Alzheimer hastası engelli araç alabilir mi?
Alzheimer Hastası Engelli Araç Alabilir mi? Bilmeniz Gerekenler
Alzheimer hastalarının engelli araç alıp alamayacağı konusu, hem hastalar hem de yakınları için oldukça önemli bir soru. Deneyimlerime göre bu durumun birkaç temel noktası var ve bunları netleştirmek gerekiyor.
Öncelikle, Alzheimer hastalığı tek başına bir kişinin engelli araç almasını engellemez. Engelli araç alabilmenin temel şartı, en az %40 oranında engelli sağlık kurulu raporuna sahip olmaktır. Alzheimer hastaları da bu raporu alabilirler. Ancak burada önemli olan, hastalığın hangi evrede olduğu ve kişinin günlük yaşamını ne kadar etkilediğidir. Sağlık kurulu raporu, kişinin engellilik oranını belirlerken, bu raporun ardından ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) istisnasından yararlanarak araç almak için de gerekli koşulların sağlanması gerekir.
Sağlık Kurulu Raporu ve Engellilik Oranı
Bir Alzheimer hastasının engelli araç alabilmesi için gerekli olan sağlık kurulu raporu, heyet tarafından verilir. Bu heyette psikiyatri, nöroloji gibi ilgili uzman hekimler bulunur. Raporda, kişinin hafıza, algı, muhakeme yeteneği gibi bilişsel fonksiyonlarındaki bozukluklar derecelendirilir. Alzheimer'ın ilerlemiş evrelerinde, kişinin kendi başına araç kullanabilme yeteneği şüpheli hale gelebilir. Bu durumda, heyet raporunda buna dair özel bir not düşülmesi, hatta kişinin araç kullanmasının uygun olmadığına dair bir ibare yer alması muhtemeldir.
Ancak, unutmamak gerekir ki her Alzheimer hastası aynı durumda değildir. Hastalığın erken evrelerinde, kişinin bilişsel fonksiyonları hala araç kullanmaya elverişli olabilir. Bu nedenle raporun içeriği ve doktorların değerlendirmesi kritik öneme sahiptir. Raporunda "özel tertibatlı araç kullanabilir" ibaresi varsa, bu kişinin ÖTV indiriminden faydalanabileceği anlamına gelir. Eğer raporunda araç kullanmasının sakıncalı olduğuna dair bir not varsa, o zaman kişi doğrudan araç kullanamaz.
Araç Kullanma Yeteneği ve Aile Sorumluluğu
Eğer bir Alzheimer hastasının raporunda "araç kullanabilir" ibaresi bulunuyorsa ve bu kişi ÖTV indiriminden faydalanarak araç almışsa, burada ailenin veya yakınının sorumluluğu devreye girer. Hastanın araç kullanma yeteneği zamanla azalacağı için, aile bireylerinin hastanın güvenli bir şekilde araç kullanıp kullanmadığını sürekli olarak gözlemlemesi ve gerektiğinde önlem alması büyük önem taşır. Deneyimlerime göre, bu süreçte hastanın ehliyetinin geri alınması veya aracın kullanımının sınırlandırılması gibi kararların alınması gerekebilir. Bu durum, hem hasta yakınları için hem de toplumun güvenliği için alınması gereken önlemlerdir.
Eğer hasta araç kullanma yeteneğini kaybetmişse ancak hâlâ %40 ve üzeri engelli raporu varsa, bu durumda araç alımı şu şekilde olabilir:
- Hasta adına araç alımı: Eğer hasta, vasisi tarafından yönetiliyorsa, vasi, mahkeme izniyle hasta adına araç alabilir. Bu araç, hastanın ulaşım ihtiyaçları için kullanılacaktır.
- Vasisi veya yasal temsilcisi tarafından alınacak araç: Hastanın kendisi araç kullanamayacak durumda olsa bile, %40 ve üzeri engelli raporu varsa, aracın üzerine kaydedilmesi mümkündür. Bu durumda aracı kim kullanacak sorusu önem kazanır. Genellikle hastanın eşi, çocuğu veya birinci derece yakını bu aracı hastanın ihtiyaçları doğrultusunda kullanabilir.
Kimler Kullanabilir? ÖTV Muafiyeti ve Süreci
ÖTV muafiyetiyle alınan engelli araçların kullanımında önemli kurallar vardır. Temel kural, aracın, engelli kişinin kendisi tarafından veya onun bakmakla yükümlü olduğu kişiler tarafından kullanılmasıdır. Eğer Alzheimer hastasının raporunda "özel tertibatlı araç kullanabilir" ibaresi varsa, bu kişinin kendisi araç kullanabilir. Ancak aynı zamanda, hastanın kendisi araç kullanmasa bile, aracı hastanın birinci derece yakını (eş, çocuk, anne, baba) hastanın ihtiyacını karşılamak üzere kullanabilir. Bu durumda ruhsatta belirtilen sürücülerin olması önemlidir.
ÖTV istisnasından yararlanarak engelli araç alım süreci, genellikle şu adımları içerir:
- Sağlık Kurulu Raporu: İlgili hastaneden alınacak detaylı sağlık kurulu raporu.
- ÖTV İstisnası Yazısı: Maliye Bakanlığı'ndan alınacak ÖTV istisnası yazısı.
- Araç Satın Alma Başvurusu: Bayiye müracaat ederek aracın ÖTV'siz fiyatı üzerinden satın alınması.
Bu süreçte, aracın kaç yılda bir değiştirilebileceği gibi detaylar da önemlidir. Şu anda 5 yıl dolmadan aracın satışı yapılamaz. Ancak bazı istisnai durumlar olabilir, örneğin aracın hurdaya ayrılması gibi. Bu tür durumlarda güncel mevzuatı takip etmek önemlidir.
Özetle, Alzheimer hastası engelli araç alabilir. Ancak bu durum, hastalığın evresine, alınacak sağlık kurulu raporunun içeriğine ve kişinin araç kullanma yeteneğine bağlıdır. En doğru bilgi için daima bir uzmana danışmak ve güncel yasal düzenlemeleri takip etmek en sağlıklısıdır.