Lösemi hangi kan tahlilinde belli olur?

Lösemi Hangi Kan Tahlilinde Belli Olur?

Lösemi şüphesiyle karşılaştığında aklına ilk gelen soru budur, biliyorum. Korkutucu bir kelime lösemi ama erken teşhis hayat kurtarır. Kan tahlili dediğimiz şey aslında bir tam kan sayımı (hemogram). Bu tahlil, kanındaki hücrelerin sayısını ve özelliklerini gösterir. İşte lösemiyi işaret eden bazı önemli göstergeler bu tahlilde gizlidir.

Tam Kan Sayımında Nelere Bakılır?

Tam kan sayımında:

• Beyaz Küre (Lökosit) Sayısı: Lösemi olduğunda bu sayının anormal derecede yükselmesi veya düşmesi söz konusu olabilir. Sağlıklı bireylerde lökosit sayısı genellikle 4.000-11.000/µL civarındadır. Lösemide bu değer bazen 100.000/µL’nin üzerine çıkabilir veya bazı durumlarda çok düşebilir.
• Kırmızı Küre (Eritrosit) Sayısı ve Hemoglobin: Lösemi hücreleri kemik iliğindeki sağlıklı kan hücrelerinin üretimini baskıladığı için kansızlık (anemi) görülebilir. Bu da hemoglobin ve hematokrit değerlerinde düşüş olarak yansır. Normal hemoglobin değeri erkeklerde yaklaşık 13.5-17.5 g/dL, kadınlarda ise 12.0-15.5 g/dL’dir. Lösemili hastalarda bu değerler çok daha düşük olabilir.
• Trombosit (Kan Pulcukları) Sayısı: Trombositler kanın pıhtılaşmasında görevlidir. Lösemide trombosit sayısının düşmesi kanama eğilimini artırır. Normal trombosit sayısı genellikle 150.000-400.000/µL arasındadır. Lösemide bu değer 50.000/µL’nin altına düşebilir.
• Oranlar ve Morfoloji: Kan hücrelerinin türlerine (lenfosit, nötrofil, monosit vb.) bakılır. Lösemide bu oranlarda ciddi bozukluklar ve anormal görünümlü hücreler (blast hücreleri) tespit edilebilir. Blast hücrelerinin varlığı löseminin en önemli göstergelerindendir.

Periferik Yayma: Mikroskop Altında Detaylı İnceleme

Tam kan sayımında çıkan sonuçlar şüpheliyse, doktorun bir sonraki adımı genellikle periferik yayma istediği olur. Bu tahlil, kan damlasının mikroskop altında daha yakından incelenmesidir. Deneyimlerime göre, bu aşamada lösemi hücrelerinin varlığı ve türü daha net bir şekilde görülebilir. Anormal şekilli veya olgunlaşmamış (blast) hücrelerin oranı burada çok önemlidir.

Kemik İliği Biyopsisi: Kesin Tanı İçin Altın Standart

Eğer tam kan sayımı ve periferik yayma sonuçları lösemiyi işaret ediyorsa, kesin tanı için genellikle kemik iliği biyopsisi yapılır. Bu işlem, leğen kemiğinden veya göğüs kemiğinden bir miktar kemik iliği alınarak laboratuvarda incelenmesidir. Kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği yer olduğu için, lösemi hücrelerinin varlığı, yaygınlığı ve türü bu biyopsi ile net olarak belirlenir. Bu, tanının %100 doğrulandığı aşamadır.

Ne Yapmalısın?

Eğer kendini sürekli yorgun hissediyorsan, kolayca morarıyorsan, tekrarlayan enfeksiyonlar geçiriyorsan veya açıklanamayan kilo kaybın varsa, bir kan tahlili yaptırmaktan çekinme. Doktoruna bu endişelerini açıkça dile getir. Unutma, erken teşhis her zaman en iyi sonucu verir.