudun metabolizmasını yavaşlatan bir durum. Bu durumun nedenleri, belirtileri ve yönetimi hakkında bilmen gerekenleri samimi bir dille anlatacağım.

Deneyimlerime göre, hipotiroidi teşhisi konulduğunda ilk tepki genellikle biraz kafa karışıklığı ve endişe oluyor. Ancak doğru bilgilerle bu süreci daha kolay yönetebilirsin.

Nedenleri ve Teşhis Süreci

Tiroid bezinin az çalışmasının en yaygın nedeni, otoimmün bir hastalık olan Haşimato Tiroiditi'dir. Bu durumda bağışıklık sistemin yanlışlıkla tiroid bezine saldırır ve zamanla tiroidin hormon üretimini azaltır. Başka nedenler arasında tiroid ameliyatları, radyoaktif iyot tedavisi, bazı ilaçlar ve tiroid bezinin doğuştan sorunları sayılabilir.

Teşhis genellikle kan testleriyle konulur. En önemli testler şunlardır:

• TSH (Tiroid Stimülan Hormon): Beyindeki hipofiz bezi tarafından salgılanan ve tiroid bezini uyaran hormondur. Hipotiroidide TSH seviyesi genellikle yüksektir (referans aralığı laboratuvarlara göre değişmekle birlikte genellikle 0.4-4.0 mIU/L arasıdır, hipotiroidide bu değer 4.0'ın üzerine çıkar).
• Serbest T4 (Serbest Tiroksin): Tiroid bezinin ürettiği ana hormonlardan biridir. Hipotiroidide T4 seviyesi genellikle düşüktür.
• Serbest T3 (Serbest Triiyodotironin): T4'ün vücutta aktif hale gelmiş şeklidir. Hipotiroidide T3 seviyesi de düşebilir.

Ek olarak, Haşimato tiroiditi şüphesi varsa Anti-TPO (Tiroid Peroksidaz Antikorları) ve Anti-Tg (Tireoglobulin Antikorları) gibi otoimmün antikor testleri de yapılabilir. Bu antikorların yüksekliği, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırdığını gösterir.

Belirtiler ve Yaşam Kalitesi

Hipotiroidinin belirtileri oldukça çeşitlidir ve genellikle metabolizmanın yavaşlamasıyla ilişkilidir. Belirtiler yavaş yavaş geliştiği için fark edilmesi zaman alabilir. Yaşadığın bazı yaygın belirtiler şunlar olabilir:

• Yorgunluk ve Halsizlik: Gün içinde enerjisiz hissetmek, sürekli uyuma isteği.
• Kilo Alma: İştahında büyük bir değişiklik olmamasına rağmen kolayca kilo almak ve verilen kiloları geri almak. Metabolizmanın yavaşlaması, yakılan kalori miktarını azaltır.
• Soğuğa Karşı Hassasiyet: Başkaları üşümese bile senin sürekli üşümen.
• Cilt ve Saç Değişiklikleri: Cildin kuru ve pul pul dökülmesi, saçların zayıflaması, kırılması ve dökülmesi. Kaşların dış kısımlarının seyrelmesi de sık görülen bir belirtidir.
• Kabızlık: Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması sonucu kabızlık yaşanması.
• Unutkanlık ve Konsantrasyon Zorluğu: Zihinsel bulanıklık, odaklanma güçlüğü, hafıza sorunları.
• Ses Kısıklığı: Sesinde değişiklik, boğuklaşma.
• Kas ve Eklem Ağrıları: Vücudunda genel bir ağrı ve tutukluk hissi.
• Depresif Ruh Hali: Enerji düşüklüğüne bağlı olarak motivasyon kaybı ve depresif hisler.

Bu belirtiler zamanla yaşam kaliteni oldukça düşürebilir. Ancak doğru tedavi ile bu belirtilerin büyük ölçüde düzelmesi mümkün.

Tedavi ve Yönetim

Hipotiroidinin tedavisinde temel yaklaşım, eksik olan tiroid hormonunu yerine koymaktır. Bunun için en sık kullanılan ilaç Levotiroksin Sodyum'dur. Bu ilaç, sentetik olarak üretilmiş ve tiroid bezinin ürettiği T4 hormonuna birebir benzer.

Tedavi süreci kişiye özeldir ve doğru dozun bulunması önemlidir. Doktorun, kan testleri sonuçlarına göre ilacın dozunu belirler ve düzenli kontrollerle bu dozu ayarlar.

İlacını kullanırken dikkat etmen gereken bazı önemli noktalar var:

• Sabah Aç Karnına Almak: Levotiroksin, besinlerle ve diğer ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle genellikle sabahları kahvaltıdan en az 30-60 dakika önce aç karnına alınması önerilir.
• Sabit Saatte Kullanmak: İlacı her gün aynı saatte almak, vücudundaki hormon seviyesinin daha dengeli kalmasına yardımcı olur.
• Kalsiyum ve Demir Takviyelerinden Uzak Tutmak: Kalsiyum ve demir takviyeleri, levotiroksinin emilimini engelleyebilir. Bu takviyeleri alıyorsan, tiroid ilacını aldıktan en az 4 saat sonra almalısın.
• Beslenme: Tiroid fonksiyonları üzerinde etkili olabilecek bazı besinler var. Özellikle iyot, tiroid hormonlarının üretimi için gereklidir. Ancak iyot eksikliği ülkemizde eskisi kadar yaygın olmasa da, fazla iyot tüketiminden kaçınmak özellikle Haşimato hastaları için önemlidir. Brokoli, karnabahar gibi sebzeler "goitrojenik" olarak adlandırılır ve aşırı miktarda çiğ tüketildiğinde tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Ancak pişirildiğinde bu etki azalır.
• Stres Yönetimi ve Uyku: Tiroid sağlığı, genel sağlık ve stres yönetimi ile yakından ilişkilidir. Yeterli ve kaliteli uyku almak, stresten uzak kalmaya çalışmak genel iyilik halini destekler.
• Düzenli Doktor Kontrolü: İlacın dozunu ayarlamak ve genel tiroid sağlığını takip etmek için doktorunun önerdiği sıklıkta kontrole gitmek önemlidir.

Unutma, hipotiroidi yönetilebilir bir durumdur. Doğru teşhis, uygun tedavi ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile kendini çok daha iyi hissedebilirsin.