İşitme engelliler hangi alfabeyi kullanır?

İşitme Engelliler Hangi Alfabeyi Kullanır?

Bazen bir kelimeyi duymak, bir fikri anlamak için yeterli değildir. İşitme engelliler için bu durum çok daha belirgindir ve iletişim kurma biçimleri de buna göre şekillenir. Deneyimlerime göre, en çok merak edilen konulardan biri de bu: İşitme engelliler hangi alfabeyi kullanır? Cevap aslında tek bir kelimede gizli değil, birkaç farklı yöntem var ama en bilineni ve yaygını Parmak Alfabesi.

Parmak Alfabesi Nedir?

Parmak alfabesi, Türkçede kullanılan harflerin her birinin elin farklı bir hareketiyle temsil edildiği bir sistemdir. Bu, adeta sessiz bir dil gibidir. Her harfin kendine özgü bir parmak pozisyonu ve hareketi bulunur. Örneğin, 'A' harfi için avuç içiniz size dönükken baş parmağınız yan yatırılır, 'B' için ise işaret parmağı dik tutulur ve diğer parmaklar kapalıdır.

Bu alfabeyi öğrenmek başlangıçta biraz zaman alabilir ama bir kere kavradıktan sonra birçok kelimeyi ve hatta ismi bile parmaklarınızla ifade edebilirsiniz. Türkiye'de kullanılan parmak alfabesi, Türk alfabesine göre uyarlanmıştır. Bu sistem, işitme engelli bireylerin okuma yazma bilmeyen kişilerle bile temel düzeyde iletişim kurmasını sağlar.

Önemli bir nokta: Parmak alfabesi genellikle Türk İşaret Dili (TİD) ile karıştırılır. Parmak alfabesi harfleri temsil ederken, TİD çok daha geniş bir iletişim biçimidir; kelimeleri, kavramları ve cümleleri kendi grameri ve kelime hazinesiyle ifade eder. Parmak alfabesi, TİD'nin bir parçası olarak da kullanılabilir, özellikle yabancı kelimelerin veya isimlerin ifade edilmesi gerektiğinde.

Okuma ve Yazma

Elbette, işitme engelli bireylerin tamamı parmak alfabesini kullanmak zorunda değil. Tıpkı duyan bireyler gibi, işitme engelliler de Latin alfabesini kullanarak okuyup yazabilirler. Bu, onların eğitim ve sosyal hayata entegrasyonunda en temel araçlardan biridir. Okullarda verilen eğitimler sayesinde, işitme engelli öğrenciler de dilbilgisi kurallarına uygun olarak yazabilir ve okuyabilirler.

Örneğin, bir işitme engelli birey, bir mektup yazarken, kitap okurken veya bir mesaj gönderirken tamamen Latin alfabesini kullanacaktır. Bu, onların düşüncelerini, duygularını ve bilgilerini ifade etmelerinin en yaygın yoludur.

Türk İşaret Dili (TİD) ve Sözlü Dilin Rolü

Daha önce de bahsettiğim gibi, Türk İşaret Dili (TİD), işitme engelli bireylerin ana iletişim dilidir. Bu dil, sadece harfleri değil, aynı zamanda kelimeleri, kavramları ve hatta soyut düşünceleri de görsel olarak ifade eder. TİD'nin kendi grameri, söz dizimi ve kelime dağarcığı vardır. Bu, işaretlerin birleşimiyle oluşturulan anlamlı bir bütündür.

Bazı işitme engelli bireyler, erken yaşlarda dil ve konuşma terapisi alarak sözlü dili de kullanabilirler. Bu bireyler, ağız okuma (dudak okuma) ve konuşma becerileri sayesinde duyan insanlarla daha doğrudan iletişim kurabilirler. Ancak bu durum, her işitme engelli birey için geçerli değildir ve bireyin işitme kaybının derecesine, ne kadar erken müdahale alındığına ve verilen eğitime göre değişiklik gösterir.

Pratik bir öneri: Eğer işitme engelli biriyle iletişim kurmaya çalışıyorsanız ve karşınızdaki kişi TİD biliyorsa, ilk adım olarak onunla TİD ile iletişim kurmayı deneyebilirsiniz. Eğer TİD bilmiyorsanız, parmak alfabesiyle temel kelimeleri yazmak veya konuşma esnasında net konuşarak dudaklarının okunmasına yardımcı olmak iyi bir başlangıç olabilir. Unutmayın, sabır ve anlayış en önemli iletişim araçlarınız.