🗞️ Manisa Haber

Pankreas ağrısı neden olur?

14 Haziran 2025 Manisa Haber

Pankreas Ağrısı: Nedenleri ve Bilinmesi Gerekenler

Pankreas ağrısı pek çok kişinin başına gelebilecek bir durum ve bunun altında yatan nedenleri bilmek, hem önleyici tedbirler alman hem de doğru zamanda müdahale etmen açısından çok önemli. Deneyimlerime göre, bu ağrı genellikle künt, zonklayıcı veya bıçak saplanır gibi tarif ediliyor ve çoğunlukla üst karın bölgesinde, sırtına doğru yayılabiliyor. Hatta bazen bu ağrı o kadar şiddetli olabiliyor ki, nefes almanı bile zorlaştırabilir.

Peki, bu can sıkıcı ağrının temel nedenleri neler? Gelin birlikte bu konuya daha yakından bakalım.

Pankreatit: Başlıca Suçlu

Pankreas ağrısının en sık rastlanan nedeni pankreatit, yani pankreas iltihaplanması. Bu durum akut (ani başlayan ve kısa süren) veya kronik (uzun süren ve tekrarlayan) olabilir. Pankreatitin oluşumunda ise birkaç ana faktör öne çıkıyor:

  • Safra Taşları: Özellikle safra kesesinden kopup pankreas kanalını tıkayan safra taşları, pankreas sıvısının geri akışına neden olarak iltihaplanmayı tetikleyebiliyor. Bu durum, özellikle safra kesesi ameliyatı olmuş kişilerde veya safra kesesi sorunu yaşayanlarda daha sık görülüyor.
  • Alkol Kullanımı: Kronik alkol tüketimi, pankreatitin en bilinen nedenlerinden biri. Alkol, pankreas enzimlerinin erken aktivasyonuna yol açarak hücrelere zarar verebiliyor. Uzun yıllar boyunca aşırı alkol kullanımı, pankreasın kalıcı hasar görmesine ve kronik iltihaplanmaya neden olabiliyor.
  • Yüksek Trigliserid Seviyeleri: Kandaki trigliserid, yani yağ seviyesinin çok yüksek olması da pankreatite yol açabiliyor. Özellikle seviyeler 1000 mg/dL'nin üzerine çıktığında risk artıyor. Bu durum genellikle genetik yatkınlıkla veya kontrolsüz diyabetle ilişkili olabiliyor.
  • Bazı İlaçlar: Nadiren de olsa, kullanılan bazı ilaçlar pankreas üzerinde yan etki yaparak iltihaplanmaya neden olabiliyor. Örneğin, bazı antibiyotikler, diüretikler veya immünsüpresif ilaçlar bu kategoriye girebiliyor.
  • Travma veya Cerrahi: Karın bölgesine alınan darbeler veya pankreas bölgesinde yapılan cerrahi müdahaleler de iltihaplanmayı tetikleyebiliyor.

Pankreas Kanseri: Sinsi Tehdit

Pankreas ağrısının diğer bir potansiyel nedeni ise pankreas kanseri. Bu kanser türü genellikle erken evrelerde belirti vermediği için sinsi ilerleyebiliyor. Ancak tümör büyüdükçe pankreasa baskı yapıp veya çevre dokulara yayılıp ağrıya neden olabiliyor. Bu ağrı, genellikle pankreatite benzer şekilde sırt bölgesine doğru yayılabilir. Pankreas kanseri riskini artıran faktörler arasında şunlar bulunuyor:

  • Sigara Kullanımı: Sigara, pankreas kanseri için en önemli risk faktörlerinden biri. Sigara içenlerde, içmeyenlere göre pankreas kanseri riski 2-3 kat daha fazla.
  • Obezite ve Düzensiz Beslenme: Aşırı kilo ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları da riski artırıyor. Özellikle yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalarla beslenmek olumsuz etki yaratabiliyor.
  • Kronik Pankreatit: Uzun süreli pankreatit, özellikle pankreas kanseri gelişim riskini artırabiliyor.
  • Ailesel Yatkınlık: Ailede pankreas kanseri öyküsü olması da riski yükseltiyor.

Diğer Nedenler ve Öneriler

Pankreas ağrısının altında yatan daha az yaygın nedenler de bulunuyor. Örneğin, mide ülserinin delinmesi veya safra kesesi iltihabı (kolesistit) gibi durumlar da bazen pankreas ağrısıyla karıştırılabiliyor çünkü ağrı bölgeleri birbirine yakın. Bu yüzden doğru teşhis çok önemli.

Eğer sen de bu tür bir ağrı yaşıyorsan, öncelikle yapman gereken şey doktora başvurmak. Kendi kendine tanı koymaya çalışmak veya sadece ağrı kesici kullanmak, altta yatan ciddi bir sorunu göz ardı etmene neden olabilir. Doktora gittiğinde:

  • Detaylı Öykü Alma: Ağrının ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü, şiddeti, neyin ağrıyı artırıp azalttığı gibi bilgileri net bir şekilde anlatman teşhise büyük katkı sağlar.
  • Fizik Muayene: Doktor, karnını muayene ederek hassasiyet ve diğer bulguları değerlendirecektir.
  • Kan Tahlilleri: Pankreas enzimlerinin (amilaz, lipaz) seviyeleri, karaciğer fonksiyon testleri gibi tahliller, iltihaplanma veya safra yolu sorunları hakkında bilgi verecektir.
  • Görüntüleme Yöntemleri: Ultrason, Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) gibi yöntemler pankreasın yapısını, iltihaplanmayı veya kitleleri görmek için kullanılır.

Unutma, pankreas sağlığı genel vücut sağlığın için çok önemli. Alkol tüketimini sınırlandırmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek, sigaradan uzak durmak ve düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemek, pankreas sorunlarını önlemede en etkili yöntemlerdir.