Kaç çeşit tesbih var?

Tesbih Çeşitleri ve Seçim Rehberi

Kaç çeşit tesbih var diye merak ediyorsan, doğru yerdesin. Deneyimlerime göre, tesbih dünyası düşündüğünden çok daha geniş ve derin. Sadece malzemesiyle değil, tasarımıyla, işçiliğiyle ve hatta hikayesiyle bile birbirinden ayrılıyor. Temel olarak üç ana başlık altında inceleyebiliriz: malzeme, boyut ve kullanım amacı.

Malzemeye Göre Tesbih Çeşitleri

Tesbihlerin büyük çoğunluğu, taşıdıkları malzemenin özelliklerine göre değerlenir. Her malzemenin kendine has bir dokusu, kokusu, rengi ve hatta hissi vardır. Bu da tesbih deneyimini doğrudan etkiler.

• Doğal Taş Tesbihler: Bunlar arasında en popüler olanlardan biri kehribar. Özellikle fosilleşmiş çam reçinesi olan bu malzeme, zamanla elin yağıyla parladıkça güzelleşir. Sıkı bir kehribar tesbihin 33'lük (y),(z),(zz) gibi farklı tane boyutları bulabilirsin. Kehribar dışında akik (farklı renklerde olur, damarlı veya düz), oniks (genellikle siyah ve parlak), jasper (rengarenk olabilir), lapis lazuli (koyu mavi ve altın pırıltılı) gibi birçok doğal taş tesbih mevcut. Her birinin enerjisi olduğuna inanılır, bu da işin manevi boyutunu oluşturur.
• Ağaç Tesbihler: Özellikle tesbih ağacı (eleocharis), tesbih otu (zaitun) gibi doğal ağaçlardan yapılanlar oldukça revaçtadır. Bunların dokusu yumuşaktır, elde hoş bir his bırakır ve kendine özgü bir kokusu vardır. Sandal ağacı, buhurdan (amber), misvak gibi ağaçlardan yapılanlar da hem aromaları hem de sağlık açısından tercih edilir.
• Bodrum (Fosforlu) Kehribar: Bu tesbih türü, sıcak suyla temas ettiğinde veya ışık altında hafif bir parlaklık verir. Üretim yöntemlerine göre farklılık gösterir ve kendine has bir çevresel kokusu olur.
• Sıkma Kehribar: Kehribar tozunun çeşitli kimyasallar ve ısı ile sıkıştırılarak elde edilen bir türdür. Çok çeşitli renk ve desenlerde bulunabilir. Gerçek kehribara göre daha ekonomik olsa da, iyi işçilikle yapıldığında oldukça estetik durur.
• Talaş Kehribar: Daha uygun fiyatlı bir seçenek olan bu tür, kehribar tozunun reçine ile karıştırılarak yapılmasıyla oluşur.
• Kuka Tesbihler: Özellikle kuka ağacından yapılanlar, hem dayanıklılığı hem de elde bıraktığı ferah his ile bilinir. Kuka, zamanla rengi koyulaşan ve parlayan bir malzemedir.
• Metal ve Plastik Tesbihler: Genellikle daha uygun fiyatlı olan bu türler, farklı metallerden (gümüş, çelik vb.) veya çeşitli plastik malzemelerden yapılır.

Boyut ve Tane Sayısına Göre Tesbihler

Tesbihler sadece malzeme olarak değil, boyutları ve tane sayıları olarak da farklılaşır. Bu, tesbihi kullanacak kişinin eline, alışkanlığına ve tercihine göre değişir.

• Tane Boyutu: Tesbihlerin en belirgin farklarından biri tane boyutlarıdır. Bu boyutlar genellikle 3x5 mm'den başlayıp 10x12 mm veya daha fazlasına kadar çıkabilir. İnce taneli tesbihler daha zarif dururken, kalın taneli olanlar daha tok bir his verir. El büyüklüğüne göre bu tercih değişir.
• Tane Sayısı: En yaygın olanı 33'lük (üç adet 11'lik veya bir adet 33'lük) ve 99'luk tesbihlerdir. Namaz tesbihleri genellikle 99'luk veya daha fazla olur. Bazı özel tesbihlerde 1000'lik, 5000'lik veya daha fazla taneli olanlar da bulunur. Bu genellikle zikir çekmek için kullanılır.
• İmameden Uzunluk: Tesbihin başındaki imame, hem estetik hem de dengeleyici bir unsurdur. İmamelerin boyutu ve şekli de tesbihin genel görünümünü ve kullanımını etkiler.

Kullanım Amacına Göre Tesbih Seçimi

Tesbihi ne için kullanacağını bilmek, doğru seçimi yapmana yardımcı olur.

• Zikir ve Maneviyat: Eğer tesbihi özellikle zikir çekmek veya manevi bir pratik için kullanacaksan, eline oturan, ağırlığı dengeli ve rahat bir tesbih tercih etmelisin. Kehribar veya sandal ağacı gibi doğal malzemeler bu amaçla sıkça tercih edilir. 99'luk tesbihler bu kullanım için daha uygun olabilir.
• Stres Atma ve Kaygıyı Azaltma: Sadece elinde döndürmek, stres atmak veya kaygıyı azaltmak için tesbih kullanacaksan, yumuşak dokulu, parlak ve kaygan bir tesbih iyi olabilir. Sıkma kehribar veya iyi işlenmiş kuka bu konuda etkili olabilir. 33'lük tesbihler bu tür kullanım için pratiktir.
• Koleksiyon ve Estetik: Eğer tesbihi bir koleksiyonun parçası olarak veya estetik bir obje olarak görüyorsan, nadir bulunan malzemelerden yapılmış, özel işçilikli ve benzersiz desenlere sahip olanları tercih edebilirsin. Doğal taşlar ve eski, el yapımı tesbihler bu kategoriye girer.

Özetle, tesbih seçimi kişisel bir yolculuktur. Kendi zevkini, ihtiyaçlarını ve bütçeni göz önünde bulundurarak bu geniş yelpazeden sana en uygun olanı bulabilirsin. Bir tesbihi eline aldığında hissettiğin o enerjiyi dinle, işte o zaman doğru tesbihi bulmuş olursun.