Bebeklerde tiroid yüksekliği ne anlama gelir?

Bebeklerde Tiroid Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Yeni doğan bir bebeğin değerlendirilmesinde tiroid fonksiyon testleri oldukça önemlidir. Bebeklerde tiroid yüksekliği, yani TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) seviyesinin normalden yüksek olması, durumu anlamak için gözden kaçırılmaması gereken bir bulgudur. Deneyimlerime göre, bu durum genellikle geçici olabileceği gibi, altta yatan daha kalıcı bir tiroid bezinin yetersiz çalıştığı anlamına da gelebilir.

Neden Önemli?

Tiroid hormonları, bebeğin beyin gelişimi, büyüme ve metabolizma için kritik öneme sahiptir. Özellikle ilk birkaç yıl, beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Bu dönemde tiroid hormonlarının eksikliği, kalıcı zeka geriliklerine yol açabilir. Bu yüzden erken tanı ve tedavi hayati önem taşır.

TSH Yüksekliğinin Nedenleri ve Sınıflaması

Bebeklerde görülen TSH yüksekliğinin birkaç farklı sebebi olabilir:

• Konjenital Hipotiroidi (Doğuştan Tiroid Bezinin Yetersiz Çalışması): Bu durum, tiroid bezinin doğuştan yeterli tiroid hormonu üretememesi halidir. Nedenleri arasında tiroid bezinin hiç oluşmaması (agenezi), yerinde olmaması (ektapi), tiroid hormonlarının yapımında bozukluklar (disgenez ve disfonksiyon) veya tiroid hormonlarının taşınmasındaki sorunlar yer alır. Konjenital hipotiroidi, dünyada yaklaşık her 3.000-4.000 bebekten birinde görülür. Erken teşhis edildiğinde tedavi ile normal gelişim sağlanabilir.
• Geçici TSH Yüksekliği: Bazı durumlarda, özellikle prematüre doğan bebeklerde veya annenin gebeliği sırasında kullandığı bazı ilaçlar nedeniyle, TSH seviyeleri geçici olarak yükselebilir. Bu tür yükseklikler genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir.
• TSH Ölçüm Hataları veya Diğer Faktörler: Nadiren de olsa, alınan kan örneğinin kalitesi, laboratuvar koşulları veya bebeğin o anki durumu (stres, hastalık gibi) TSH değerini etkileyebilir.

Ne Zaman ve Nasıl Taranır?

Türkiye'de ve dünyada birçok ülkede yeni doğan tarama programları kapsamında, doğumdan sonraki ilk 24-72 saat içinde bebeğin topuğundan alınan birkaç damla kanla tiroid fonksiyonları (TSH ve T4) kontrol edilir. Bu tarama, genellikle ilk yapılan testtir ve yüksek çıkan sonuçlar için daha ileri testler yapılır.

TSH Yüksekliği Saptandığında İzlenecek Yol

Eğer bebeğinizin tarama testinde TSH değeri yüksek çıktıysa, öncelikle panik yapmamak önemlidir. Bu, bebeğinizde bir sorun olduğu anlamına gelmez, sadece daha fazla inceleme yapılması gerektiği anlamına gelir. Doktorunuz şu adımları izleyecektir:

1. Tekrarlayan TSH ve T4 Testi: Genellikle 1-2 hafta sonra bebeğinizden tekrar kan alınarak TSH ve T4 seviyeleri kontrol edilir. Bu, TSH yüksekliğinin geçici mi yoksa kalıcı mı olduğunu anlamada yardımcı olur.
2. Ultrasonografi: Bebeğin tiroid bezinin boyutunu, yapısını ve yerini görmek için ultrason yapılabilir.
3. Diğer Hormon Testleri: Duruma göre serbest T4 (fT4), tiroglobulin gibi ek testler de istenebilir.

Belirtiler Neler Olabilir?

Erken dönemde, özellikle konjenital hipotiroidinin hafif formlarında, bebekte belirgin bir belirti olmayabilir. Ancak ilerleyen dönemlerde veya daha belirgin durumlarda şu belirtiler görülebilir:

• Kabızlık
• Uyuklama eğilimi, halsizlik
• Beslenme güçlüğü, kilo alamama
• Sarılığın uzaması
• Bebeklik dönemine özgü yüz değişiklikleri (şiş yüz, kalın dil gibi)
• Vücutta su tutulumu (ödem)
• Vücut sıcaklığının düşmesi (hipotermi)
• Saçların seyrek olması, saç çizgisinin alına doğru inmesi
• Kaba ve sürekli ağlama

Tedavi Nasıl Olur?

Eğer bebeğinizde konjenital hipotiroidi teşhisi konulursa, tedavi genellikle tiroid hormonu replasmanı (yani dışarıdan sentetik tiroid hormonu verilmesi) ile başlar. Tedavinin amacı, bebeğin tiroid hormonu seviyelerini normal sınırlara çekerek normal büyüme ve gelişimini sağlamaktır. İlaç dozu, bebeğin kilosuna ve tiroid fonksiyon testlerinin sonuçlarına göre doktor tarafından belirlenir ve düzenli kontrollerle ayarlanır.

Özetle Yapılması Gerekenler

Eğer bebeğinizin tiroid testinde bir anormallik varsa, öncelikle doktorunuzun yönlendirmelerini dikkatle takip edin. Test sonuçlarını ve önerilen takipleri atlamayın. Unutmayın, erken teşhis ve doğru tedavi, bebeğinizin sağlıklı bir gelişim süreci geçirmesi için en önemli adımdır.